Po raz drugi w tym roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa uruchomiła z PROW 2014-2020 pomoc dla rolników, którzy ponieśli w gospodarstwach straty spowodowane klęskami żywiołowymi lub wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (ASF). Wnioski o wsparcie finansowe można składać w ARiMR od 27 sierpnia do 31 grudnia 2019 r. Warto złożyć je jak najszybciej, ponieważ pomoc przyznawana jest według kolejności wpływu wniosków do Agencji.

O przyznanie pomocy w ramach działania „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” mogą ubiegać się dwie grupy rolników. Pierwszą stanowią ci gospodarze, którzy ponieśli straty spowodowane przez co najmniej jedną z następujących klęsk żywiołowych: powódź, deszcz nawalny, suszę, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, obsunięcie się ziemi, lawinę, grad, huragan, uderzenie pioruna. Drugą grupą, która będzie mogła skorzystać z pomocy, są rolnicy, którzy w celu zwalczania ASF, musieli wybić świnie lub zniszczyć ich zwłoki.

Przyznanie wsparcia uzależnione jest od powstania w gospodarstwie szkód spowodowanych przynajmniej przez jedną z wymienionych klęsk żywiołowych bądź strat spowodowanych wystąpieniem ASF, jeżeli miały one miejsce w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy lub w co najmniej jednym z dwóch lat poprzedzających rok składania takiego wniosku.

Straty w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich czy rybach muszą wynosić co najmniej 30% średniej rocznej produkcji rolnej lub dotyczyć składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do udzielenia wsparcia. Wysokość poniesionych strat z powodu wystąpienia klęski szacuje komisja powołana przez wojewodę. Na tej podstawie określana jest wysokość pomocy, jaką może otrzymać rolnik. Jednocześnie wsparcie nie może przekroczyć limitu pomocy, który w całym okresie realizacji PROW 2014-2020 wynosi do 300 tys. zł na beneficjenta i gospodarstwo. Refundacji podlega do 80% kosztów kwalifikowalnych.

Jeżeli zniszczony składnik gospodarstwa był ubezpieczony, wysokość pomocy pomniejsza się o kwotę odszkodowania uzyskanego z tytułu jego ubezpieczenia. Z kolei, jeżeli rolnik nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia upraw ważnej na dzień wystąpienia szkody w gospodarstwie, a będzie ubiegał się o pomoc na odtworzenie plantacji chmielu, sadów, plantacji krzewów owocowych gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, wówczas kwotę pomocy na odtworzenie tego składnika, pomniejsza się o połowę.

Natomiast w przypadku wstąpienia ASF o pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał, w drodze decyzji, zabicie świń lub zniszczenie ich zwłok w celu zwalczania ASF oraz jeżeli na dzień wydania tej decyzji utracili co najmniej 30% posiadanych świń. Przyznane wsparcie finansowe można wykorzystać na inwestycje związane z działalnością rolniczą, ale niezwiązane z produkcją świń.

Wnioski można składać w oddziałach regionalnych ARiMR, za pośrednictwem biura powiatowego Agencji lub wysłać je do właściwego oddziału regionalnego rejestrowaną przesyłką nadaną w placówce Poczty Polskiej.

Szczegółowe informacje można uzyskać: na stronie internetowej www.arimr.gov.pl, w punktach informacyjnych w biurach powiatowych i oddziałach ARiMR oraz pod numerem bezpłatnej infolinii: 800 38 00 84.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało instrukcję: „Zasady postępowania producenta ekologicznego w przypadku podejrzenia skażenia uprawy niedozwolonymi środkami ochrony roślin lub w przypadku zaistnienia takiej sytuacji”, którą publikujemy poniżej, a także udostępniamy do pobrania w pliku PDF w części „Pobierz załącznik”.

Instrukcja ma ułatwić rolnikom ekologicznym podejmowanie decyzji i prowadzenie działań w sytuacji znosów środków ochrony roślin z uprawy konwencjonalnej na uprawę ekologiczną.

Zasady postępowania producenta ekologicznego w przypadku podejrzenia skażenia uprawy niedozwolonymi środkami ochrony roślin lub w przypadku zaistnienia takiej sytuacji

Producent ekologiczny, który zauważył prowadzony oprysk środkami ochrony roślin w sąsiedztwie swojej działki:

• informuje osobę przeprowadzającą oprysk lub właściciela działki sąsiedniej, że może dojść do skażenia jego upraw, które są prowadzone zgodnie z przepisami rolnictwa ekologicznego,
• notuje informacje dotyczące daty i godziny prowadzonego oprysku,
• jeżeli jest to znane, to notuje rodzaj używanego pestycydu (herbicydu, fungicydu lub insektycydu), dane osoby przeprowadzającej oprysk/właściciela działki,
• w trakcie oprysku prowadzonego na działce sąsiadującej lub po jego zakończeniu ocenia, czy mogło dojść do zniesienia środka ochrony roślin na jego pole.

Jeżeli producent ekologiczny nie stwierdził oznak znoszenia środka niedozwolonego na plantację ekologiczną, a jednocześnie nie zaobserwował, że zabieg ochrony roślin wykonany na sąsiadującym polu był przeprowadzony niewłaściwie [1], to na tym może zakończyć prowadzone przez siebie działania. Należy jednak mieć na uwadze, że bezpośrednio po wykonanym zabiegu w większości przypadków nie można dokonać oceny skutków zabiegów, ponieważ herbicydy przeważnie nie działają natychmiastowo, efekt działania fungicydów jest praktycznie niewidoczny, a występowanie martwych szkodników może być trudne do zauważenia.

W przypadku stwierdzenia znoszenia pestycydu na swoje uprawy producent ekologiczny dokumentuje [2] prowadzony zabieg oraz informuje niezwłocznie o tym fakcie, w formie pisemnej lub telefonicznie jednostkę certyfikującą, pod kontrolą której się znajduje oraz wojewódzki inspektorat ochrony roślin i nasiennictwa właściwy ze względu na miejsce prowadzenia działalności przez producenta ekologicznego.

Powiadomienie powinno zawierać w szczególności:

• dane osoby zgłaszającej (producenta ekologicznego),
• informację o sprawcy zanieczyszczenia upraw ekologicznych lub podmiocie odpowiedzialnym za grunty, na których w nieprawidłowy sposób zastosowano środki ochrony roślin,
• informację o miejscu i czasie zdarzenia,
• dokładny opis sytuacji, w którym należy m.in. wskazać, że zanieczyszczenie dotyczyło działek rolnych uprawianych w ramach systemu rolnictwa ekologicznego,
• nazwę jednostki certyfikującej, kontrolującej producenta ekologicznego (informacja dla wojewódzkiego inspektoratu ochrony roślin i nasiennictwa).

Producent ekologiczny, który nie jest świadkiem nieprawidłowego prowadzenia oprysków środkami ochrony roślin, ale zauważył ślady po wykonanym oprysku na swojej uprawie:

• w miarę możliwości ustala kierunek, z którego nastąpiło przeniesienie substancji niedozwolonej oraz ustala właściciela lub zarządcę działki, z której mogło dojść do zniesienia substancji niedozwolonej,
• dokumentuje [2] skutki przeprowadzonego zabiegu,
• informuje niezwłocznie o tym fakcie, w formie pisemnej lub telefonicznie, jednostkę certyfikującą, pod kontrolą której się znajduje oraz wojewódzki inspektorat ochrony roślin i nasiennictwa właściwy ze względu na miejsce prowadzenia działalności przez producenta ekologicznego.

Producent ekologiczny, który uzyskał informację o skażeniu uprawy na podstawie analizy próbek pobranych do badań, współpracuje z jednostką certyfikującą w celu ustalenia źródła zanieczyszczenia. W przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia upraw przez zabiegi wykonywane na sąsiadujących działkach, informacja o takim fakcie jest przekazywana przez jednostkę certyfikującą do Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. GIJHARS współpracuje z Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa w zakresie postępowania wyjaśniającego na zasadach określonych w porozumieniu z dnia 10 czerwca 2019 r. zawartego pomiędzy Głównym Inspektorem Ochrony Roślin i Nasiennictwa a Głównym Inspektorem Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Wskazanie danych identyfikacyjnych działek ewidencyjnych lub danych producenta użytkującego działki, z których nastąpiło zniesienie środka ochrony roślin, przyspieszy dochodzenie.

[1] Zabieg powinien być wykonany właściwie skalibrowanym i sprawnym technicznie sprzętem. Stosujący środki ochrony roślin powinien posiadać do tego wymagane kwalifikacje. Środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałać zniesieniu na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków (art. 35 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin). Użytkownicy profesjonalni muszą przestrzegać warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie warunków stosowania środków ochrony roślin, tj. m.in. zachowywać minimalne odległości od określonych miejsc lub obiektów. Środki ochrony roślin na terenie otwartym można stosować, jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s.

[2] Udokumentowanie, o którym mowa powyżej przez producenta ekologicznego nieprawidłowego zastosowania środka ochrony roślin, w formie zdjęć lub filmu, usprawni przeprowadzenie działań wyjaśniających przez właściwy organ. Dokumentacja ta powinna być wykonana tak, aby o ile to możliwe, uchwyciła nie tylko detale uszkodzonych chwastów lub martwych szkodników, ale również stan ogólny uprawy na badanej działce, ewentualnie stan roślinności na działkach sąsiednich, jeżeli jest widoczna różnica w stanie zdrowotnym lub zachwaszczeniu upraw. Jeżeli zdjęcia lub filmy wykonywane są w trakcie prowadzonych zabiegów, powinny dokumentować ewentualne złe praktyki stosujących środki ochrony roślin (np. znoszenie na obszary niebędące celem zabiegów). Przy fotografiach, które mogą być ewentualnie wykorzystywane jako materiał dowodowy, musi być podana data i godzina wykonania zdjęć. Cyfrowe zdjęcia i filmy nie mogą być modyfikowane w programach graficznych.

Powiatowe zakończenie żniw w powiecie krotoszyńskim odbyło się 25 sierpnia w Lutogniewie. Dożynki rozpoczęły się mszą świętą o godzinie 12.00 w miejscowym Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia. Niezwykły charakter miało tegoroczne powiatowe święto plonów. Połączone zostało bowiem z dożynkami Diecezji Kaliskiej.  Data 25 sierpnia nie była przypadkowa, był to główny dzień uroczystości odpustowych w Lutogniewie i obchody 20-lecia koronacji tamtejszego Cudownego Obrazu Matki Bożej Pocieszenia. W czasie trwania uroczystości zostały poświęcone dożynkowe wieńce przywiezione przez delegacje poszczególnych dekanatów. Tuż po mszy odbyła się uroczysta procesja wokół kościoła, a tuż po niej dożynkowy korowód przeszedł na boisko sportowe, gdzie odbywała się obrzędowa i rozrywkowa część święta plonów. Podczas dożynek można było zajrzeć na stoiska promujące zdrowy styl życia. Prezentowały się także liczne instytucje oraz jednostki służące mieszkańcom obszarów wiejskich, w tym stoisko Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w powiecie krotoszyńskim.

Okres żniw dobiegł końca i nadszedł czas dożynek. Dawniej w różnych okolicach nazywano je także obrzynkami, wyżynkami, okrężnem (od dawnego zwyczaju obchodzenia lub objeżdżania, a więc okrążania pól po zbiorach), wieńcowem lub wieńczynami – bo najważniejszym atrybutem tego święta jest wieniec żniwny.

Od dawien dawna obchody zaczynały się w wigilię dożynek, kiedy do gospodarstw znoszono ostatnie zżęte zboża w snopach, by panny mogły wić z nich wieńce. Wieńce dożynkowe miewały zwykle kształt wielkiej korony, rzadziej koła. Przygotowany wieniec nazywany „plonem” był i jest najważniejszym elementem uroczystości. Reprezentuje urodzaj i stanowi uwieńczenie ciężkiej pracy żniwiarzy z kosami, a obecnie rolników na kombajnach. Wieniec to nie tylko zboża, ale także owoce – jabłka, jarzębina oraz orzechy i kwiaty. Dawniej zaszczyt wręczenia gospodarzowi chleba i symbolicznego zbożowego wieńca przypadał najlepszym żniwiarzom. Dziś wręczanie wieńca i chleba z tegorocznych ziaren przypada starościnie i staroście, parze przodującej w produkcji rolniczej.

W tym roku Dożynki Powiatowo-Gminne powiatu kaliskiego odbyły się w upalną niedzielę – 1 września 2019 r. w Żelazkowie. Gospodarzami uroczystości byli Starosta Kaliski Krzysztof Nosal, Wójt Gminy Żelazków Sylwiusz Jakubowski oraz Prezes Zarządu LGD7 – Krainy Nocy i Dni Józef Podłużny. Starostami tegorocznych dożynek byli Agnieszka Polaszczyk ze Zborowa, która wraz z mężem Tomaszem prowadzi gospodarstwo rolne i zajmują się także działalnością pozarolniczą oraz Jacek Grzelak ze Skarszewa, który z żoną Emilią prowadzi gospodarstwo rolne, ponadto zajmuje się działalnością handlowo-usługową. Działalność pana Jacka została uhonorowana statuetką „Siewcy” w konkursie pt. „Wielkopolski Rolnik Roku”. Pan Jacek był także starostą w 2016 roku na XVIII Wojewódzko-Diecezjalnych Dożynkach Wielkopolski w Liskowie, w powiecie kaliskim.

Na święto plonów zjechało wielu gości, między innymi parlamentarzyści RP: Jan Mosiński, Jerzy Kozłowski, Mariusz Witczak, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego Krzysztof Grabowski, radny Sejmiku Województwa Wielkopolskiego Andrzej Plichta, Wiceprzewodnicząca Rady Miasta Kalisza Karolina Pawliczak, rządzący z zaprzyjaźnionych gmin, przedstawiciele instytucji współpracujących ze starostwem i gminą Żelazków, w tym przedstawiciel Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Stanisław Zabarski. Ponadto Samorząd powiatu kaliskiego reprezentowali także wicestarostowie: Jan Adam Kłysz i Zbigniew Słodowy, Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Kaliskiego Benedykt Owczarek oraz liczne grono radnych powiatowych, przedstawiciele Stowarzyszenia LGD7 Kraina Nocy i Dni i delegacje mieszkańców wszystkich gmin powiatu kaliskiego.

Doroczne święto rozpoczął tradycyjny, barwny korowód z wieńcami i darami z pól, który przeszedł spod budynku Urzędu Gminy na plac dożynkowy. Korowodowi przewodziła orkiestra dęta „Wiwat” z Żelazkowa. Tradycyjnie dożynki rozpoczęto od mszy polowej, którą odprawił ks. Eugeniusz Walczak –proboszcz parafii p.w. Niepokalanego Poczęcia w Goliszewie, w intencji rolników i w podziękowaniu za zbiory. Upały i susza nie sprzyjały tegorocznym plonom, pozyskiwano je w trudnych warunkach i są nie najlepszej jakości.

Dożynki to niezwykle radosny obrzęd zakończenia żniw i w Żelazkowie po uroczystej mszy świętej, Zespół Pieśni i Tańca Przygodzice, pod bacznym okiem Zygmunta Paszkowskiego, przedstawił rekonstrukcję Dożynek Wielkopolskich, opartą na opisach sięgających I połowy XX wieku oraz obrzęd dożynkowy. Dawniej podczas obrzędu dożynkowego żniwiarki i żniwiarze śpiewali do gospodarza dożynek „Otwierajcie gospodarzu wrota, bo już skończona żniwna robota”. Cały występ podziwiali rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich nie tylko z gminy Żelazków, ale z całego powiatu.

Po części obrzędowej przygotowano szereg atrakcji. Kabaretowych wrażeń uczestnikom święta plonów dostarczyła „Czwarta Fala” z Kielc, wystąpiła także Orkiestra Dęta „Wiwat” z Żelazkowa i mażoretki pod kierunkiem Marcina Nowotnego. Przez całe popołudnie wożono chętnych kolejką wąskotorową – otwartymi składami z Żelazkowa do Goliszewa i z powrotem, przeprowadzono też loterię, ku uciesze wielu uczestników. W programie artystycznym z repertuarem biesiadnym wystąpił także zespół wokalny działający przy Gminnym Ośrodku Kultury w Blizanowie „Dynamitki” pod batutą Izabeli Wąsiewicz. Ciekawą atrakcją był wjazd rowerzystów XX Jubileuszowego Dożynkowego Objazdu Powiatu Kaliskiego, wraz z głównym pomysłodawcą Bronisławem Krakusem oraz cyklistami, którzy brali udział w pierwszym objeździe w 2000 r.

Gwiazdą tegorocznych dożynek był zespół „Pectus”. Zabawę taneczną poprowadził zespół „Proventus”, a wieczorne niebo nad Żelazkowem rozświetlił pokaz sztucznych ogni.

IX Festiwal Tradycyjnych Smaków w Krainie Nocy i Dni organizowany przez LGD7 towarzyszył dożynkom w Żelazkowie. Dożynki wzbogacono o ważny element wspólnego dziedzictwa kulturowego – o dziedzictwo kulinarne. Zaprezentowane przez Stowarzyszenia LGD7 stoiska przyciągały zapachami, kolorami i różnorodnością warzyw i owoców, prawdziwym świeżym chlebem, zupą pomidorową, ciastem (nie tylko drożdżowym), swojską kaczką, jagnięciną, szarymi kluskami (kosmaczkami), kopytkami z młodą kapustą, koperkiem i skraweczkami. Nie zabrakło także „okowity” w różnych odmianach i smakach. Festiwal był formą konkursu kulinarnego, podczas którego wyłonieni zostali zwycięzcy stoisk gminnych startujących w kilku kategoriach. Produkty wytworzone przez gospodynie w domu z własnych produktów zagrodowych, o specyficznym smaku, zapachu i wyglądzie, były bezkonkurencyjne i przyciągały rzeszę smakoszy.

Zachowane w Polsce do dzisiejszych czasów obchody dożynkowe posiadają kilka wieków tradycji. Przetrwały różnorakie burze dziejowe, zmieniając częściowo swój wcześniejszy charakter. Są świętem dobrze wypełnionego obowiązku.