Grupka rolników z Wielkopolski, gospodarujących metodami ekologicznymi, odwiedziła rolników ekologicznych z sąsiedniego województwa – kujawsko-pomorskiego. Wyjazd zorganizował specjalista branżowy działu Ekologii i Ochrony Środowiska WODR w Poznaniu. W programie szkoleniowym szczególną uwagę zwrócono na aspekty prawidłowej agrotechniki oraz zasady zarządzania gospodarstwem ekologicznym. Wyjazd studyjny objął wizyty w dwóch gospodarstwach ekologicznych oraz poznanie walorów przyrodniczych parku krajobrazowego „Nadgoplański Park Tysiąclecia”. Wizytowane gospodarstwo Pana Radosława Gawineckiego zajmuje powierzchnię 20 hektarów użytków rolnych i od 1993 roku wytwarza produkty certyfikowane. W 2008 roku gospodarstwo zostało wpisane na krajową listę demonstracyjnych gospodarstw ekologicznych w Polsce. Gospodarstwo jest bardzo dobrym przykładem gospodarstwa wielokierunkowego. W gospodarstwie od 18 lat jest prowadzona uprawa bezorkowa – uprawa gleby odbywa się poprzez stosowanie grubera, brony talerzowej i brony zrywkowej. W gospodarstwie znajduje się sad starych odmian drzew owocowych: śliwka Węgierka Łowicka, Stanlej, Dąbrowicka, grusze, jabłonie, czereśnie, wiśnie. Prace wykonywane w gospodarstwie prowadzone są w oparciu o kalendarz biodynamiczny. Produkcja zwierzęca prowadzona w gospodarstwie obejmuje chów bydła mlecznego rasy Simental, Czerwone Norweskie i Szwedzkie. Do celów rekreacyjnych w gospodarstwie utrzymywane są konie zimnokrwiste i kuc szetlandzki. Oprócz koni i bydła w gospodarstwie hodowane są kury polbar i zielononóżki kuropatwiane. Mleko jest sprzedawane do mleczarni i częściowo wykorzystywane do przetwórstwa w systemie domowym. Gospodarstwo oferuje konsumentom m.in.: sery dojrzewające, twaróg z czosnkiem, gomółki serowe z ziołami, masło oraz przetwory z owoców i warzyw: powidła śliwkowe, konfiturę z płatków róży, konfiturę z zielonych pomidorów, konfiturę z wiśni, mus jabłkowy, gruszkę. W drugim wizytowanym gospodarstwie Pana Andrzeja Rogackiego rolnicy dowiedzieli się wiele nt. naturalnych preparatów stosowanych do zwalczania chorób i szkodników. Nasi rolnicy skrzętnie notowali sprawdzone receptury na wyciągi i wywary stosowane przeciwko powszechnie występującym szkodnikom (stonka ziemniaczana, mszyca, gąsienice) i chorobom roślin (zaraza ziemniaka, chwościk buraka, mączniaki). Gospodarstwo to wymaga wielu nakładów i modernizacji, niemniej jednak na polach można było dużo podpatrzeć i wręcz podziwiać stan plantacji zarówno mieszanek strączko-zbożowych, jak i buraka pastewnego i ziemniaków (wolne od chorób, szkodników, chwastów). Przy omawianiu specyfiki produkcji poszczególnych gospodarstw podkreślano, że biologiczna ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym polega przede wszystkim na: zapobieganiu, wytwarzaniu substancji obronnych przez rośliny, zabiegach biotechnicznych oraz stwarzaniu warunków do rozwoju organizmów pożytecznych. Skuteczna ochrona roślin tkwi w różnorodności i wewnętrznych przeciwnościach zjawisk przyrody. Masowe występowanie szkodników i chorób traktuje się jako biologiczny wskaźnik zachwiania równowagi ekologicznej agrosystemu w gospodarstwie. Jeśli pojawia się problem chorób czy szkodników, można wnioskować, że w którymś miejscu zostały naruszone zasady gospodarowania. Aby zapobiec stratom plonów, stosuje się wówczas bezpośrednie zabiegi profilaktyczne oparte na naturalnych wyciągach i wywarach z odpowiednich roślin (czosnek, pokrzywa, wrotycz, skrzyp polny). Wielki wpływ na funkcjonowanie całego systemu gospodarstwa ekologicznego stanowi pokarm dla roślin. Nawozy organiczne są podstawą nawożenia w gospodarstwie ekologicznym, a najbardziej zalecanym nawozem jest kompost. Wiodący temat wyjazdu – zarządzanie gospodarstwem ekologicznym w pełni można było zrealizować w gospodarstwie Pana Gawineckiego. Jest prowadzone zaradnie, z pomysłem, z pełnym wykorzystaniem funduszy unijnych, na bieżąco modernizowane i dostosowywane do potrzeb rynku konsumenckiego. Senior rodu i założyciel gospodarstwa z dużym zaangażowaniem przekazywał tajniki swego ekologicznego sukcesu w rozwoju gospodarstwa. Gospodarstwo to w 2009 roku zajęło I miejsce w województwie kujawsko-pomorskim w konkursie na najlepsze gospodarstwo ekologiczne w kategorii „ekologiczne gospodarstwo towarowe”.

Dyskusja przeciągnęła się do późnych godzin popołudniowych, gdyż wątków do dyskusji było wiele. Nie zabrakło więc rozmów o programie rolnośrodowiskowym, o dofinansowaniu do kosztów kontroli, o uczestnictwie rolników w systemach jakości żywności, o jednostkach certyfikujących i dokumentacji, która dla rolnictwa ekologicznego jest bardzo szczegółowa i wymaga od rolnika skrupulatności oraz rzetelności. Dzień wyjazdu studyjnego to przede wszystkim wymiana doświadczeń i podpatrywanie tego co dobre, innowacyjne i możliwe do wprowadzenia we własnym gospodarstwie. Rolnicy wielokrotnie powtarzali, że wciąż pożądaną formą nauki jest obserwacja uzyskiwanych w praktyce efektów produkcyjnych. Wyjazd studyjny to nie tylko nauka, ale również tak pożądana integracja rolników branży ekologicznej.

Elżbieta Dryjańska, WODR w Poznaniu, czerwiec 2014 r.