Ważnym problemem jest racjonalne gospodarowanie budżetem domowym, a przede wszystkim zdobycie wiedzy umożliwiającej poszukanie oszczędności w domowych wydatkach. Szczególnie istotne jest szukanie oszczędności w ponoszonych kosztach na zapłacenie rachunków za energię elektryczną.

Gdzie szukać oszczędności w zużyciu energii elektrycznej?

W każdym gospodarstwie domowym mamy liczny sprzęt, który zużywa prąd. Jeżeli chcemy kupić nowe urządzenia to warto zastanowić się, jaki sprzęt w naszym domu jest najbardziej racjonalny, czyli uzasadniony ekonomicznie. Dokonując wyboru można się kierować klasą efektywności energetycznej sprzętu, gdyż sprzęt agd oraz źródła światła powinny być zaopatrzone w etykiety energetyczne. Wynika to z przepisów Unii Europejskiej – dyrektywa 2010/30/UE. Dzięki etykiecie energetycznej konsument ma możliwość porównania różnych urządzeń i może wybrać takie, które spełnia najlepiej jego oczekiwania.

Etykieta energetyczna to nalepka lub tabliczka, która zawiera informacje o klasie efektywności energetycznej i innych podstawowych zasobach zużywanych przez dany sprzęt. Powinna być umieszczona na zewnątrz, w widocznym miejscu, z przodu lub na górze.

W Polsce przepisy o etykietach energetycznych reguluje ustawa o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię (Dz.U. z 2012 roku, poz. 1203). Niezależnie od rodzaju sprzętu agd etykiety energetyczne mają wspólne cechy, takie jak:

• marka i model urządzenia,
• klasa efektywności energetycznej,
• zużycie innych zasobów naturalnych, np. wody,
• wydajność innych funkcji, np. wirowanie,
• poziom emitowanego hałasu.

Na etykiecie może się znaleźć dodatkowy znak graficzny „Ecolabel”. Jest to informacja, że dany model ma przyznane oznakowanie ekologiczne Unii Europejskiej. Oznacza to, że przy jego produkcji zastosowano substancje chemiczne bezpieczne dla środowiska naturalnego. Znak może składać się z dwóch mniejszych znaczków lub jednego większego.

Co to jest klasa efektywności energetycznej?

Sprzęt elektryczny powinien posiadać odpowiednie oznakowanie o efektywności energetycznej nie tylko na etykietach, a także w materiałach promocyjnych. Producenci i importerzy muszą dołączyć do towarów etykiety określające klasę efektywności energetycznej oraz zużycie innych podstawowych zasobów przez te urządzenia (np. wody, detergentów). Informacje takie powinny być widoczne dla kupującego kiedy podejmuje decyzje o zakupie. Dotyczy to zmywarek do naczyń, urządzeń chłodniczych, pralek, telewizorów, klimatyzatorów, suszarek bębnowych, lamp elektrycznych i opraw oświetleniowych.

Klasy efektywności energetycznej są od A do G. Klasa A oznacza urządzenie najbardziej efektywne –litera A umieszczona na zielonym pasku. Klasa G oznacza urządzenie najmniej efektywne, a jest oznakowana jako litera G umieszczona na czerwonym pasku.

Klasy efektywności energetycznej wyznacza się w stosunku rocznego zużycia energii przez dane urządzenie do standardowego zużycia energii przez tego typu urządzenia. Od grudnia 2010 roku w oznakowaniu lodówek, zamrażarek, pralek, zmywarek i telewizorów wprowadzono dodatkowe 3 klasy: A+, A++, A+++. Charakteryzują one urządzenia najbardziej efektywne energetycznie.

Zgodnie z przepisami obowiązują etykiety, które są takie same we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Zostały one opracowane w taki sposób, że nie ma potrzeby zamieszczania krajowych wersji językowych, ponieważ przyjęto formę prezentacji informacji za pomocą piktogramów zamiast zapisu słownego.

Chłodziarki

Zgodnie z klasą efektywności energetycznej lodówka klasy A+++ jest najbardziej ekonomiczna pod względem zużycia prądu, gdyż zużywa o około 40% mniej energii niż lodówka klasy A. Lodówka klasy A zużywa o około 25% energii więcej niż klasa A++ i około 10-15% więcej niż klasy A+. Ale przy zakupie sprzętu chłodzącego decyzja uzależniona jest nie tylko od klasy efektywności energetycznej. Z etykiet energetycznych chłodziarek – aż 10 klas efektywności energetycznej – można się dowiedzieć również o poziomie hałasu. Jeżeli mieszkania mają „otwartą kuchnię” to lepiej wybierać urządzenia ciche, czyli emitujące hałas poniżej 38 dB.

Pralki i zmywarki

Klasę energetyczną pralek określa się na podstawie wartości zużycia energii elektrycznej na kilogram ładunku w standardowym cyklu prania „bawełna 60°C”. Pralki mają 7 klas efektywności energetycznej od A+++ do D. Na etykiecie energetycznej jest podana również klasa efektywności wirowania. Jeżeli pralka ma literę A to oznacza, że dany model uzyskał najlepsze wyniki podczas testów wirowania. Z etykiety wyczytamy też, jaki poziom hałasu emituje pralka podczas cyklu prania i wirowania, a także ile zużywa wody.

Przy zmywarkach parametry podane na etykiecie energetycznej odnoszą się do 280 standardowych programów zmywania przy użyciu zimnej wody oraz trybów niskiego zużycia energii. Na etykiecie energetycznej – mamy 7 klas efektywności energetycznej od A+++ do D – znajdują się informacje o zużyciu energii elektrycznej i wody. Jest też podana informacja o klasie efektywności suszenia naczyń, gdzie klasa A oznacza najwyższą jakość. Dowiemy się również, ile kompletów naczyń można umyć w jednym cyklu. Zmywarki instaluje się w kuchni i ważną kwestią jest poziom emitowanego hałasu podczas procesu mycia naczyń. Dlatego przed dokonaniem zakupu warto zapoznać się z taką informacją, a jest podana na etykiecie energetycznej.

Etykieta energetyczna zmywarki.

Telewizory

Przy zakupie telewizora etykieta energetyczna dostarcza wielu cennych informacji. Są to:

• klasa efektywności energetycznej:
  • od A+++ do D lub
  • od A++ do E lub
  • od A+ do F lub
  • od A do G,
• roczne zużycie energii w kilowatogodzinach,
• pobór mocy w trybie włączenia w watach,
• symbol informujący o dodatkowym przełączniku dla specjalnego trybu oszczędzania energii,
• przekątna widzialna ekranu w calach (inch) i w centymetrach.

Zapoznając się z etykietami energetycznymi potencjalny klient zdobędzie wiedzę pozwalającą na podjęcie racjonalnej decyzji o zakupie sprzętu. Producenci sprzętu gospodarstwa domowego wprowadzają na rynek coraz więcej urządzeń, które mają nam ułatwić lub lepiej zorganizować prace w gospodarstwie domowym. Jednak należy pamiętać, że wszystkie te urządzenia potrzebują energii elektrycznej i trzeba za nią zapłacić.

Jakie urządzenia zużywają najwięcej energii elektrycznej w gospodarstwie domowym?

Według Agencji Rynku Energii w gospodarstwie domowym największymi „prądożercami” są:

• chłodziarko-zamrażarki 28,1%,
• oświetlenia i drobny sprzęt agd 20,4%,
• kuchenki elektryczne 19,6%,
• pralki 9,1%,
• radia i sprzęt grający 6,6%,
• telewizory 6%,
• czajniki 5,3%,
• komputery 2,4%,
• kuchenki mikrofalowe 2%,
• zmywarki 0,5%.

Źródło: Ewa Barczuk „Kto czyta, oszczędza. Etykiety energetyczne – poradnik konsumenta”, UOKiK, Warszawa, 2013.