W tym roku zbiory szparagów rozpoczęły się szybko, bo już na początku kwietnia, ale pełnia sezonu przed nami. Szparag zasługuje na uwagę, gdyż pojawia się jako jedno z najwcześniejszych warzyw gruntowych. Jest to bardzo wyjątkowe warzywo, które warto spożywać na świeżo w okresie kwiecień – czerwiec. Na straganach widać pęczki szparagów białych , a coraz częściej i zielonych. Jakie szparag ma zalety? Jest uważany za warzywo antyrakowe,  a dzięki zawartości asparaginy traktowany jest jako warzywo lecznicze. Zalecany jest przy chorobach naczyniowo – krążeniowych, w schorzeniach nerek i pęcherza moczowego. Pomaga w leczeniu artretyzmu i reumatyzmu, a także wpływa na zwiększenie krzepliwości krwi i zapobiega pękaniu naczyń krwionośnych. Również ma działanie wzmacniające i pobudzające potencję.  Szparagi szybko uzupełniają niedobory składników odżywczych w organizmie.
Szparagi są niskokaloryczne, a 100 g to tylko 18-20 kcal.

Wartości odżywcze szparaga-100 g szparagów zawiera:

• 2,20 g białka, 0,12g tłuszczu, 1,78  g węglowodanów, 1,5 g błonnika, 93,7 g wody,
• około 25 mg witaminy C ( wypustki zielone mają więcej )
• witaminy A, E i z grupy B (B1, B2, B6)
• kwas foliowy niezbędny kobietom w ciąży , gdyż zapobiega wadom rozwojowym płodu,  spowalnia proces starzenia , pomaga w regeneracji uszkodzonych komórek, poprawia pracę układu krążenia
• asparaginę, która wspomaga pracę nerek i reguluje poziom nawodnienia organizmu
• 52-85 mg fosforu i 22 mg wapnia, które są składnikami budulcowymi kości i zębów
• 240 - 300 mg potasu; wysoka ilość potasu i niski poziom sodu w połączeniu z asparaginą powodują ,że szparagi działają moczopędnie
• 0,9 mg żelaza, 10 mg magnezu
• glutation, który wzmacnia układ odpornościowy, wspomaga wątrobę w procesie oczyszczania organizmu z toksyn, zapobiega rozwojowi komórek nowotworowych oraz choroby Alzheimera
• błonnik regulujący perystaltykę jelit
• inulinę odpowiedzialną za prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego

Szparagi nie są zalecane dla osób chorujących na kamienie nerkowe i dnę moczanową, gdyż zawierają puryny mogące powodować gromadzenie się kwasu moczowego w organizmie.
Szparagi najlepiej spożywać świeże, ale jeżeli kupimy więcej pęczków to możemy je przechować w lodówce lub w chłodnym pomieszczeniu przez 7-10 dni - trzeba je tylko owinąć  wilgotną szmatką.
Jeszcze kilka słów o  obieraniu szparagów. Białe szparagi przed obraniem należy umyć w zimnej wodzie. Najlepiej obierać nożykiem szczelinowym zaczynając od części tuż pod główką - trzeba to robić starannie, żeby nie zostawiać włókien i nie za grubo. Potem odciąć  zdrewniałe końcówki. Źle obrane szparagi są często powodem, że nam nie smakują. Do gotowania  są specjalne garnki z wkładką - szparagi wkłada się pionowo  i wlewa wodę tak, żeby  główki były ponad poziomem wody. Możemy obrane szparagi związać nitką – po 6 do 10 sztuk podobnej grubości - i w pozycji pionowej gotować w wysokim garnku. Jednak najprostsze jest gotowanie w szerszym garnku, ale należy uważać na czas gotowania - główki muszą być nierozgotowane.  Do wody dodaje się sól , cukier, a niekiedy masło – w zależności od upodobań.  Szparagi białe gotuje się około 15 - 20 minut. Kiedy chcemy przygotować dania ze szparagów zielonych to mamy łatwiej, bo ich nie trzeba obierać tylko odciąć zdrewniałe końcówki. Czas gotowania  szparagów zielonych jest krótszy niż szparagów białych - około 12 - 15 minut.

Korzystając z sezonu szparagowego można również przygotować dla siebie szparagi na cały rok wykorzystując różne metody konserwowania. Szparagi można zamrozić  - szparagi umyć, obrać i wrzucić do wrzącej wody. Chwilę( blanszować, osączyć i wystudzić. Potem włożyć do woreczków (do zamrażania) i zamrozić. Kiedy będą potrzebne to po odmrożeniu trzeba je przelać gorącą wodą. Tak przygotowane nadają się do sporządzania różnych dań.
Szparagi można również przygotować w następujący sposób. Wypustki umyć, obrać i odciąć zdrewniałe końce. Ułożyć je  w słoiku, zalać osoloną wodą ( soli wg gustu), zamknąć słoik  i gotować 15 minut  - słoiki powinny być całe zanurzone w wodzie. Szparagi nadają się też do kiszenia i po wstępnej obróbce ( obrać i odciąć końce) możemy je zakisić tak samo jak ogórki. Uzyskamy wtedy nowy ciekawy smak szparagów i będzie je można wykorzystać do przygotowania potraw.
Kupując szparagi najlepiej wybierać wypustki o średnicy od 1,5 do 2,0 cm, jędrne, połyskujące, o jasnych, zamkniętych główkach, a końcówki powinny być niezwiędnięte.

Wybrane przepisy na potrawy  ze szparagami

Zupa ze szparagów
Składniki: pęczek szparagów, 3 dag masła, 3 dag mąki, 125 ml śmietany, łyżeczka cukru, sól, natka pietruszki, żółtko, gałka muszkatołowa, sok z cytryny
Szparagi umyć, obrać, odciąć końce. Wodę zagotować z cukrem i solą, wrzucić pocięte na kawałki szparagi, gotować około 15 minut. Masło rozpuścić w rondelku, dodać mąkę, wlać trochę wywaru ze szparagów i dobrze wymieszać . Dodać do wywaru i zagotować .Zupę zagęścić śmietaną rozkłóconą z żółtkiem i sokiem z cytryny, doprawić gałką muszkatołową. Przed podaniem posypać posiekaną natką pietruszki.

Sałatka ze szparagów i pomarańczy
Składniki: pęczek szparagów, 3 pomarańcze, 2 czerwone cebule, 2 łyżki białego winnego octu, cukier, sól, ostra papryka mielona, 4 łyżki oleju, 2 pęczki natki pietruszki
Ugotowane szparagi pokroić na kawałki. Pomarańcze dobrze umyć, 2 obrać i pokroić w plastry, a z trzeciej wycisnąć sok. Cebule obrać i pokroić w kostkę. Sok z pomarańczy połączyć z octem, olejem, cukrem, solą, papryką. Szparagi, pomarańcze i cebule zalać sosem, odstawić na 10 minut. Natkę pietruszki umyć, osuszyć, poobrywać listki i wymieszać bezpośrednio przed podaniem.

Sałatka z orzechami
Składniki: pęczek szparagów, kwaśne jabłko, 2 łyżki posiekanych orzechów włoskich, 4-5 łyżek majonezu, 2 jajka ugotowane na twardo, 2 pomidory, pieprz, sól, cukier, sałata
Ugotowane szparagi pokroić na trzycentymetrowe kawałki. Dodać pokrojone w drobną kostkę jabłko, orzechy, majonez, przyprawić do smaku  i wymieszać. Sałatkę wyłożyć na liściach sałaty, udekorować plasterkami jajek i ćwiartkami pomidorów.

Sałatka ze szparagów , kalafiora i szynki
Składniki: pęczek szparagów, mały kalafior, filiżanka ugotowanego ryżu, 20 dag szynki gotowanej, pęczek szczypiorku, 4- 5 łyżek majonezu, sól, pieprz
Kalafior dobrze umyć, ugotować „ al dente” , osączyć i podzielić na drobne różyczki. Szczypiorek posiekać, szparagi pokroić na kawałki  ( około 1 cm) ,a szynkę w „ zapałkę”. Wszystkie składniki wymieszać, przyprawić solą i pieprzem, można polać kilkoma łyżkami wywaru od gotowania szparagów- sałatka ma być wilgotna. Wyłożyć do salaterki, polać majonezem i przybrać kilkoma główkami szparagów.

Rolady ze szparagami
Składniki: 60 dag piersi z indyka, 30 dag szparagów, 5 dag wędzonego boczku, 2 ząbki czosnku, sól, pieprz, 2 łyżki mąki, vegeta, tłuszcz do smażenia, wywar ze szparagów
Z piersi wykroić 4 dość duże plastry i dobrze je rozbić. Pozostałe skrawki mięsa pokroić na drobne paski. Szparagi umyć, obrać, odciąć końce, pokroić na kawałki około 4.centymetrowe. Przygotować farsz:  paski mięsa, boczek drobno pokrojony ,  sól, pieprz, vegetę, zmiażdżony czosnek wymieszać. Taki farsz nakładać na plastry mięsa i na to kawałki szparagów. Zawinąć roladki, smażyć do miękkości, podlewając wywarem ze szparagów. Po wyjęciu mięsa zrobić sos - dodać wywar połączony z mąką i ponownie zagotować.
Szparagi znakomicie smakują ugotowane polane tartą bułką z masłem lub z sosami.

Sos beszamelowy
Składniki: łyżka masła, czubata łyżka mąki, pół l mleka, 4 żółtka,
 Przygotować sos - masło roztopić z mąką, rozprowadzić mlekiem, zagotować. Gdy trochę przestygnie  połączyć z żółtkami i wymieszać - musi być gęsty.

Sos holenderski I
Składniki: 2 żółtka, łyżka octu winnego, łyżka soku z cytryny, 10 dag masła, sól, pieprz
Ubić żółtka z solą i pieprzem. W rondelku zagotować ocet z sokiem z cytryny, wlać do żółtek i dalej ubijać. W rondelku rozpuścić masło i gorące powoli dodawać do żółtek – im wolniej tym lepszy będzie sos. Dodać ubitą pianę z białek i delikatnie wymieszać.

Sos holenderski II
Składniki: 3 żółtka, 180 ml masła klarowanego, łyżka soku z cytryny, 3 łyżki wytrawnego, białego wina.
Na garnku z gotującą wodą ustawić miskę - nie może dotykać wody. Do miski wlać żółtka i ubijać. Stopniowo dodawać po łyżce roztopionego masła i dalej ubijać. Potem dodać pozostałe składniki i ubijać aż sos zgęstnieje.

Alicja Nowak
WODR w Poznaniu