W dniach 14 i 15 września w Gołuchowie k. Kalisza odbyły się  Jubileuszowe XX Dni Ogrodnika – Targi Międzynarodowe. Organizatorami  byli Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu

i Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Rolnictwa Oddział w Kaliszu przy współudziale Polskiego Związku Ogrodniczego.  Około 200 firm z kraju i zagranicy (m.in. z Francji, Holandii, Niemiec, Rosji, USA, Wielkiej Brytanii) zaprezentowało najnowsze technologie i  środki produkcji  stosowane w uprawach warzyw, owoców i roślin ozdobnych uprawianych w gruncie jak i pod osłonami.

Targi odwiedziło kilka tysięcy osób z całego kraju. Były też grupy ogrodników z Białorusi, Czech, Finlandii, Łotwy i Ukrainy.  Impreza nie miała charakteru kiermaszu a sprzedażą objęte były jedynie wydawnictwa fachowe.

W Polsce uprawia się głównie szparagi bielone, gdyż uwarunkowane jest to zapotrzebowaniem rynku krajowego i zagranicznego. Szparag jest dwupienną byliną, której część podziemna zwana karpą złożona jest z silnie skróconego pędu i zdrewniałego kłącza oraz mięsistych korzeni spichrzowych. Roślina zimuje w polu. Z dolnej części kłącza wyrastają korzenie spichrzowe i włókniste. Z pączków znajdujących się w górnej części karpy wyrastają co roku na wiosnę młode pędy stanowiące część jadalną szparaga nazywane wypustkami. Wypustki rosnące w ziemi bez dostępu światła są białe, a na świetle zabarwiają się od wierzchołka na kolor różowo-filetowy, następnie na kolor zielony. W  zależności od uprawy otrzymuje się szparagi bielone lub zielone.

Szparag jest warzywem cenionym ze względu na swoje walory smakowe. Wartość odżywcza jest jednak bardzo mała. Zawiera witaminę C, serię witamin z grupy B, kwas nikotynowy, karoten i sole mineralne.

Szparag posiada nieduże wymagania wodne, jednak długotrwała susza w okresie wiosennym przyczynia się do spadku plonu i pogorszenia jego jakości. Pod jego uprawę najlepsze są gleby piaszczysto-gliniaste. Dobre plony uzyskuje się na glebach klas IV-VI. Pole przed założeniem plantacji powinno być pozbawione chwastów trwałych. Perz i inne wieloletnie chwasty należy zwalczać Roundupem. Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego pH 6,0-7,0. Dobrym przedplonem są zboża i wczesne ziemniaki. Nie należy zakładać szparagarni na polu, gdzie rosły już szparagi, a także po wieloletnich roślinach motylkowych. Przed założeniem plantacji zaleca się nawożenie obornikiem lub kompostem w dawce 40-80 t/ha. Przygotowanie gleby pod plantację szparaga polega na wykonaniu głębokiej orki przedzimowej z pogłębiaczem oraz na włókowaniu, kultywatorowaniu i bronowaniu pola w okresie wiosennym. Zakładanie szparagarni powinno odbywać się w kwietniu.

Szparagi rozmnaża się niemal wyłącznie z nasion. Do tego celu używa się rocznych karp, przygotowanych na rozsadniku. Nasiona szparaga sieje się w okresie marzec-kwiecień na głębokości około 3 cm przy zachowaniu odległości 40-45 cm między rzędami, natomiast w rzędzie punktowo co 4-5 cm. Przy wysiewie 1 kg nasion uzyskuje się ilość rozsady potrzebną do obsadzenia 1 ha plantacji. Karpy pozostawia się na zimę na polu i wykopuje się wczesną wiosną. Po wykopaniu należy je przesortować i jak najszybciej posadzić na plantacji. Po rozłożeniu karp przysypuje się je 5-10 cm warstwą ziemi i dobrze uciska.

Dawki nawozów mineralnych ustala się w oparciu o analizę chemiczną warstwy ornej gleby i podglebia do głębokości 60 cm. Zaleca się następujące dawki 100-150 kg/ha P₂O₅ i 150-250 kg/ha K₂O. Nawozy potasowe zaleca się stosować w postaci soli potasowych, a nie siarczanu potasu. Azot w ilości 150 kg/ha wysiewa się w całości pogłównie w trzech dawkach: na początku czerwca 20 kg/ha, w lipcu 35 kg/ha, a w połowie sierpnia 50 kg/ha. Pierwsze dwie dawki stosuje się tylko w bruzdy, trzecią na całej powierzchni plantacji.

Po upływie 3-4 tygodni po założeniu plantacji należy przeprowadzić dosadzanie karp w miejscach, gdzie rośliny się nie przyjęły. Zabieg ten wykonuje się w maju, po ukazaniu się pędów. Wały usypuje się w kwietniu, jeszcze zanim wierzchołki wypustek dorosną do powierzchni gleby. Sypanie wałów wykonuje się pługiem talerzowym wyrównując równocześnie ich powierzchnię. Wały w przekroju powinny mieć kształt trapezu. W pierwszym roku plonowania plantacji ich szerokość powinna wynosić 40 cm, a wysokość 20 cm. Świeżo usypane wały można dodatkowo przykryć przeźroczystą folią polietylenową, którą pozostawia się przez 3-4 tygodnie lub do końca zbiorów. Większa o 3-4^oC temperatura gleby pod folią powoduje przyspieszone plonowanie o 6-10 dni i zwiększa plon. Po zakończeniu zbiorów wały należy rozorać.

Na nowo założonej plantacji chwasty można zwalczać mechanicznie (w międzyrzędziach) i ręcznie (w rzędach). Podczas zabiegu spulchniania gleby w międzyrzędziach zasypuje się stopniowo bruzdy, w których posadzone zostały karpy szparaga, niszcząc też przy tym kiełkujące chwasty. Nie jest to jednak wystarczające i dlatego w rzędach należy stosować odchwaszczanie ręczne – bardziej pracochłonne, ale skuteczniejsze. Do odchwaszczania należy użyć herbicydów takich jak Afalon i Sencor. Na plonującej szparagarni chwasty zwalcza się chemicznie dwukrotnie w ciągu roku. Herbicydy można stosować na usypane wały nie później jak tydzień przed ukazaniem się wypustek i po ich zaoraniu. Późną jesienią należy wycinać pędy porażone przez choroby i szkodniki, a następnie bezwzględnie spalić. Zdrowe pędy pozostawia się na zimę, gdyż zatrzymując śnieg chronią karpy przed mrozem. Wiosną pędy tnie się broną talerzową i miesza z glebą. Jeżeli pH gleby spadnie poniżej 6,0, należy wówczas jesienią po ścięciu pędów zwapnować glebę. Do tego celu można użyć wapno magnezowe w ilości 1,2-1,5 t/ha. Odczyn gleby należy badać co 2-3 lata. Nawadnianie należy przeprowadzić w okresie od zakończenia zbiorów do połowy sierpnia. Nie zaleca się nawadniania plantacji w czasie zbiorów, gdyż może to spowodować obniżenie plonu wypustek.

Do zwalczania chorób i szkodników należy używać zrejestrowanych preparatów, zgodnie z obowiązującymi zaleceniami ochrony roślin oraz instrukcją obsługi znajdującą się na opakowaniu. Najczęściej występujące choroby w uprawie szparagów to zgnilizna podstawy łodyg i korzenia, wywołana przez grzyby zimujące w glebie. Porażone rośliny więdną i zamierają. Wnętrze łodygi robi się ciemne, a korzenie zgniłe. Kolejna choroba to rdza szparagowa wywołana przez grzyby. Zarodniki rdzy przenoszone są przez wiatr. Początkowo na pędach występują żółte plamy, a później ciemnobrunatne. Porażone pędy słabo rosą, wcześnie żółkną i zamierają. Największe straty choroba wyrządza w lata suche i ciepłe. Aby zapobiegać należy usuwać i palić porażone części roślin. Trzep szparagówka (muchówka) to szkodnik, którego samice składają jaja pod główką młodych pędów. Wylęgają się z nich białe larwy długości 8-10 mm. Wgryzają się do wnętrza pędów i drążą tunele w dół. Pędy ulegają zniekształceniu, żółkną i zamierają. Porażone pędy z larwami należy wycinać nisko i palić oraz zastosować odpowiedni oprysk. Poskrzypka szparagowa – larwy tych szkodników objadają gałązki i uszkadzają wierzchołki pędów. Uszkodzone rośliny żółkną i zasychają. Po zauważeniu szkodników należy przystąpić do oprysków. Dla plantacji szparagów mszyce stanowią mniejsze zagrożenie od wcześniej opisanych szkodników. Gdy pojawia się większy nalot owadów, należy przystąpić do zwalczania chemicznego.

Zbiór wypustek szparaga rozpoczyna się na przełomie maja i czerwca i nie powinien trwać dłużej niż 3 tygodnie. Rano wypustki muszą być zebrane w miarę szybko. Opóźnienie zbioru wyrosłych ponad wał wypustek spowoduje ich przebarwienie pod wpływem światła. W czasie zbioru wycina się wypustki wyrosłe, co można poznać po pęknięciach ziemi. Wypustki należy odsłonić, odgarniając ziemię ręką, a następnie wycinać 3-4 cm nad karpą za pomocą ostrego noża, tzw. wycinaka. Po wycięciu wypustki zasypuje się otwór odgarniętą wcześniej ziemią i wygładza wał. Zbiór wypustek zielonych jest znacznie mniej pracochłonny. Wycina się je 1-2 cm nad powierzchnią ziemi w chwili, gdy mają 15-20 cm wysokości. Zbiór przeprowadza się raz dziennie w godzinach przedpołudniowych, a przy chłodnej pogodzie co 2-3 dni.

Z jednego hektara plantacji uzyskuje się 3-6 t wypustek (60-80 kg dziennie). Plon jest największy w 4-7 roku od rozpoczęcia zbiorów. Jeżeli udział wypustek spadnie poniżej 50%, należy plantację zlikwidować. Po zbiorze wypustki należy przenieść w chłodne i zacienione miejsce, umyć i posortować. Związać w pęczki lub zapakować luzem i szybko przesłać do odbiorcy. Wypustek zielonych nie myje się, gdyż szybko więdną i należy umieszczać je w woreczkach foliowych.

W Europie pojawiła się w XV w., do Polski przywieziono ją 300 lat później. A przygoda człowieka z nią w roli głównej rozpoczęła się prawdopodobnie w Meksyku około 4,5  tysiąca lat p.n.e. Jest rośliną jednoroczną, lubi światło i ciepło, w zależności od odmiany o wysokości przeciętnie 2,5 m. W sztucznych warunkach udało się osiągnąć rekordową wysokość 14  m. Jej głównymi producentami na świecie są Stany Zjednoczone, Chiny i Brazylia. We ówczesnym świecie stanowi podstawę wyżywienia populacji ludności na świecie. W początkowych założeniach miała to być pszenica, jednak z uwagi na niższe plony wymagałaby większego areału uprawy. O jakiej roślinie mowa? Już chyba nie ma wątpliwości – kukurydza zwyczajna (Zea mays).

Właśnie jej święto obchodziliśmy 11 września w Głębokiem (gmina Kiszkowo). To już szósty raz kiedy rolnicy z terenu powiatu gnieźnieńskiego mogli pogłębić tajemnice uprawy kukurydzy. Dzień Kukurydzy odbył się na terenie gospodarstwa rolnego Aleksandra i Marcina Kujawskich, które jest gospodarstwem demonstracyjnym WODR w Poznaniu. Przeprowadzono szereg wykładów przybliżających teoretyczne założenia uprawy kukurydzy oraz aktualny w tym roku temat przeciwdziałania skutkom suszy. Po teorii przyszła pora na praktykę, zwiedzaliśmy poletka upraw kukurydzy, które różniły się odmianami, terminami agrotechnicznymi, nawożeniem, ochroną chemiczną roślin przy podobnych warunkach glebowo-pogodowych. Ten rok również dla kukurydzy nie okazał się łaskawy, niedobór wody przyczynił się do zasychania roślin, w wyniku czego spodziewane plony nie są zadawalające.

 Dzięki takim spotkaniom specjaliści teoretyczni i rolnicy – specjaliści praktyczni mogą się wspólnie od siebie uczyć, wymieniać poglądy, spostrzeżenia w danym temacie. Jest to też dobry pretekst do spotkania z sąsiadem zza płotu czy zza miedzy, gdyż w pędzie pracy po prostu nie mamy czasu, żeby zwyczajnie porozmawiać.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski podjął decyzję o wydłużeniu do 16 listopada 2018 r. terminu przyjmowania wniosków o przyznanie pomocy rolnikom, których gospodarstwa ucierpiały wskutek tegorocznej suszy lub powodzi. Pomoc jest udzielana producentom rolnym, u których powstałe na powierzchni uprawy szkody objęły co najmniej 30% danej uprawy. Wydłużony termin ma dać możliwość ubiegania się o pomoc tym wszystkim, którzy nie mają jeszcze protokołu oszacowania szkód w uprawach lub innych wymaganych dokumentów.

Stawka pomocy wynosi 1 000 zł do 1 ha, w przypadku szkód powstałych w uprawach rolnych wynoszących co najmniej 70% danej uprawy na powierzchni występowania tej uprawy oraz 500 zł do 1 ha powierzchni upraw, w przypadku szkód powstałych w uprawach rolnych wynoszących co najmniej 30% i mniej niż 70% danej uprawy na powierzchni występowania tej uprawy.

Pomoc jest skierowana do producenta rolnego:

• któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności,
• w którego gospodarstwie rolnym powstałe na powierzchni uprawy szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2018 r. suszy lub powodzi objęły co najmniej 30% danej uprawy;
• będącego mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika nr 1 do rozporządzenia nr 702/2014.

Pomoc będzie udzielana:

• poza formułą pomocy de minimis (pomoc publiczna), na warunkach określonych w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 702/2014 – w przypadku gdy szkody spowodowane tegoroczną suszą lub powodzią, oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód, będą  wynosić powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym lub średniej rocznej produkcji roślinnej w gospodarstwie rolnym, albo
• w ramach formuły pomocy de minimis, zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 – w przypadku gdy powyższe szkody będą wynosić nie więcej niż 30% średniej rocznej produkcji rolnej lub średniej rocznej produkcji roślinnej.

Wysokość pomocy ustala się jako iloczyn deklarowanej przez producenta rolnego we wniosku powierzchni uprawy, w której powstały szkody oraz stawki pomocy, przy czym w przypadku pomocy udzielanej:

• poza formułą pomocy de minimis (pomoc publiczna), wysokość pomocy nie może przekroczyć wartości stanowiącej różnicę pomiędzy 80% bądź 90% (w zależności od położenia gospodarstwa rolnego) kwoty obniżenia dochodu powiększonej o koszty poniesione i pomniejszonej o koszty nieponiesione, a wysokością pomocy otrzymanej na podstawie odrębnych przepisów i otrzymanych odszkodowań,
• w ramach formuły pomocy de minimis przyznawana pomoc nie może przekroczyć równowartości w euro dostępnego limitu de minimis (z uwzględnieniem limitu w zakresie pomocy w rolnictwie, rybołówstwie i ogólnego limitu pomocy de minimis).

Kwota pomocy będzie podlegała pomniejszeniu o 50% dla producentów rolnych, którzy w dniu wystąpienia szkód w uprawach rolnych nie mieli ubezpieczonych co najmniej 50% powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym, z wyłączeniem łąk i pastwisk.

Do wniosku należy dołączyć, w przypadku:

• pomocy de minimis udzielanej zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1408/2013:
  • kopię protokołu oszacowania szkód, zawierającego informacje o powierzchni upraw, w których powstały szkody,
  • zaświadczenia dotyczące otrzymanej pomocy de minimis (równoważne ze złożeniem zaświadczenia jest wypełnienie oświadczenia dotyczącego otrzymanej pomocy de minimis).
• pomocy udzielanej zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 702/2014 – pomoc publiczna:
  • kopię protokołu oszacowania szkód, zawierającego informacje o powierzchni upraw, w których powstały szkody, z adnotacją wojewody potwierdzającą wystąpienie szkód.

Wzór protokołu oszacowania szkód oraz wytyczne do jego sporządzenia zostały opublikowane na stronie MRiRW https://www.gov.pl/rolnictwo/niekorzystne-zjawiska-atmosferyczne.

Wniosek należy złożyć do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego.