Wsparcie finansowe dla rolników ekologicznych od roku 2015 będzie poza Programem Rolnośrodowiskowo-klimatycznym. Rolnicy zainteresowani wsparciem finansowym do tego systemu produkcji będą mogli skorzystać z odrębnego działania: Rolnictwo ekologiczne.

Podstawa prawna: art. 29 rozporządzenia EFRROW

Celem działania: Rolnictwo ekologiczne jest wspieranie dobrowolnych zobowiązań rolników, którzy podejmują się utrzymać lub przejść na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego, określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz.U. L. 189 z 20.07.2007 r. z późn. zm.).

Rolnictwo ekologiczne oznacza sposób gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa rolnego, oparty na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego nieprzetworzonych technologicznie.

Podstawową zasadą jest zaniechanie stosowania w procesie produkcji żywności środków chemii rolnej, weterynaryjnej i spożywczej. Zasada ta dotyczy wszystkich rodzajów i etapów produkcji – zarówno uprawy roślin, chowu i hodowli zwierząt, jak i przetwórstwa.

Wsparcie w ramach tego działania obejmuje następujące poddziałania:

• 11.1 Płatności w okresie konwersji na rolnictwo ekologiczne,
• 11.2 Płatności w celu utrzymania rolnictwa ekologicznego.

Poddziałanie (11.1) Płatności w okresie konwersji na rolnictwo ekologiczne – typy operacji (pakiety):

1. Uprawy rolnicze w okresie konwersji.
2. Uprawy warzywne w okresie konwersji.
3. Uprawy zielarskie w okresie konwersji.
4. Uprawy sadownicze w okresie konwersji.
5. Uprawy paszowe na gruntach ornych w okresie konwersji.
6. Trwałe użytki zielone w okresie konwersji.

Poddziałanie (11.2) Płatności w celu utrzymania rolnictwa ekologicznego – typy operacji (pakiety):

1. Uprawy rolnicze po okresie konwersji.
2. Uprawy warzywne po okresie konwersji.
3. Uprawy zielarskie po okresie konwersji.
4. Uprawy sadownicze po okresie konwersji.
5. Uprawy paszowe na gruntach ornych po okresie konwersji.
6. Trwałe użytki zielone po okresie konwersji.

Wszystkie uprawy, deklarowane w poszczególnych pakietach do wsparcia finansowego w ramach działania: Rolnictwo ekologiczne, podlegają kontroli upoważnionych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednostek certyfikujących zgodnie z zasadami ustalonymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz.U. L. 189 z 20.07.2007 r. z późn. zm.).

Kontrola prowadzona przez jednostki certyfikujące obejmuje wszystkie gospodarstwa w okresie konwersji lub po okresie konwersji. Funkcjonowanie systemu kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym jest podstawowym gwarantem dla konsumenta, że środki spożywcze znajdujące się na rynku zostały wyprodukowane zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego i są wolne od zanieczyszczeń, takich jak: pozostałości środków ochrony roślin i hormonów, a podczas ich produkcji nie stosowano nawozów sztucznych i organizmów zmodyfikowanych genetycznie.

Projektowane stawki płatności dla beneficjentów rozpoczynających zobowiązanie w 2015 r.

Degresywność i limity powierzchniowe (capping)

W ramach Rolnictwa ekologicznego dla wszystkich pakietów stosuje się podane niżej progi degresywności i limity powierzchniowe.

• 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
• 50% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
• 25% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha do 150 ha.

Beneficjenci

Rolnicy, którzy dobrowolnie podejmują się przejść lub utrzymać praktyki i metody rolnictwa ekologicznego określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 i spełniają definicję rolnika aktywnego zawodowo.

Warunki kwalifikowalności

Beneficjent może ubiegać się o płatność ekologiczną w ramach Rolnictwa ekologicznego, jeżeli:

• posiada gospodarstwo rolne położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha;
• prowadzi produkcję rolną zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o rolnictwie ekologicznym – rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 i posiada certyfikat wydany zgodnie z tymi przepisami;
• posiada zwierzęta w przypadku Pakietu: Uprawy paszowe na gruntach ornych oraz Pakietu: Trwałe użytki zielone;
• posiada minimalną obsadę zwierząt w przypadku Pakietu: Trwałe użytki zielone.

Stawki płatności są ustalone w oparciu o bilans kosztów i korzyści gospodarstwa podejmującego działania w ramach pakietów.

W ramach poniesionych kosztów uwzględniono:

• utracony dochód (strata wartości plonów), dodatkowe nakłady pracy, większe zużycie paliwa z tytułu mechanicznej ochrony przed chwastami oraz koszt rozrzucenia obornika,

natomiast po stronie korzyści:

• oszczędności w środkach produkcji (kosztach bezpośrednich).

Koszty transakcyjne

Płatność będzie powiększona o rekompensatę kosztów transakcyjnych obejmujących koszt corocznych kontroli wykonywanych przez upoważnione jednostki certyfikujące. Kwota ta będzie nie większa niż 20% całkowitej płatności.

Wsparcie udzielane będzie wyłącznie w odniesieniu do zobowiązań, które wykraczają poza:

• odpowiednie obowiązkowe normy i wymogi ustanowione zgodnie z tytułem VI rozdział I rozporządzenia horyzontalnego dla WPR,
• odpowiednie kryteria i minimalne działania ustalone zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. c) ppkt. (ii) oraz (iii) rozporządzenia ws. płatności bezpośrednich,
• odpowiednie minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, inne odpowiednie obowiązkowe wymogi ustanowione ustawodawstwem krajowym.

Zasady łączenia pakietów/działań

• Nie dopuszcza się realizowania różnych pakietów i działań na tej samej powierzchni.
• W przypadku łączenia pakietów obowiązuje limit powierzchniowy na gospodarstwo.
• Rolnik może realizować w gospodarstwie zarówno Działanie rolnośrodowiskowo-klimatyczne, jak i działanie Rolnictwo ekologiczne.
• W sytuacjach opisanych w punktach 2 i 3 szczegółowe warunki zostaną określone na poziomie przepisów krajowych.

Płatności z tytułu działania Rolnictwo ekologiczne nie mogą być przedmiotem podwójnego finansowania, o którym mowa w art. 29 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia EFRROW.

Wymogi wspólne dla wszystkich pakietów

• Obowiązek posiadania planu działalności ekologicznej.
• Obowiązek uprawy z odpowiednim przeznaczeniem plonu (m.in. do przetwórstwa, sprzedaży, przekazania do innych gospodarstw, spasania).

Wymogi dodatkowe dla Pakietu 4. Uprawy sadownicze w okresie konwersji oraz Pakietu 10. Uprawy sadownicze po okresie konwersji

• Obowiązek corocznego wykonywania na plantacji zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych, w szczególności usuwanie odrostów i samosiewów.
• Obowiązek utrzymania minimalnej obsady dla poszczególnych gatunków roślin z tolerancją do 10%.
• Obowiązek uprawy gatunków drzew owocowych w okresie owocowania i/lub krzewów owocujących.

W nowej perspektywie finansowej – od roku 2015 –  rolnictwo ekologiczne będzie odrębnym działaniem (obecnie rolnictwo ekologiczne jest jednym z pakietów programu rolnośrodowiskowego). Dopłaty do tego typu gospodarowania będą udzielane jak dotychczas – co roku. Ich wysokość jest taka sama jak w przypadku programów rolnośrodowiskowych, czyli maksymalna stawka – to 900 euro/ha. W Polsce stawki płatności w poszczególnych pakietach działania: Rolnictwo ekologiczne zostaną ostatecznie ustalone w oparciu o wyniki analiz opartych na bilansie kosztów i korzyści gospodarstwa podejmującego działania w ramach określonego pakietu.

Opracowanie: Elżbieta Dryjańska, WODR w Poznaniu; czerwiec 2014

Źródło: materiały szkoleniowe MRiRW.