System Gwarantowanej Jakości Żywności – QAFP (Quality Assurance for Food Products) został opracowany w 2009 roku z inicjatywy Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego, organizacji zrzeszającej przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży mięsnej. Dnia 11 grudnia 2009 r. decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, System Gwarantowanej Jakości Żywności QAFP wraz z zeszytem branżowym „Kulinarne mięso wieprzowe” został uznany za krajowy system jakości żywności. Dotychczas zostały opracowane następujące zeszyty branżowe szczegółowo omawiające możliwość uzyskania znaku gwarantowanej jakości żywności QAFP: KULINARNE MIĘSO WIEPRZOWE WĘDLINY TUSZKI, ELEMENTY I MIĘSO Z KURCZAKA, INDYKA I MŁODEJ POLSKIEJ GĘSI OWSIANEJ

W maju 2014 roku, jak informuje www.farmer.pl , rusza kampania informacyjna na temat wieprzowiny wysokiej jakości QAFP. Program jest współfinansowany ze środków UE i potrwa do 2017 roku – poinformował prezes Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego (UPEMI) Wiesław Różański. UPEMI dysponuje budżetem na kampanię w wysokości 3 mln zł. Ma ona polegać na informowaniu o zaletach mięsa ze znakiem QAFP podczas warsztatów kulinarnych, konkursów, w spotach telewizyjnych i w mediach. Wcześniej system QAFP był promowany ze środków krajowych zebranych na funduszach promocji mięsa: wieprzowego, drobiowego i wołowego. Konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na jakość i bezpieczeństwo produktów. Dlatego istnieje potrzeba wprowadzania odpowiednich systemów oraz procedur gwarantujących żywność wysokiej jakości. Proces produkcji mięsa wieprzowego jest kontrolowany od wyboru ras świń, przez odchów, żywienie i dobrostan w jakim przebywają zwierzęta. Kolejnym etapem kontroli jest skup, transport, ubój, przechowywanie, paczkowanie mięsa, aż do pojawienia się na półce sklepowej. System ten gwarantuje ponadstandardową jakość. Dodajmy, że w podobnych systemach jakościowych w Niemczech, Francji czy Austrii produkuje się ponad 80% mięsa.

W tym opracowaniu zwróćmy uwagę na etap produkcji żywca wieprzowego, który odbywa się w zagrodzie rolnika. Etap ten opisuje zeszyt branżowy KULINARNE MIĘSO WIEPRZOWE. W opracowaniu zawarte są wymagania produkcyjne i jakościowe. We wstępie czytamy: „Każdy segment łańcucha produkcji wieprzowiny kulinarnej QAFP musi spełnić wszystkie oczekiwania jakościowe w wielu obszarach, w tym związanych z zachowaniem dobrostanu zwierząt, bezpieczeństwem zdrowia konsumentów i wysoką jakością kulinarną mięsa.”

Jak się definiuje kulinarne mięso wieprzowe objęte znakiem jakości QAFP?

Są to elementy: schab, szynka, karkówka, łopatka, polędwiczka w postaci całych mięśni lub dzielone na mniejsze porcje kulinarne, wytworzone zgodnie z założeniami systemu QAFP i spełniające wymagania jakościowe określone w tym Systemie.

Kulinarne mięso wieprzowe objęte znakiem jakości QAFP musi:
a) cechować się barwą różowo-czerwoną, prawidłową strukturą i nie wykazywać nadmiernej ilości wycieku swobodnego,
b) być wolne od wad jakości 1,
c) w przypadku schabu (m. longissimus) cechować się zawartością tłuszczu śródmięśniowego w zakresie 2-3%,

Kulinarne mięso wieprzowe objęte znakiem jakości QAFP nie może:
a) być mrożone,
b) być nastrzykiwane ani poddane jakimkolwiek innym zabiegom polegającym na wprowadzeniu do niego wody bądź jakichkolwiek substancji dodatkowych.

Chów świń – elementy, które musi spełnić hodowca

GENOTYP ŚWIŃ

1. Warchlaki przyjęte do tuczu powinny pochodzić z krzyżowania towarowego – dwurasowego ras (wbp ×pbz, pbz × wbp, puławska × wbp, wbp × puławska, złotnicka biała × wbp) lub trzyrasowego ras (wbp × pbz × duroc, pbz × wbp × duroc oraz puławska × wbp × duroc, złotncka biała x wbp x duroc). W miejsce knurów duroc mogą być używane również inne knury terminalne o znanym pochodzeniu wolne od recesywnych genów RYR1T oraz RN-.
2. Dopuszcza się do tuczu warchlaki produkowane w ramach programów realizowanych przez firmy produkujące zwierzęta hybrydowe, warunkiem jest tu tylko znane pochodzenie.
3. Obszar obejmowany Systemem rozpoczyna się od produkcji prosiąt.
4. Warunkiem przyjęcia warchlaków do tuczu jest wykazanie, że chlewnie, z których pochodzi materiał użyty do ich produkcji są wolne od recesywnego genu RYRT. Podobne wymagania dotyczą firm produkujących zwierzęta hybrydowe.

ŻYWIENIE ZWIERZĄT

1. Należy zapewnić zwierzętom paszę, której ilość oraz wartość odżywcza dostosowana jest do ich wieku oraz potrzeb pokarmowych.
2. Zwierzęta karmione są minimum raz dziennie.
3. Zwierzęta utrzymywane grupowo mają zapewniony jednoczesny dostęp do pasz.
4. Sprzęt i urządzenia do karmienia i pojenia wykonane są z materiałów nieszkodliwych dla zdrowia zwierząt i ludzi.
5. Sprzęt i urządzenia do karmienia i pojenia są czyszczone i dezynfekowane regularnie, utrzymywane w dobrym stanie technicznym i sanitarnym.
6. Stosowane w żywieniu świń premiksy, oprócz witamin i soli mineralnych, mogą zawierać inne dozwolone prawem substancje.
7. Zabronione jest dodawanie dodatków paszowych nie wpisanych do Rejestru Dodatków Paszowych oraz materiałów wymienionych w załączniku III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 w sprawie wprowadzenia na rynek i stosowania pasz, zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1831/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylającego dyrektywę Rady 79/373 EWG, dyrektywę Komisji 80/511/EWG, dyrektywy Rady 82/471 EWG, 83/228/EWG, 93/74/EWG, 93/113/WE i 96/25/WE oraz decyzję Komisji 2004/217/WE (Dz. Urz. UE L 229 z 01.09.2009, str. 1, z późn. zm.).
8. Ze względu na umięśnienie tuszy i wykorzystanie paszy, tucz należy zakończyć po osiągnięciu m.c. 95-125 kg.

WARUNKI CHOWU

1. Każde gospodarstwo musi posiadać nadzór lekarza weterynarii
2. Osoby obsługujące zwierzęta powinny posiadać udokumentowaną wiedzę w zakresie chowu świń.

DODROSTAN ZWIERZĄT

1. Zwierzęta gospodarskie są doglądane minimum 1 raz dziennie.
2. W gospodarstwie znajduje się system oświetleniowy pozwalający na doglądanie zwierząt o każdej porze.
3. Budynki i pomieszczenia inwentarskie są zbudowane z materiałów nieszkodliwych dla zdrowia zwierząt i ludzi.
4. Budynki i pomieszczenia inwentarskie są zbudowane tak, że nie ma żadnych elementów wystających, ostrych itp., mogących powodować zranienie lub cierpienie zwierząt.
5. W pomieszczeniach dla świń jest zapewnione oświetlenie na poziomie minimum 40 lx przez 8 godzin dziennie.
6. W pomieszczeniach dla świń ciągły hałas nie przekracza 85 db.
7. Pomieszczenia dla świń muszą być wyposażone w odpowiedni, wydajny system wentylacyjny, wraz z systemem wentylacji awaryjnej i systemem alarmowym/ostrzegawczym.
8. W pomieszczeniu inwentarskim stężenie:
   • NH3 nie przekracza 20 ppm,
   • H2S nie przekracza 5 ppm,
   • CO2 nie przekracza 3000 ppm,
9. Pomieszczenia muszą być tak skonstruowane, aby ochraniać zwierzęta przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i znacznymi różnicami w warunkach klimatycznych.

W pomieszczeniach, w których prowadzony jest chów świń zaleca się utrzymywanie temperatury powietrza 16-18^oC , z uwzględnieniem grupy wiekowej świń i ich warunków utrzymania.

SKUP ŚWIŃ

1. Skupowane mogą być wyłącznie zwierzęta hodowane zgodnie z wymogami QAFP.
2. Skup świń powinien być prowadzony w  sposób minimalizujący niekorzystny wpływ na zwierzęta, w tym szczególnie ograniczający ich stres i zmęczenie. Organizacja skupu zwierząt, z których pozyskuje się mięso objęte przedmiotowym znakiem jakości, dopuszcza wyłącznie jednorazowy ich załadunek (w gospodarstwie hodowcy) i rozładunek (w rzeźni).
3. Skup zwierząt musi być prowadzony z zachowaniem pełnej ich identyfikacji w zakresie genotypu i warunków środowiskowych chowu, w tym warunków żywienia.

Opracował: Jan Sarnowski, WODR Poznań

W opracowaniu wykorzystano informację ze strony www.farmer.pl
oraz ze strony http://www.qafp.pl/strona,zeszyty-branzowe-1.html za zgodą Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego.