Pokrzywa zwyczajna- dar natury

Liście pokrzywy zawierają flawonidy, karotenoidy, fitosterole, garbniki, chlorofil, kwasy organiczne (krzemowy, masłowy, octowy , glikolowy i glicerowy) witaminy A, B2, C, E, K, sole mineralne ( wapń, fosfor, magnez, mangan, żelazo, potas, krzem), śluzy, enzymy, hormony roślinne. W korzeniach pokrzywy występują śluzy, woski, kwasy organiczne, lecytyny, fitosterole, sole mineralne i rozpuszczalna krzemionka.

Surowcem zielarskim są liście i korzenie. Pokrzywy zbiera się od maja do września, a suszy  rozłożone cienką warstwą  w cieniu i przewiewnym miejscu.

Pokrzywa ma działanie moczopędne, przeciwkrwotoczne, pobudzające przemianę materii, przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne,  przeciwcukrzycowe, odkażające i przeciwreumatyczne. Można ją stosować również w leczeniu anemii - obecność witaminy K.

Ze względu na cenne składniki odżywcze  pokrzywę można wykorzystać do przygotowania smacznych potraw - zup lub sałatek- liście sparzone i cienko pokrojone. Sezon na pokrzywy właśnie się rozpoczyna, więc może warto skorzystać z podanych przepisów.

Przepisy na potrawy z pokrzywy

Zupa szczawiowo- pokrzywowa

Składniki: garść świeżego szczawiu, 15 sztuk młodych pokrzyw,1 cebula, 1 marchewka, 5 ziemniaków, 1łyżka masła, szczypiorek, przyprawy

Ziemniaki i marchew umyć, obrać. Ziemniaki pokrojone w kostkę, a marchew w talarki włożyć do garnka, zalać wodą, dodać pół łyżeczki soli, gotować. Cebulę pokrojoną w kostkę przesmażyć na maśle. Szczaw i pokrzywy wypłukać , posiekać grubo i dodać do cebuli - smażyć 2 minuty. Połączyć  z miękkimi ziemniakami  i marchwią, doprawić do smaku. Zupę podawać posypaną szczypiorkiem.

Krem pokrzywowy

Składniki: 5 jajek, 40 sztuk młodych pokrzyw, 1 cebula, 2 łyżki majonezu, 2 łyżki chrzanu, sól, czarny pieprz

Jajka ugotować na twardo, ostudzić , obrać i przekroić na pół. Włożyć do malaksera, dodać obraną cebulę i chrzan (najlepiej świeżo starty) oraz majonez. Pokrzywy oczyścić, opłukać i wrzucić do garnka z wrzącą wodą - gotować 3 minuty. Odcedzić i włożyć do malaksera. Wszystkie produkty zmiksować i doprawić do smaku.

Zielony sos do gotowanych warzyw

Składniki: 1 szklanka majonezu, 1 jajko na twardo, szklanka młodych pędów pokrzywy, 1 łyżka soku z cytryny, 1/2 łyżeczki skórki z cytryny, 1 łyżeczka miodu, sól, pieprz

Pokrzywę sparzyć - włożyć na sitko, przelać wrzątkiem,a potem zimną wodą. Odsączyć i posiekać. Żółtko utrzeć z sokiem i skórką z cytryny, miodem, solą, pieprzem i majonezem. Białko drobno posiekać, dodać do pokrzywy i wymieszać z majonezem.

Świeże liście pokrzywy znakomicie smakują z twarożkiem i jogurtem. A miłośnicy szpinaku mogą wymieszać jego liście z listkami pokrzywy i przygotować tak jak szpinak. Pokrzywą można obłożyć ryby-dzięki temu dłużej zachowają świeżość, a także nabiorą innego zapachu.

W warunkach domowych napary z pokrzywy stosuje się przy krwotokach z nosa, przy zaburzeniach przemiany materii, przy anemii, przy nieżytach dróg oddechowych, jako środek moczopędny, mlekopędny. Przepis na napar: 1 łyżka suszonych liści na szklankę wrzątku, parzyć pod przykryciem 10 minut. Pić 2-3 razy dziennie po szklance między posiłkami.

Świeży sok z pokrzywy uzyskuje się przede wszystkim z młodych, ulistnionych pędów zbieranych w kwietniu i maju. Można go zrobić w sokowirówce lub młynkomikserze Zaleca się picie soku do wzmocnienia organizmu, nabrania odporności przed przeziębieniami i zwiększenia liczby czerwonych krwinek. Warto przeprowadzić wiosenną kurację - pić przez 2 tygodnie po 1-2 łyżki soku z młodej pokrzywy.

Do kąpieli leczniczych można używać odwaru z korzeni pokrzywy - 2 łyżki na szklankę wody. Okazuje się , że korzeń ma silniejsze działanie niż liście.

Zewnętrznie – przy chorobach reumatoidalnych - do nacierania można używać nalewki przygotowanej  z 2 łyżek  korzenia zalanych ½ l wódki i pozostawionych  na 6-8 dni. Również można wykorzystać świeżą pokrzywę- okładać bolące miejsca.

Pokrzywę można stosować jako znakomity preparat do nawożenia roślin- gnojówka . Przepis na gnojówkę pokrzywową : 1kg suszonego ziela( lub 4-5 kg świeżego ziela)zalać 50 litrami wody. Proces fermentacji powinien trwać około 14 dni. Kiedy chcemy podlewać gnojówką to trzeba rozcieńczyć w stosunku 1:10. Jak będziemy chcieli chronić rośliny przed chorobami i szkodnikami to opryskujemy gnojówką, ale bez jej rozcieńczania.

Alicja Nowak

WODR w Poznaniu