Prawidłowy odchów cieląt, niezależnie od przyjętego systemu wychowu, decyduje o późniejszym ich użytkowaniu. od tego jak odchowamy jałóweczki będzie zależała późniejsza wydajność krów mlecznych, ponieważ odchów ma bezpośredni wpływ na efektywność produkcji i późniejsze konsekwencje hodowlane.

Analizy ekonomiczne dowodzą, że większość kosztów ponoszonych przez hodowców na opiekę cieląt dotyczy pierwszych tygodni ich życia.
Odchów cieląt w tym okresie nie jest łatwym zajęciem. Cechuje go pracochłonność, wynikająca z konieczności kilkukrotnego w ciągu doby odpajania nowo narodzonych cieląt. Uciążliwości związane z systematycznym odpajaniem mogą zostać zniwelowane poprzez zastosowanie (szczególnie w oborach wielkostadnych) automatycznych systemów. Przykłady takie znajdziemy w wielu gospodarstwach, między innymi w Stadninie Koni w Dobrzyniewie Spółce z o.o.

Jak odchowuje się jałóweczki?

Zanim urodzą się cielęta, w gospodarstwie wiele uwagi poświęca się prawidłowemu żywieniu krów zasuszonych, ponieważ ma to przeogromny wpływ zarówno na przebieg samego porodu, przeżywalność cieląt, jak i jakość siary. Krowy w okresie zasuszenia otrzymują rację żywieniową dostosowaną do ich potrzeb, uzupełnioną w niezbędne składniki mineralne i witaminy poprawiające jakość siary i zdrowotność cieląt, jeszcze w łonie matki. Dawki wyliczane są przy zastosowaniu programu amerykańskiego, a krowy żywione systemem TMR. Prawidłowe żywienie krów w okresie zasuszania gwarantuje łagodny przebieg porodów. w gospodarstwie praktycznie nie ma trudnych akcji porodowych, które mogłyby pogarszać wskaźnik śmiertelności cieląt. Według danych Instytutu Zootechniki PIB „około 20% cieliczek urodzonych w drodze skomplikowanego porodu nie dożywa 120 dni, a krowy urodzone z trudnych porodów charakteryzuje niższa o 0,8 kg wydajność dzienna mleka, w porównaniu do krów urodzonych z prawidłowego przebiegu porodu”.

Po porodzie cielęta zostają umieszczone w indywidualnych klatkach, umożliwiających kontakt wzrokowy cieląt między sobą. Pierwsza siara podawana jest nie później jak 60 minut po urodzeniu (po ustabilizowaniu oddechu). Pobranie dobrej jakości siary gwarantuje ochronę przed infekcjami, pozwala osiągnąć wyższe przyrosty oraz lepszą zdrowotność cieląt w późniejszych okresach odchowu. Oceniając wpływ podawania siary wykazano, że „wzrost o 1 mg koncentracji immunoglobulin (Ig) w 1 ml surowicy krwi cieliczek zwiększa dzienną produkcję mleka o 8,5 kg w czasie i laktacji, natomiast zwiększenie ilości dobrej jakości siary podawanej w czasie 1-szej godziny życia od 2 do 4 kg zwiększa produkcję mleka o około 550 kg zarówno w czasie pierwszej jak i drugiej laktacji” – dane PIB.

W Stadninie Koni w Dobrzyniewie wartość siary od każdej wycielonej krowy bada się przy pomocy siaromierza (gęstość siary odpowiada udziałowi immunoglobulin). Jeżeli jest ona gorszej jakości, wówczas zostaje podjęta decyzja o podaniu nowo narodzonemu cielęciu pierwszej siary nie od matki, lecz pochodzącej z banku siary. Bank siary tworzy się poprzez jej zamrażanie w małych 4 litrowych porcjach, a pochodzi ona od krów posiadających siarę najwyższej jakości. w gospodarstwie przyjęto zasadę, że wszystkie jałóweczki urodzone nocą oraz jałóweczki pochodzące od pierwiastek otrzymują pierwszą siarę o najwyższej wartości, pochodzącą z banku siary.

KLASYFIKACJA JAKOŚCI SIARY KROWY

Przed użyciem siara musi być łagodnie podgrzana w płaszczu wodnym o temperaturze max. 45^oC do temperatury ok. 35-37^oC.
Sprawdza się tu system zarządzania siarą i sprzęt ColoQuick, posiadający łaźnię wodną oraz mechanizm poruszający kasetą w wodzie, do której wkłada się worki z zamrożoną siarą. Czas rozmrażania wynosi 20 minut. po tym czasie następuje podanie siary cielętom. Obsługa stara się, aby jej spożycie było jak największe (średnio cielęta wypijają ok. 3 l w pierwszej godzinie po urodzeniu).

Po odpojeniu siarą, jałóweczki zostają umieszczone w pojedynczych budkach, tzw. IGLO na zewnątrz budynku inwentarskiego. Zimą oraz podczas trwania niekorzystnych warunków atmosferycznych okres przebywania wewnątrz budynku inwentarskiego zostaje wydłużony do ok. 2 tygodni. Odpajanie na zewnątrz budynku (mlekiem pełnym zbiorczym) odbywa się przy wykorzystaniu taksówki mlecznej – TAXI MILK. Przejmuje ona najcięższą część pracy, mianowicie transportowanie mleka. Mleko zbiorcze podlega w niej pasteryzacji do temperatury 64^oC, a następnie zostaje schłodzone do temperatury 40^oC. Cielęta pojone są dwukrotnie w ciągu dnia, otrzymując maksymalnie 7 l mleka na dwa odpasy do ukończenia 21 dni życia. Oprócz tego mają zapewniony stały dostęp do wody oraz paszy treściwej granulowanej Starter w ilości 75%, z udziałem całych ziaren kukurydzy w ilości 25%.

Od 22 dnia życia jałóweczki wracają do budynku, gdzie otrzymują pójło z mleka w proszku o zawartości białka 25%, a odpajanie odbywa się przy zastosowaniu stacji pojenia cieląt. Dobowa dawka pójła do 45 dnia życia, wynosi 6,5 l (950 gram mleka w proszku), a maksymalne jednorazowe porcje nie przekraczają 1,5 l. Następnie dawki są sukcesywnie zmniejszane, a odpajanie praktycznie zakończone w 70 dniu życia. Podobnie jak poprzednio, cielęta mają stały dostęp do wody i pobierają do woli paszę treściwą typu Starter z ziarnem kukurydzy. Niewielkie ilości siana otrzymują dopiero po zakończeniu odpajania preparatami mlekozastępczymi, aby nie ograniczać pobierania pasz treściwych, rozwijających nabłonek żwacza, co ma niebagatelne znaczenie w późniejszym użytkowaniu krów.
Zmiana paszy treściwej na mniej bogatą w białko następuje dopiero po ukończeniu 80 dnia życia. Wówczas jałóweczki przechodzą do następnej grupy, gdzie otrzymują paszę granulowaną Grower o zawartości białka ogólnego ok. 18% oraz paszę pełnoporcjową TMR.
Jałóweczki są systematycznie ważone. Średni przyrost wagi w wieku od 60-120 dni kształtuje się na wysokim poziomie ok. 0,9 kg.

Według głównego hodowcy tego ośrodka, zastosowanie systemu coloQuick, TAXI MILK oraz automatycznego systemu odpajania cieląt to bardzo dobre inwestycje ośrodka, co znalazło odzwierciedlenie w poprawie zdrowotności i zmniejszeniu do minimum upadków cieląt.
Ponadto te systemy pojenia cieląt zmniejszyły w ogromnym stopniu nakłady pracy fizycznej dając jednocześnie hodowcy możliwość skoncentrowania się na innych istotnych zadaniach.

Do prawidłowego rozwoju i wzrostu cieląt bardzo ważne są ruch na świeżym powietrzu. w tym gospodarstwie zwierzętom tego nie brakuje, ponieważ wzdłuż budynków inwentarskich usytuowane są utwardzone, ścielone słomą wybiegi, do których cielęta mają dostęp przez cały rok. Jałóweczki rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej osiągają w wieku 6 miesięcy masę ciała na poziomie 180-190 kg oraz kondycję około 2,3 punktu w skali BCS (5 punktowa skala oceny kondycji ciała), natomiast w wieku 15 miesięcy, kiedy na ogół następuje pierwsze krycie jałówek ich masa kształtuje się na poziomie ok. 380-400 kg, a kondycja nie przekracza 3 pkt. z uwagi na to, że jest to okres intensywnego rozwoju jałówek, w celu uzyskania pożądanych parametrów odchowu, w gospodarstwie kładzie się ogromny nacisk na prawidłowe bilansowanie dawek pokarmowych, korygowanych w zależności od uzyskiwanej masy ciała oraz wartości pokarmowej pasz objętościowych.

Zapewnienie dobrostanu zwierząt oraz odpowiednie żywienie połączone z systematyczną (co miesiąc) kontrolą masy ciała, gwarantują efekt w postaci zdrowych, dobrze rozwiniętych jałówek, które są nagradzane na różnych wystawach hodowlanych, uzyskując czołowe miejsca w kraju.
Dbałość o podstawowy żeński materiał hodowlany znajduje swoje odzwierciedlenie w wysokiej wydajności mlecznej krów.
Stadnina Koni w Dobrzyniewie Spółka z o.o. w 2013 r. uzyskała średnią wydajność od krowy sięgającą prawie 11 000 kg. Najwyższą wydajność – 12 486 kg osiągnięto po raz kolejny w oborze Dobrzyniewo, a rekordzistka uzyskała nawet 19 570 kg mleka.

Kontynuacja najlepszych tradycji hodowlanych, upowszechnianie postępu biologicznego, a przede wszystkim praca i ogromne zaangażowanie kadry kierowniczej oraz pracowników, przyczyniły się do spektakularnych osiągnięć jednostki, wielokrotnie nagradzanej i docenianej.

Stadnina Koni w Dobrzyniewie Spółka z o.o. w dniu 23 lutego 2014 r. otrzymała tytuł Kryształowy HIT 2013 za wybitne osiągnięcia w zarządzaniu państwowym przedsiębiorstwem rolniczym.

Firmą od wielu lat kieruje Prezes mgr inż. Felicjan Pikulik.