Zawierają dużo włókna, znacznie wyższą w porównaniu do zbóż ilość związków mineralnych, wśród których dominuje fosfor i niewielką ilość wapnia oraz witamin. Stosunek wapnia do fosforu jest bardzo wąski, dlatego żywiąc zwierzęta dawkami pokarmowymi z udziałem nasion roślin strączkowych,  należy pamiętać o ich uzupełnieniu w Ca.

Nasiona roślin strączkowych zawierają od 20 – 40% białka – najwięcej  spośród wszystkich pasz roślinnych, które mogą być wyprodukowane w gospodarstwie   ( znacznie więcej niż zboża). Białko to jednak wykazuje niedobór metioniny, bardzo ważnego aminokwasu wpływającego na jego wartość biologiczną i limitującą  między innymi produkcję mleka. Zawiera natomiast więcej w porównaniu ze zbożami lizyny.

Niestety prawie wszystkie zawierają w sobie substancje antyżywieniowe,  które nadają paszy gorzki smak, obniżają strawność i absorpcję składników pokarmowych, pogarszają ich przyswajalność przez zwierzęta.

Wartość pokarmowa pasz krajowych wg IZ PIB -  2003r.

Nasiona	Białko ogólne (gram w 1 kg suchej masy)	Wartość  białkowa ( gram/ 1 kg s.m)		Wartość energetyczna
		BTJN	BTJE	JPM	JPŻ
Bobik	296	190	110	1,21	1,21
Groch	235	147	96	1,22	1,24
Łubin biały	362	226	118	1,31	1,31
Łubin wąskolistny	354	230	140	1,25	1,25
Soja – wg norm francuskich	402	244	86	1,23	1,19

 

Ziarno roślin strączkowych może  być stosowane jako komponent mieszanek treściwych przede wszystkim w żywieniu bydła opasowego.

W przypadku krów mlecznych ich stosowanie musi ograniczać się do niewielkich ilości ze względu na wywoływanie niekorzystnych zmian w smaku mleka. Ponadto trzeba pamiętać, że u dorosłych przeżuwaczy z pełną zdolnością  trawienia w żwaczu, białko nasion strączkowych ulega silnemu rozkładowi bakteryjnemu (w przeciwieństwie np. do białka soi), przez co zmniejsza się jego wartość odżywcza.

Bobik – w żywieniu bydła jest rzadko stosowany. Można go podawać  zwierzętom starszym – krowom mlecznym i opasom po ukończeniu 0,5 roku życia w ilości maksymalnej do 1,5 kg / szt./ dobę. Większe dawki mogą  wpływać ujemnie na jakość mleka i mięsa.

 

Groch -  może być wykorzystywany w żywieniu krów mlecznych  w ilości ok. 1 kg, natomiast w żywieniu starszych opasów ze względu na właściwości tuczące dawka dobowa może wynosić do 2,5 kg.

 

Łubiny pastewne – najbardziej popularne w żywieniu zwierząt są nasiona łubinu żółtego i białego. Biologiczna wartość białka jest nieco wyższa od innych roślin strączkowych. Mimo wysokiego poziomu włókna strawność ziarna jest wysoka. Krowom mlecznym i opasom można zadawać od 1 – 2 kg/ szt./ dobę.

 

Mieszanki treściwe – dla zwierząt  starszych mogą  zawierać od 15 do 20 %  śruty nasion roślin strączkowych.

 

 

Kiszonki z mieszanek strączkowo - zbożowych

- GPS

 

 

W rejonach ryzyka uprawy kukurydzy lub w gospodarstwach, w których nadmierny jest  udział kukurydzy w strukturze zasiewów, wskazane jest zastępowanie jej mieszankami strączkowo – zbożowymi.

Szczególnie polecane są mieszanki grochu siewnego ze zbożami jarymi -  pszenicą lub owsem (ze względu na krótki okres wegetacji od wschodów do zbioru). Gdy dodatkowo zostaną wzbogacone wsiewką z traw, pozwoli to na uzyskanie wysokiego plonu  rzędu  8,0 – 10,0 ton suchej masy z 1 ha.

Mieszanki powinny być  koszone i zakiszane.

Kiszonki z takich roślin stanowią doskonałą paszę dla bydła mlecznego i opasowego.

Optymalny termin zbioru mieszanek na kiszonki przypada na okres fazy płaskiego strąka do fazy mleczno – woskowej dojrzałości nasion grochu. Zielonkę można zakiszać w systemie zbioru jedno lub dwufazowego, a zastosowanie konserwantów pozwala dodatkowo podwyższyć jakość  kiszonek. Kiszonka z mieszanek strączkowo - zbożowych w porównaniu  do kiszonek z kukurydzy zawiera więcej białka lecz nieco mniej węglowodanów, co czyni ją paszą mniej energetyczną. Strawność składników pokarmowych jest zbliżona do strawności składników pokarmowych kiszonki z kukurydzy.

 

 

Przykładowe dawki pokarmowe dla krów mlecznych -  udział kiszonki  z mieszanki strączkowo – zbożowej

Pasza	ILOŚĆ PASZY ( kg/dobę)
	Tygodnie
	Przed wycieleniem			Po wycieleniu
	-3	-2	-1	1	3	5	8-10	11-12
	Zakładana wydajność mleczna 25 kg
Dawka nr 1
Kiszonka z mieszanek (25 - 30% s. masy)	16	16	16	16	16	18	20	20
Buraki pastewne	20	15	15	15	15	20	20	20
Siano łąkowe	4	4	4	4	4	4	4	4
Mieszanka treściwa	2,0	2,5	2,5	3,5	3,0	4,5	4,5	4,0
Poekstrakcyjna śruta sojowa	-	-	-	0,7	2,5	0,7	0,3	-
Dawka nr 2
Kiszonka z mieszanek (25 - 30% s. masy)	27	25	25	25	27	27	27	27
Kiszonka z traw pods. (30% s.m)	9	9	9	4,5	7,5	9	9	9
Mieszanka treściwa	0,8	1,5	2,3	2,5	4,5	5,8	6,5	6,8
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa	-	-	-	1,3	1,3	1,3	0,6	-
Dawka nr 3
Kiszonka z mieszanek (25 - 30% s. masy)	25	25	20	20	24	26	28	28
Mieszanka treściwa	2	2	3	4	6	6,5	6,5	6,5
Poekstrakcyjna śruta sojowa	-	-	-	1,2	1,2	1,2	0,6	-
+ dodatki mineralne

Przykładowe dawki pokarmowe  dla buhajków opasanych od 150 – 550 kg masy ciała – udział kiszonki z mieszanki strączkowo – zbożowej

Pasza	Masa ciała (kg)
	150	200	250	300	350	400	450	500-550
	Ilość paszy (kg/ na dobę)
Dawka nr1
Kiszonka z mieszanek (25 - 30% s. masy)	11	14	17	20	23	24	25	26
Śruta jęczmienna	0,15	0,15	0,20	0,20	0,70	1,00	1,20	1,80
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa	1,30	1,11	0,90	0,60	0,50	-	-	-
Mieszanka mineralna	0,02	0,02	0,03	0,03	0,04	0,05	0,05	0,05
Zakładany przyrost 900 gram na dobę
Dawka nr 2
Kiszonka z mieszanek (25 - 30% s. masy)	9	13	15	17	19	20	21	21
Śruta jęczmienna	0,15	0,15	0,20	0,25	0,75	1,40	2,00	3,50
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa	1,55	1,20	1,10	0,90	0,60	0,20	-	-
Mieszanka mineralna	0,02	0,02	0,03	0,03	0,03	0,03	0,04	0,04
Zakładany przyrost 1100 gram na dobę
Dawka nr 3
Kiszonka z mieszanek (25 - 30% s. masy)	9	13	15	17	18	19	19	18
Śruta jęczmienna	0,15	0,15	0,30	0,80	1,50	2,40	3,00	4,00
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa	1,70	1,40	1,30	0,80	0,40	0,20	-	-
Mieszanka mineralna	0,02	0,02	0,03	0,03	0,03	0,04	0,05	0,05
Zakładany przyrost 1300 gram na dobę

Opracowanie:

Maria Rozwadowska

WODR Poznań