Podstawowym warunkiem uzyskania mleka wysokiej jakości jest rygorystyczne przestrzeganie zasad higieny. Mleko udojone w warunkach wątpliwej higieny otoczenia i doju krowy może zawierać setki tysięcy, a nawet miliony bakterii w 1 ml, natomiast w warunkach higienicznych niespełna kilka tysięcy. Dój ocenia się przez pryzmat jakości mleka i jego przydatności do przerobu. Na jakość mleka składa się liczba komórek somatycznych, liczba bakterii w 1 ml mleka oraz substancji hamujących. Uważa się, że zasadniczą przyczyną dużego odsetka schorzeń wymion są uchybienia natury higienicznej i zwykłych logicznych działań, niekiedy tak prostych, że często zaniedbywanych. Z badań wynika, że aż 70% ferm krów mlecznych, w których liczba komórek somatycznych w mleku jest wysoka, nie przestrzega zalecanych czynności wykonywanych w czasie doju. Problemem najczęściej jest niedokładne mycie i osuszanie strzyków przed założeniem kubków udojowych. Producenci mleka i osoby zarządzające stadem powinny starać się, żeby ludzie pracujący na hali udojowej mieli jak najlepsze kwalifikacje i umiejętności, często jednak ich nie mają. A przecież dój jest ,,sercem” całego cyklu produkcyjnego mleka, a sukces ekonomiczny farmy zależy od jakości tam wykonywanej pracy. Wszystkie rutynowe czynności podczas doju muszą być zawsze wykonywane niezależnie od techniki zastosowanej przy doju. Zasadę tę muszą realizować wszystkie osoby uczestniczące w doju. Uproszczenia skutkują chorobami wymion. Najtańszym środkiem przeciwdziałania chorobom gruczołu mlekowego jest poprawny dój, jak i jego częstotliwość. Im częściej doimy krowy, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo wystąpienia mastitis. Tę zależność widać w oborach, które doją 3 razy dziennie lub na fermach z robotami. Jest to możliwe tylko przy czystych wymionach, czystych zwierzętach, zdrowych strzykach, właściwym procesie doju oraz informacji o wszystkich zakażonych krowach.

Kolejne czynności poprawnego doju:

• Dobry dój zaczyna się już w miejscu bytowania krowy, które powinno być czyste i suche, bo tylko takie przyczynia się do ograniczenia ilości drobnoustrojów znajdujących się na strzykach i wymieniu.
• Zdajanie pierwszych strug mleka na przedzdajacz oraz ocena stanu wymienia pod kątem procesu zapalnego. Kliniczną postać mastitis można rozpoznać omacując i zdajając każdy strzyk przed dojem właściwym. Mleko to zawiera najwięcej bakterii i komórek somatycznych, powinno być wylewane poza obszar przebywania zwierząt, najlepiej do kanalizacji.
• Oczyszczanie strzyków i dolnej powierzchni wymienia. Celem każdego producenta mleka winno być zdajanie tylko czystych i suchych strzyków. Ilość wody, która ma kontakt ze strzykami powinna być ograniczona do niezbędnego minimum.
• Przedudojowa dezynfekcja strzyków. Zaleca się zanurzanie strzyków w bezpiecznym i skutecznym preparacie przez 20 do 30 sekund, a następnie osuszanie ich papierowym ręcznikiem lub czystą ściereczką. Takie kąpiele zmniejszają liczbę nowych zakażeń patogenami środowiskowymi o około 50%. Krowy należy doić zawsze w rękawiczkach, ponieważ dłonie dojarza mogą być siedliskiem drobnoustrojów wywołujących infekcje.
• Zakładanie kubków udojowych na poprzednio oczyszczone i wysuszone strzyki. Jak wykazały badania najbardziej korzystne jest umieszczenie kubków na strzykach po 1 minucie i 18 sekundach od rozpoczęcia ich oczyszczania. Kubki udojowe należy zakładać na tyle sprawnie, aby aparat udojowy nie zasysał powietrza z zewnątrz. Konsekwencją tego zjawiska jest pogorszenie jakości pozyskiwanego mleka oraz zwiększone ryzyko zakażenia wymienia chorobotwórczymi bakteriami.
• Pozycjonowanie aparatu udojowego podczas doju właściwego. Należy zwrócić uwagę, aby długie przewody mleczne były nieskręcone, bo to zapewnia dokładne zdojenie całego mleka i zapobiega niedrożności strzyków. W tym celu można wykorzystać specjalny aparat podtrzymujący.
• Właściwe zdejmowanie kubków udojowych przeciwdziała pustodojowi, a tym samym zapobiega możliwym, nowym zakażeniom wymion. Kubki należy zdejmować z ćwiartek po zdojeniu ostatniej porcji mleka, pamiętając przed tym o odłączeniu podciśnienia. Jeśli krowy zostały przygotowane odpowiednio, a dój przebiegał prawidłowo, to ilość mleka po jego zakończeniu nie powinna przekraczać 0,4 kg ze wszystkich ćwiartek.
• Po zakończeniu doju konieczna jest dezynfekcja poudojowa strzyków z zastosowaniem skutecznego preparatu. Zanurzenie strzyków niezwłocznie po zakończeniu doju okazuje się najważniejszym sposobem na zmniejszenie liczby stanów zapalnych wymienia, wywoływanych przez patogeny zakaźne. Pozostający na strzykach płyn zamyka światło kanałów strzykowych, blokując dostęp do wnętrza wymienia drobnoustrojom wywołującym mastitis. Spryskiwanie strzyków może być równie skuteczne, jak ich kąpiel, jednak często wykonywane w sposób nieodpowiedni w praktyce nie przynosi pożądanych efektów. Zwykle opryskiwana jest tylko jedna strona strzyka, a nie cała. Dodatkowo właściwe spryskiwanie jest bardziej czasochłonne i wymaga większej ilości środka dezynfekcyjnego. Tutaj też stada charakteryzują się wysoką liczbą komórek somatycznych z dużą ilością przypadków zapaleń wymion.
• W przypadku hal udojowych, ich czystość jest dodatnio skorelowana z jakością białego surowca. Przebywanie zwierząt na ograniczonej , brudnej i wilgotnej powierzchni to idealne warunki do rozprzestrzeniania się patogenów – z krowy na pracownika, z pracownika na krowę, z krowy na krowę, ze środowiska na krowę i z krowy do środowiska. Dlatego po wyjściu całej grupy wydojonych krów należy dokładnie spłukać wodą posadzkę.
• Doprowadzenie krów do stanowisk udojowych musi odbywać się spokojnie bez zbędnego hałasu i krzyków. Stres negatywnie wpływa na tempo oddawania mleka podczas doju, co zmniejsza efektywność pracy dojarzy. Zasadnym jest również unikanie zbyt długiego wyczekiwania krów na dój, ponieważ w tym czasie zwierzę nie odpoczywa, nie pobiera paszy i jest zestresowane. W poczekalni trzeba zapewnić krowom dobry mikroklimat, szczególnie w okresie upalnych dni. Niezbędne są sprawne wentylatory, poprawiające cyrkulację powietrza.

Dobra organizacja pracy oraz wykonywanie wszystkich powyżej przedstawionych rutynowych czynności, pozwoli uzyskać nie tylko surowiec wysokiej jakości, ale i zwiększyć ilość wydojonych krów w ciągu godziny.