Nazwa zwyczajowa: mały chrząszcz ulowy
Nazwa łacińska: Aethina tumida

Jak rozpoznać chrząszcza w rodzinie pszczelej?

Larwy osiągają długość 1 cm, są kremowo-białe, posiadają 3 pary odnóży przednich oraz kolce zlokalizowane po stronie grzbietowej i tylnej części ciała. Obecność larw jest bardzo niebezpieczna dla rodzin pszczelich, ponieważ są wszystkożerne, żywią się czerwiem, pyłkiem i miodem.

Osobniki dorosłe mają długość 5-7 mm, co równa się ok. 1/3 wielkości ciała pszczoły robotnicy. Są jasno zabarwione, następnie ciemnieją i stają się brązowe lub czarne. Poszczególne części ciała owada (głowa, tułów i odwłok) są wyraźnie wyodrębnione. Cechą wyróżniającą są krótsze od odwłoka pokrywy skrzydeł i „maczugowato” zakończone czułki.

Postać dorosła wygryza się z reguły po 3-4 tygodniach od złożenia jajeczka. Dorosłe chrząszcze pokonują w locie odległość powyżej 10 km w celu opanowania nowych rodzin pszczelich. Osobniki dorosłe mogą przeżyć nawet 9 dni bez wody i jedzenia, 50 dni na używanym plastrze oraz kilka miesięcy na owocach.

Zniszczenia w rodzinach pszczelich

W zarażonych rodzinach chrząszcze mogą rozmnażać się bardzo szybko, żywiąc się czerwiem, miodem i pyłkiem. w określonych warunkach chrząszcz niszczy plastry, powoduje fermentację i psucie się miodu oraz jego wyciekanie z komórek plastra. Jeśli poziom inwazji jest znaczny i niekontrolowany, może dochodzić do upadku rodzin pszczelich bądź do ich ucieczki z uli. Objawy kliniczne inwazji chrząszcza to:

• korytarze w plastrach – drążone przez larwy,
• zniszczenie czerwiu – larwy zjadają czerw,
• zmiana zabarwienia miodu oraz jego fermentacja.

Niezwykle istotne jest to , aby wykryć obecność nietypowych chrząszczy jak najwcześniej. Dlatego przy przeglądach rodzin należy:

• na dennicy ula umieścić pułapkę w postaci falistej płytki, a dorosłe osobniki będą wówczas chowały się w tunelach płytki;
• przeprowadzać regularnie przeglądy rodzin – czasami możliwe jest dostrzeżenie biegających dorosłych osobników małego chrząszcza ulowego;
• obserwować jakość plastrów i miodu w ulu – przy silnej inwazji można zaobserwować wyciekający z wylotka sfermentowany miód.

W przypadku podejrzenia inwazji chrząszcza w ulu należy niezwłocznie powiadomić służby weterynaryjne, które podejmą stosowne działania. Zgodnie z przepisami UE stwierdzenie obecności chrząszcza podlega obowiązkowi zgłaszania.

Drogi rozprzestrzeniania

Ostatnie informacje podane pszczelarzom przez Prezydenta PZP Tadeusza Sabata są następujące:

„Włoskie służby weterynaryjne alarmują, że mały chrząszcz ulowy ma ogromne niszczycielskie moce. w południowych rejonach Włoch jest już 61 przypadków likwidacji pasiek z powodu inwazji tego pasożyta. Dane z 16 stycznia 2015 roku potwierdzają bezradność służb weterynaryjnych i rozpacz pszczelarzy. Bardzo szybkie przemieszczanie się tego groźnego dla pszczół chrząszcza może zagrozić całemu pszczelarstwu Włoch. Wielu obserwatorów ostrzega, że ten przebiegły chrząszcz przystosowuje się do warunków klimatycznych”.

Źródło:
Ulotka Krajowego Laboratorium Referencyjnego Zakładu Chorób Pszczół PIWet PIB w Puławach.
„Pszczelarz Polski”, nr 2/2015.

​