Niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód gruntowych i eutrofizacja są problemem obejmującym obecnie obszar całej Polski. Eutrofizacja polega na wzbogaceniu się akwenów wodnych w substancje odżywcze – pierwiastki biogenne, głównie azot i fosfor, ale także potas i sód, które przyczyniają się do nadmiernej produkcji glonów (tzw. zakwit glonów). Głównym, ale nie jedynym sprawcą tego zjawiska jest dynamicznie rozwijające się rolnictwo. Już jeden kilogram azotu przyczynia się do zanieczyszczenia aż 454m³ wody, z kolei jeden kilogram fosforu zanieczyszcza aż 1905m³. Zysk w wielkości uzyskanego ziarna niewielki, lecz koszt oczyszczenia wody ogromny.

Intensywne nawożenie mineralne jest jednym z czynników powodujących eutrofizację. Wprawdzie stosowanie nawozów mineralnych wymiernie wpływa na wielkość plonu, lecz jednocześnie powoduje zubożenie materii organicznej w glebie z powodu mniejszego nawożenia nawozami naturalnymi i organicznymi.

Nawozy naturalne należy stosować pod rośliny o długim okresie wegetacji tj.: kukurydza, ziemniak, burak cukrowy. Obornik zastosowany w odpowiedniej dawce raz na cztery lata w dużej mierze przyczynia się do odbudowy próchnicy w glebie. Dodatkowo sprzyja temu wybór należytego zmianowania (np. udział roślin motylkowych) oraz właściwa uprawa. Próchnica posiada doskonałe właściwości sorpcyjne pozwalające jej wchłonąć 4-5 krotnie więcej wody. Większa zawartość próchnicy w glebie przyczynia się również do lepszego wykorzystania składników odżywczych przez rośliny. Na tym nie kończą się korzyści posiadania próchnicy w glebie. Przy intensywnych opadach woda jest szybciej wchłaniana i zatrzymywana, przez co dłużej dostępna dla roślin. Dzięki takim właściwościom próchnica pośrednio zmniejsza zanieczyszczenia przedostające się do wód gruntowych. Tworzy połączenia z pestycydami, adsorbuje je, przyśpiesza rozkład, a potem dezaktywuje.
Rolnicy zapomnieli o cudownym organizmie, jakim jest próchnica. Na nowo należy sobie przypomnieć, że poprawia stosunki wodno-powietrzne, tworzy strukturę gleby, zlepia w większe agregaty, napowietrza ją, ułatwia uprawę, sprawia, że gleby lekkie są bardziej zwięzłe, a ciężkie luźne. Próchnica sprzyja rozwojowi mikroorganizmów i roślin. Jest źródłem azotu i fosforu, zawiera substancje wzrostowe tj.: auksyny, witaminy, kwasy organiczne. Mikroorganizmy glebowe czerpią z nawozów naturalnych energię, dlatego powstające związki próchnicowe odznaczają się dużą aktywnością biologiczną. Są antagonistami fitopatogenów, szybko namnażają się i dlatego poprawiają właściwości fitosanitarne gleb. Substancje próchniczne dzięki swoim właściwościom sorpcyjnym, odgrywają istotną rolę w ochronie środowiska glebowego, bo chronią przed skutkami skażenia odpadami przemysłowymi oraz przed następstwami nadmiernej chemizacji rolnictwa.

Poziom próchnicy w polskich glebach zmniejsza się z roku na rok. Przez ostatnie dekady wielkie rolnictwo wyciskało z ziemi maksymalne plony dzięki nawozom mineralnym. Niestety coraz częściej słyszy się, że mimo odpowiedniego dawkowania plony spadają. Przyczyną jest właśnie słaby wskaźnik poziomu próchnicy. Znając rodzaj gleby i zawartość w niej materii organicznej, można ustalić przybliżoną zawartość uwalnianego podczas sezonu azotu mineralnego. Gleba ciężka o zawartości próchnicy 1,8-2,2% uwalnia w okresie wegetacji około 70 kg/ha azotu mineralnego a gleba lekka około 90 kg/ha. Wiedząc to rolnik może dobrać dawki nawozów mineralnych, ale trzeba wiedzieć ile tej próchnicy w glebie jest!

Od wieków wiadomo, że nawozy naturalne są najlepszym dobrem dla upraw. Skuteczne gospodarowanie nawozami naturalnymi w dzisiejszych czasach też się rozwinęło. Wiąże się z oszacowaniem wielkości produkowanych odchodów przez zwierzęta i analizą składu takiego nawozu (obornika, gnojowicy, gnojówki) w celu uzyskania precyzyjnej informacji na temat zawartości makro i mikroelementów. Nawozy wyprodukowane od bydła, trzody czy drobiu różnią się składem chemicznym. Wpływ na to ma system utrzymania, wiek zwierząt oraz rodzaj i ilość paszy. Otrzymany nawóz dla poszczególnego gospodarstwa będzie posiadał indywidualny udział procentowy pierwiastków: N, P, K, Mg, Ca itp. i składników odżywczych. Bardzo ważny z punktu widzenia środowiska jest sposób przechowywania odchodów. Z jednej strony niewłaściwie ich przechowywanie powoduje duże straty składników odżywczych, które mogą sięgać aż 50%. Z drugiej strony nieodpowiednie przygotowane miejsca składowania może powodować przedostawanie się pierwiastków biogennych do gleby a dalej do wód powierzchniowych.

Natomiast racjonalne wykorzystanie nawozów mineralnych w gospodarstwie jest możliwe dzięki nowoczesnym rozwiązaniom, które przynosi nam technika. Mowa tu o rolnictwie precyzyjnym. Dzięki nawigacji satelitarnej (precyzja prowadzenia maszyny) i możliwości zmiennego dawkowania nawozów (mapowanie plonów) rolnik może zastosować nawożenie w myśl „tyle ile potrzeba” i przy okazji zminimalizować nakłady. Dzięki precyzyjnemu dawkowaniu nawozów mineralnych wzrasta stopień ich wykorzystania przez rośliny. Taki sposób uprawy w dużym stopniu przyczynia się do ograniczenia odpływu zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych.

Źródła:
http://www.arimr.gov.pl/fileadmin/pliki/wnioski/PROW_2014_2020/Inwestycje_w_gospodarstwach_polozonych_na_obszarach_OSN/a/Broszura_A5_Obszary_OSN_2.pdf
http://iung.pl/dpr/Mat_szkoleniowe/17.pdf
Podręcznik z zakresu praktyk rolniczych przyjaznych Środowisku Morza Bałtyckiego [A. Sosnowska, M. Krysztoforski, D. Metera, 2018]

24 stycznia 2018 r., w sali konferencyjnej Centrum Kształcenia Ustawicznego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Kępnie, odbyło się spotkanie z rolnikami „Wspólnie dla wielkopolskiej wsi” organizowane pod patronatem Wojewody Wielkopolskiego Zbigniewa Hoffmanna. W imieniu Wojewody Wielkopolskiego na spotkanie przybyła Wicewojewoda Marlena Maląg.

W spotkaniu uczestniczyli  m. in.: Lidia Czechak – z-ca Dyrektora Wielopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR; Marek Piślewski – z- ca kierownika Biura Wsparcia Inwestycyjnego ARiMR; Waldemar Gruszewski – Powiatowy Lekarz Weterynarii; Jadwiga Sielecka – zastępca Powiatowego Lekarza Weterynarii; Wiesława Witaszak – z-ca dyrektora Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu; Piotr Twardowski – kierownik Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w powiecie kępińskim; Aneta Rabiega – kierownik Placówki Terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Kępnie; Brygadier Wojciech Grabarek – Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Kępnie; Kapitan Jarosław Kucharzak z Komendy Powiatowej PSP w Kępnie; Ewa Konys – zastępca Wojewódzkiego Inspektora z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu; Jarosław Działak – kierownik Oddziału Powiatowego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Kępnie; Przemysław Majchrzak – kierownik sekcji zamiejscowej Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Przygodzicach.

Wiesława Witaszak - Z-ca Dyrektora Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu przedstawiła w swoim wystąpieniu priorytety z działalności ośrodka a także przedstawiła właśnie wprowadzany w życie EwniosekPlus - jest to nowość z uwagi na to, że jeszcze nigdy na taką skalę rolnicy nie składali wniosków w formie elektronicznej. Dlatego jest to bardzo ważny rok dla rolników i doradców, którzy zmierzą się z tym zadaniem. Oczywiście nie zabraknie szkoleń kaskadowych z omawianej tematyki od szczebla centralnego, po województwa, powiaty oraz poszczególne gminy.

Celem spotkania organizowanego w ramach wspólnej inicjatywy instytucji rolniczych takich jak: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Wielkopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii, Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej oraz Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa było przybliżenie wiedzy na tematy najbardziej aktualne w dzisiejszym rolnictwie. Gospodarzem spotkania był kierownik kępińskiego Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – Marek Potarzycki, który przywitał przybyłych gości i uczestników wydarzenia oraz prowadził całą konferencję.

Główne zagadnienia, które były poruszane na spotkaniu to m.in.: 1) Planowane do uruchomienia działania z PROW 2014-2020: Modernizacja gospodarstw rolnych oraz Premia dla młodych rolników, Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej, Restrukturyzacja małych gospodarstw, 2) Priorytety działalności Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu na rok 2018, 3) Zmiany w obszarze świadczeń i ubezpieczeń społecznych rolników, Działalność prewencyjna i rehabilitacyjna KRUS, 4) Zasady gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2018 roku. Działania Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa dotyczące rynków rolnych i promocji produktów rolnych i żywnościowych, 5) Aktualna sytuacja dot. afrykańskiego pomoru świń i choroby guzowatej skóry bydła jako nowego zagrożenia dla Polski. Rolniczy handel detaliczny.

Dyrektor ZSP Nr 2 w Kępnie, Andrzej Kowalczyk podziękował wszystkim uczestnikom  za przybycie. Wspomniał, że warunkiem rozwoju rolnictwa jest nie tylko pozyskiwanie środków finansowych, ale także kształcenie przyszłych rolników. Aktualnie, po likwidacji Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Słupi pod Kępnem w 2012 r., realizowane jest w ZSP Nr 2 w Kępnie: na poziomie technikum w zawodzie technik agrobiznesu oraz na poziomie Branżowej Szkoły I stopnia w zawodzie rolnik. Do 2017 roku nauka przyszłych producentów żywności odbywała się także w zawodzie technik rolnik.

Materiał zdjęciowy pozyskano dzięki uprzejmości BP ARiMR w Kępnie

Doradcy Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w powiecie kępińskim: Wioletta Szkopek oraz Paweł Stasiak zorganizowali w dniu 20 stycznia 2018 r. wyjazd studyjny na Międzynarodowe Targi Rolnicze POLAGRA-PREMIERY odbywające się w Poznaniu. Rolnicy z powiatu kępińskiego mieli okazję przyjrzeć się nowinkom w branży rolniczej. Była to doskonała okazja aby zapoznać się z nowymi technologiami w rolnictwie. Zaletą takich wyjazdów jest niewątpliwie fakt, że rolnicy mają kompleksowy przegląd najnowszych maszyn, urządzeń oraz świadczonych usług dla rolnictwa.

Poniżej fotorelacja z wyjazdu:

W miejscowości Kołaczkowo w powiecie wrzesińskim na sali sesyjnej Urzędu Gminy dnia 25.01.2018r. odbyło się spotkanie rolników i mieszkańców wsi z cyklu „Wspólnie dla wielkopolskiej wsi”. Spotkania te odbywają się w całym województwie wielkopolskim. Patronat nad całym wydarzeniem sprawował Wojewoda Wielkopolski Zbigniew Hoffmann. Spotkanie mogło się odbyć dzięki wspólnemu działaniu: Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Kasie Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych, Wojewódzkiemu Inspektoratowi Weterynarii, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Komendzie Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.

Zainteresowanie było duże, w spotkaniu  uczestniczyło około 200 rolników i mieszkańców wsi z powiatu wrzesińskiego. Poruszone zostały zagadnienia takie jak:

• Harmonogram planowanych działań w ramach PROW 2014-2020 tj. „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „ Premia dla młodych rolników”, „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej”, „Restrukturyzacja małych gospodarstw. Nowe zasady składania wniosków o płatności obszarowe na rok 2018..
• Priorytety działalności Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu na rok 2018, Dyrektor Maciej Szłykowicz szczególną uwagę zwrócił na wieloaspektowość działalności doradczej, która ma zachęcać do korzystania z usług. Nowością w sposobach świadczenia usług doradczych jest darmowa aplikacja dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich na smartfony „Elektroniczna Platforma Świadczenia Usług”
• Zmiany w obszarze świadczeń i ubezpieczeń społecznych rolników, działalność prewencyjna i rehabilitacyjna KRUS, informacje o szkoleniach, konkursach i innych działaniach organizowanych przez KRUS.
• Zasady gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2018 r. Działanie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa dotyczące rynków rolnych i promocji produktów rolnych i żywnościowych.
• Aktualna sytuacja dotycząca afrykańskiego pomoru świń oraz choroby guzowatej skóry bydła. Nowege zagrożenia dla Polski związane z zapobieganie tym groźnym chorobom. Bioasekuracja jako podstawowe działanie, które należy podjąć w celu uchronienia stad przed nimi.
• Rolniczy handel detaliczny.
• Bezpieczeństwo pożarowe na obszarach wiejskich.
• Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa dla rolnictwa.

Po zakończonej wypowiedzi każdego z prelegentów możliwy był kontakt bezpośredni z przedstawicielami instytucji, które brały udział w spotkaniu. Przed salą wykładową zlokalizowane były punkty informacyjne, w których można było uzyskać odpowiedź na nurtujące pytania.