W wielu gospodarstwach średnia roczna wydajność krów w laktacji sięga 10 tys. kg mleka, a nawet dość znacznie przekracza tę granicę. Główny wpływ na tak dobre wyniki produkcyjne bydła mlecznego ma żywienie, postęp genetyczny, a także wdrażanie nowoczesnych technologii produkcji. Nowoczesny chów bydła mlecznego powinien uwzględniać bardzo dużo czynników, a zapewnienie odpowiedniej jakości paszy, zbilansowanych dawek pokarmowych, prawidłowe zorganizowanie i pozyskiwanie mleka należą do najbardziej istotnych. Przy krowach wysoko wydajnych nie można też zapomnieć o zwiększonej opiece weterynaryjnej. Osiągnięcie sukcesu w chowie bydła zależy też w dużym stopniu od posiadanego budynku inwentarskiego, w którym zwierzęta spędzają dużo czasu i gdzie odbywają się najważniejsze zabiegi na zwierzętach. Właściwy budynek inwentarski stanowi ważne ogniwo w zapewnieniu dobrostanu, a tym samym umożliwieniu zwierzętom korzystnych warunków bytowania.

Bardzo ważny jest wybór optymalnego systemu utrzymania

Zazwyczaj przy dużej intensyfikacji produkcji jest to system wolnostanowiskowy, rzadziej alkierzowy. Wolnostanowiskowy system utrzymania jest korzystniejszy ze względu na możliwość swobodnego poruszania się zwierząt, łatwiejszą obsługę, lepsze warunki higieniczne przy wykonywaniu czynności udojowych. System ten daje hodowcy wiele możliwości, takich jak: wybudowanie hali udojowej, zakup robota udojowego czy wdrożenie systemów komputerowych ułatwiających zarządzanie stadem.

System wolnostanowiskowy pozwala na stosowanie TMR-u, popularnego żywienia krów mlecznych o wysokim potencjale genetycznym.

Prawidłowe żywienie krów o wydajności powyżej 40 kg nie jest możliwe bez dobrego wozu paszowego. 

Podstawowymi paszami w żywieniu bydła są pasze objętościowe.

Ważna jest jakość pasz objętościowych

To od ich jakości, wartości pokarmowej i smakowitości zależeć będzie pobranie ich przez zwierzęta, a w konsekwencji wielkość dodanej paszy treściwej, gwarantującej zbilansowanie dawki pokarmowej.

Dlatego ważne jest, aby rolnik badał wartość wyprodukowanych przez siebie pasz objętościowych (głównie kiszonek i siana) w laboratorium oraz  korzystał z pomocy doradców lub specjalistycznych firm paszowych, którzy pomogą bilansować dawki pokarmowe zgodnie z zapotrzebowaniem zwierząt.

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe wynika z fazy laktacji oraz stanu fizjologicznego krów. Jest to wystarczający powód do utworzenia w oborze przynajmniej 3 grup technologicznych:

• krowy zasuszone,
• krowy do 100-120 dni laktacji,
• powyżej 120 dnia laktacji.

Najważniejszymi okresami decydującymi o wydajności, zdrowotności, płodności i ekonomice utrzymania krów mlecznych są zasuszenie i pierwsze 120 dni laktacji.

Ważna jest dawka pokarmowa

Dawka pokarmowa powinna zapewniać:

• równomierną podaż energii i białka o podobnym tempie trawienia w żwaczu,
• dostawę niezbędnych aminokwasów,
• oraz pozwolić krowie na duże pobranie suchej masy, co jest możliwe, gdy krowa ma nieograniczony i stały dostęp do paszy.

Wysoko produkcyjne krowy są w stanie pobrać suchą masę paszy w ilości od 3% do 4% swojej masy ciała, a krowy o niższych wydajnościach około 2%. Możliwości takich nie zapewniają systemy oparte o dawkę podstawową i produkcyjną (żywienie tradycyjne), natomiast warunki te mogą być prawie całkowicie spełnione przy skarmianiu TMR – pasz całkowicie wymieszanych zwanych paszami pełnoporcjowymi lub pełnoskładnikowymi.

Stosując system TMR, krowy w okresie laktacji dzieli się na 2-3 grupy technologiczne (różnica w wydajności pomiędzy grupami 10-12 kg), dla których w zależności od produkcji mleka układa się oddzielne mieszanki TMR.

Główne zalety systemu TMR:

• możliwość skarmiania większej gamy pasz dzięki użyciu wozu paszowego, co w konsekwencji może doprowadzić do zmniejszenia kosztów pasz ;
• możliwość dokładniejszego normowania pasz i lepszego dopasowania dawki do wymagań indywidualnych krowy;
• Równomierny przebieg trawienia, a zatem zmniejszenie ryzyka wystąpienia kwasicy (ze względu na mniejsze wahania pH w żwaczu) i innych problemów natury trawiennej – każdy kęs ma ten sam skład paszy, tę samą wartość, ten sam stosunek treściwych do objętościowych;
• zwiększenie wydajności mleka o około 6% (niektóre źródła podają, że nawet do 10%) przez możliwość pobierania pasz do woli przez całą dobę, a więc wyższe pobieranie suchej masy, a także możliwość stosowania większych ilości pasz treściwych (do 60%) s.m. dawki bez skutków ubocznych.

Ważna jest struktura TMR-u

Strukturalność dawki można określić za pomocą sit paszowych. Rozdrobnienie pasz nie może być zbyt duże. Bydło wybiera drobne cząstki (np. z kukurydzy), a nie pobiera włókna, co może sprzyjać występowaniu kwasicy w stadzie.

Bardzo ważnym elementem, o którym nie wolno zapominać przy dużej intensyfikacji chowu i hodowli bydła mlecznego jest profilaktyka chorób (głównie metabolicznych takich jak: ketoza, kwasica, hipokalcemia, przemieszczenie trawieńca), a także o zabiegach zoohigienicznych.

Prawidłowa i stosowana 2 razy w roku korekcja racic poprawia komfort krów. W przypadku utrzymania wolnostanowiskowego warto też zwrócić uwagę na wykonywanie dekornizacji w celu wyeliminowania tworzenia hierarchii stadnej i zapewnieniu bezpiecznej obsługi zwierząt. Przy uwięziowym systemie utrzymania zabieg ten nie jest konieczny.

Należy jednak pamiętać, że wszelkie „narzędzia” wpływające na intensyfikację chowu i hodowli bydła mlecznego nie mają znaczącego wpływu bez stosowania podstawowych zasad utrzymania i żywienia bydła.