Niebawem nadejdzie wiosna. Przypominamy więc o wpływie jakości materiału siewnego użytego do zasiewu na plon oraz o procedurach, jakie należy dopełnić, gdy nie ma możliwości nabycia kwalifikowanego, ekologicznego materiału siewnego.

Często rolnicy, świadomi tego, że własne ziarno siewne nie jest najlepszej jakości, zwiększają normy wysiewu. Jest to jednak tylko w niewielkim zakresie „antidotum” na nienajlepszą jakość materiału siewnego. Rolnicy są świadomi, że dobrze przygotowany materiał siewny jest podstawowym warunkiem do uzyskania wysokich plonów, o dobrych parametrach jakościowych. Zastosowanie nawet najlepszej agrotechniki z wykorzystaniem najlepszego sprzętu, najlepszych nawozów naturalnych i środków poprawiających właściwości gleby nie przyniesie wymiernych efektów produkcyjnych, jeżeli wykorzystany do siewu materiał siewny będzie złej jakości. Wysiew kwalifikowanych nasion jest najtańszym źródłem wzrostu plonów nawet do 20%. Efekt stosowania kwalifikowanego materiału siewnego ze względu na postęp hodowlany jest różny w zależności od gatunku rośliny. Nie można szczędzić na nasionach, bo są one absolutnie niezbędnym środkiem produkcji roślinnej. Rolnicy ekologiczni dobrze wiedzą, że należy stosować przede wszystkim materiał siewny, nasiona lub wegetatywny materiał nasadzeniowy wyprodukowany metodami ekologicznymi (art. 12 ust. 1 pkt i) rozporządzenia Rady nr 834/2007). Stosowany w rolnictwie ekologicznym materiał siewny musi spełniać wymagania dotyczące wytwarzania, jakości oraz obrotu określone w ustawie o nasiennictwie oraz rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy. Informacja o dostępnym materiale siewnym, nasionach lub wegetatywnym materiale nasadzeniowym wyprodukowanym metodami ekologicznymi, jest zamieszczona na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa pod adresem: http://piorin.gov.pl/rolnictwo-ekologiczne/wykaz-materialu-ekologicznego/ w zakładce „ROLNICTWO EKOLOGICZNE”, w dokumencie pt. „Wykaz materiału siewnego, nasion i wegetatywnego materiału nasadzeniowego wyprodukowanego metodami ekologicznymi”.

Jeżeli w wyżej wymienionym wykazie materiału ekologicznego nie ma pożądanego gatunku bądź odmiany, którym zainteresowany jest rolnik ekologiczny, może on wystąpić z wnioskiem do wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa o pozwolenie na zastosowanie materiału niewyprodukowanego metodami ekologicznymi (konwencjonalnego). Zawsze należy wystąpić o to odstępstwo przed siewem lub sadzeniem, lecz nie wcześniej niż 30 dni przed planowanym terminem siewu bądź sadzenia. Wniosek powinien być złożony w terminie możliwie najbliższym planowanego terminu siewu lub sadzenia z uwagi na systematyczną aktualizację wykazu i możliwość pojawienia się wnioskowanego materiału ekologicznego. Wykaz dostępnego materiału siewnego, nasion i wegetatywnego materiału nasadzeniowego wyprodukowanego metodami ekologicznymi jest aktualizowany na podstawie zgłoszeń dostawców 10 dnia każdego miesiąca. Składając wniosek należy brać pod uwagę dostępność w wykazie odmian alternatywnych, tzn. charakteryzujących się zbliżonymi właściwościami. Ze względu na cykliczną aktualizację wykazu, w przypadku złożenia wniosku z dużym wyprzedzeniem terminu siewu bądź sadzenia, wojewódzki inspektor wydaje w drodze decyzji odmowę udzielenia pozwolenia. Każdy wniosek rolnika o wydanie pozwolenia musi zawierać uzasadnienie potrzeby zastosowania materiału konwencjonalnego. Brak uzasadnienia we wniosku beneficjent musi uzupełnić, inaczej nie uzyska pozwolenia. W sytuacji, gdy wniosek zawiera braki merytoryczne (np. brakuje uzasadnienia, nie wskazano odmiany materiału siewnego, a jedynie jego gatunek), wnioskodawca jest informowany telefonicznie o konieczności uzupełnienia tych braków. W przypadku, gdy nie ma możliwości skontaktowania się z wnioskodawcą telefonicznie, wojewódzki inspektor wydaje wezwanie do uzupełnienia dokumentów (zgodnie z art. 64 KPA). Jeśli wnioskodawca nie uzupełni braków formalnych, wniosek pozostawia się bez rozpoznania. Natomiast, gdy wniosek jest złożony przedwcześnie, wnioskodawca ma możliwość wycofania wniosku po otrzymaniu informacji, iż wniosek złożono zbyt wcześnie. Wówczas wojewódzki inspektor odsyła wniosek pozostawiając go bez rozpoznania. Druk wniosku o pozwolenie na zastosowanie konwencjonalnego materiału siewnego, nasion lub wegetatywnego materiału nasadzeniowego w rolnictwie ekologicznym jest dostępny na stronie http://piorin.gov.pl/files/userfiles/giorin/wn/prawo/wniosek_aktualny_16_06_20140.pdf. Szczegółowe informacje dotyczące wypełniania i składania wniosku znajdują się w pouczeniu zamieszczonym na drugiej stronie dokumentu. Wniosek o wydanie pozwolenia na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym konwencjonalnego materiału siewnego, nasion lub wegetatywnego materiału nasadzeniowego należy złożyć do wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa właściwego terytorialnie ze względu na adres siedziby prowadzonej działalności w zakresie produkcji ekologicznej albo adres zamieszkania, niezależnie od tego, w którym województwie położona jest uprawa ekologiczna. Rolnicy z Wielkopolski wnioski wysyłają na adres: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu; 60-166 Poznań, ul. Grunwaldzka 250 B. Pozwolenie jest wydawane w drodze decyzji administracyjnej. Wniosek o wydanie pozwolenia nie podlega opłacie skarbowej.

Stosowanie kwalifikowanego, zdrowego, dobrej jakości ekologicznego materiału siewnego jest podstawowym czynnikiem warunkującym dobry plon. Istotny jest również dobór odmiany oraz właściwy termin i gęstość siewu. Zbyt wczesny wysiew zbóż jarych w niedogrzaną glebę wydłuża okres wschodów i naraża rośliny na porażenie przez patogeny powodujące zgorzele siewek, natomiast zbyt duże zagęszczenie łanu zboża może być przyczyną większego porażenia przez mączniaka prawdziwego czy rdzę brunatną. Jednym z ważniejszych zabiegów przed wysiewem nasion jest zaprawianie materiału siewnego. Nasiona w gospodarstwie ekologicznym można zaprawiać na mokro bądź na sucho. Zaprawianie na mokro polega na moczeniu nasion w roztworze nadmanganianu potasu (3 g/10 l wody) przez 20 minut przeciwko chorobom grzybowym, moczeniu w wodzie o temperaturze 30°C przez 10 godzin lub przez 10 minut w wodzie o temperaturze 50°C przeciwko chorobom bakteryjnym. Zaprawianie na sucho polega na wymieszaniu nasion z popiołem drzewnym (najlepszy z czeremchy zwyczajnej) lub z mączką bazaltową. W rolnictwie ekologicznym warto też wprowadzać tzw. zasiewy mieszane. Zróżnicowanie genetyczne roślin na danym polu jest czynnikiem sprzyjającym ograniczaniu występowania zarówno chorób, jak i szkodników. Takim zróżnicowaniem są rozmaite kompozycje zasiewów mieszanych. Pod pojęciem zasiewów mieszanych należy rozumieć zarówno międzygatunkowe mieszanki (np. zbożowo-strączkowe i zbożowo-zbożowe), jak i mieszanki międzyodmianowe w obrębie jednego gatunku (np. jęczmienia). Mieszanki cechują się wyższym i stabilniejszym plonowaniem w porównaniu do odmian uprawianych w siewie czystym.

Ekologiczny, kwalifikowany materiał siewny jest jednym z podstawowych czynników plonotwórczych upraw w gospodarstwie ekologicznym, a korzyści ze stosowania odpowiedniej jakości materiału siewnego są wciąż przez rolników niedoceniane. Kwalifikowany materiał siewny jest obecnie najbardziej efektywnym czynnikiem skutecznego gospodarowania. Kwalifikowany materiał siewny jest bowiem nośnikiem postępu biologicznego, który umożliwia rolnikowi zebrać więcej z hektara i w rezultacie dać wyższe przychody. Rolnik kupując nasiona kwalifikowane ma pewność, co sieje, gwarancję jakości oraz uprawnienie do złożenia u sprzedającego reklamacji na nasiona, jeśli ma zastrzeżenia do jakości zakupionego przez siebie kwalifikowanego materiału siewnego.