Enzymy są to w większości białka, które działają jak katalizatory przyspieszające przebieg reakcji chemicznej w organizmie. Działanie enzymów paszowych w procesie trawienia polega na hydrolizie czyli rozkładowi związków złożonych na związki proste. Np. Skrobia jest hydrolizowana ( rozkładana) do glukozy, białko do aminokwasów, tłuszcz do kwasów tłuszczowych. Musimy sobie uświadomić, że organizm zwierzęcia odżywia się związkami prostymi. Tylko w takiej formie związki mogą przenikać przez ściany jelita. W następnej kolejności krwią są transportowane do wszystkich komórek organizmu. Enzymy poprawiają strawność i jakość paszy. Dzięki działaniom enzymów paszowych, pasza jest w większym stopniu rozłożona do związków prostych. A tym samym jest lepiej przyswajalna. Daje to pożądany efekt w postaci lepszych przyrostów i mniejszego zużycia paszy. Enzymy wpływają również na lepszy smak paszy, co wpływa na większe jej pobranie przez zwierzę. Paszowe enzymy wytwarzane są w większości na drodze fermentacji przez pleśnie, grzyby, bakterie oraz drożdże. Stosowanie enzymów jako dodatku paszowego w żywieniu zwierząt jest całkowicie bezpieczne, zarówno dla zdrowia zwierząt jak i dla ludzi. Znanych jest około 4000 enzymów, z których nie wszystkie mają zastosowanie w żywieniu zwierząt.
Obniżona strawność zbóż lub czynniki antyżywieniowe jakie występują np. w niektórych nasionach roślin strączkowych jest spowodowana brakiem odpowiednich enzymów. Zastosowanie odpowiednich enzymów paszowych pozwala rozłożyć niekorzystne związki złożone, na związki proste, które już nie mają właściwości antyżywienowych. Enzymy te ukierunkowane są na konkretne materiały paszowe i związane z nimi związki antyżywieniowe, które nierozłożone powodują obniżenie strawności paszy i inne niekorzystne zjawiska , w tym negatywne oddziaływanie na zdrowie zwierząt. Działanie dodanych enzymów paszowych powoduje większy dostęp do związków mineralnych, aminokwasów oraz energii w postaci cukrów prostych.
Preparaty enzymatyczne stosowane w żywieniu zwierząt dzielimy na 3 grupy:
- Enzymy paszowe, które stosujemy w mieszankach z dużym udziałem zbóż.
- Preparaty enzymatyczne poprawiające strawność wysokobiałkowych materiałów paszowych.
- Fitazy, które mają doprowadzić do rozłożenia fitynianów.
Badania naukowe dowodzą, że enzymy mają wpływ na:
- Poprawę strawności i lepsze wykorzystanie paszy.
- Zwiększenie wartości pokarmowej paszy.
- Pozwala na zwiększenie udziału włókna w paszy.
- Ogranicza fermentację w jelitach.
- Redukuje ilość wydalanych składników do środowiska (fosfor, azot i inne).
- Ogranicza ryzyko występowania biegunek.
- Zmniejsza upadki.
- Redukuje ilość substancji antyżywienowych w paszy, przez ich częściowy rozkład i inaktywację.
- Przyczynia się do lepszego wchłaniania fosforu i innych elementów mineralnych.
- Stabilizuje proces trawienia.
Enzymami paszowymi jako dodatku w żywieniu zwierząt zainteresowano się na początku lat 90 ubiegłego stulecia. Na jednej z konferencji naukowej padło stwierdzenie:
„ Enzymy paszowe – to nieoceniony dar nauki dla praktyki żywienia zwierząt”
Opracował: Jan Sarnowski
WODR Poznań