Dmuchawiec, mniszek, mlecz, a prawidłowo mniszek lekarski występuje w Polsce pospolicie. Jest to najbardziej znane zioło o bardzo cennych właściwościach. Właściwości lecznicze mają liście, kwiaty i korzeń.
Jakie właściwości posiada mniszek lekarski?
Mniszek lekarski jest zasobny w witaminy a i C, witaminy z grupy B, garbniki. Zawiera sole mineralne (potas, magnez, krzem, żelazo, wapń, bor, kobalt), związki trójterpenowe, kwasy polifenolowe, cholinę, a także asparaginę odpowiadającą za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. w korzeniach są związki cukrowe – inulina, która jest rozpuszczalnym błonnikiem. Inulina obniża poziom cukru we krwi i poziom cholesterolu, wzmacnia układ odpornościowy, a także odpowiada za prawidłową mikroflorę jelit. Mniszek wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, antyoksydacyjne, przeciwmiażdżycowe, przeciwgrzybiczne. Korzenie i kwiaty mniszka stosuje się w chorobach dróg żółciowych, niewydolności nerek i w początkach cukrzycy.
Z mniszka można sobie przygotować własne zioła i sporządzać z nich domowe leki ziołowe.
Korzenie – wykopuje się późnym latem, jesienią lub wczesną wiosną przed ruszeniem wegetacji. Powinny mieć grubość większą niż ołówek. Następnie myje się je, rozkłada pojedynczą warstwą i suszy w temperaturze do 30oC.
Koszyczki kwiatowe – zrywa się bez szypułek na początku kwitnienia i używa się świeżych lub suszy tak jak korzenie.
Ziele – całe ziele zbiera się wiosną, gdy koszyczki kwiatowe nie są rozwinięte. Można zbierać też późną jesienią razem z korzeniami.
Co można przygotować z mniszka?
Odwar – 1 łyżkę rozdrobnionego korzenia i 2 szklanki wody gotować 15 minut. Przecedzić i pić 2 razy dziennie po szklance. Można dodać do sporządzania odwaru łyżeczkę mięty. Stosuje się jako środek pobudzający apetyt i wpływający na lepszą przemianę materii oraz przy uszkodzeniach wątroby antybiotykami.
Sok z mniszka – 20 dag świeżego ziela posiekać i wycisnąć sok. Można to zrobić w sokowirówce albo w młynkomikserze, a potem odcedzić sok. Pić 3 razy dziennie po 50 g przed jedzeniem. Poprawia przemianę materii. Sok można utrwalić spirytusem w proporcji 5:1, czyli 5 porcji soku i 1 porcja spirytusu. Należy przechowywać w lodówce.
Syrop z mniszka – 400 sztuk świeżych koszyczków kwiatowych mniszka zalać 1 litrem zimnej wody. Gotować pod przykryciem przez godzinę. Przecedzić przez gazę, dodać 1 kilogram cukru i sok z jednej cytryny (lub kwasek cytrynowy). Gotować jeszcze 2 godziny na małym ogniu. Gorący zlać do przygotowanych butelek lub słoików, zamknąć dokładnie. Stosować jako środek przy kaszlu i w początkach przeziębienia.
Mniszek może również pomóc przy gojeniu uszkodzeń skóry lub usuwaniu kurzajek czy brodawek. Jest stosowany zewnętrznie jako okłady ze świeżych liści lub z białego soku wydzielanego przez nie.
Mniszek może być stosowany w kuchni, bo jego młode, świeże liście dodaje się do sałatek przyprawiając solą, cukrem, śmietaną lub majonezem. Ale ma specyficzny, lekko gorzki smak i jeżeli taki nam nie odpowiada, to można listki „odgoryczyć” przez zalanie słoną wodą i pozostawienie tak na 30 minut.