Rośliny motylkowate zarówno drobnonasienne, jak i grubonasienne są cenione głównie ze względu na wysoką zawartość białka i korzystny wpływ na żyzność gleby. Odgrywają niekwestionowaną rolę w płodozmianie, zwłaszcza w gospodarstwach o profilu ekologicznym, przerywają częste następstwo zbóż po sobie, szczególnie w tych o dużym ich udziale w zmianowaniu. Przyczyniają się do zwyżki plonów roślin następczych, gdyż są jednym z lepszych przedplonów pod inne rośliny uprawne. Poprawiają żyzność gleby, wzbogacają ją w azot. Z motylkowatych grubonasiennych takie gatunki jak bobik oraz groch, łubin, soja czy wyka pozostawiają w glebie dużą ilość masy organicznej, która zwiększa pojemność sorpcyjną gleby. Dzięki dobrze rozwiniętemu systemowi korzeniowemu mają zdolność pobierania wody i składników pokarmowych z głębszych warstw gleby. Rośliny strączkowe wykazują również działanie fitotosanitarne i fitotomelioracyjne. Ograniczają występowanie chorób i szkodników.
Szczególnie duże znaczenie mają rośliny strączkowe w gospodarstwach ekologicznych. Odgrywają tu bardzo dużą rolę w ograniczeniu chorób i szkodników roślin zbożowych. Są dobrymi przedplonami dla roślin zbożowych i przemysłowych. Zwykle przedzielają rośliny kłosowe, hamując pogorszenie struktury gleby, a często zwiększają jej żyzność. O wysokości uzyskiwanych plonów roślin strączkowych w dużej mierze decydują warunki środowiskowe, czynniki agrotechniczne oraz właściwości odmian. Poszczególne odmiany różnią się typem użytkowym, grupą wczesności, wrażliwością na porażenie chorobami, podatnością na wyleganie. Ważny jest też dobór odpowiedniej gleby oraz odmiany. Pomimo wielu pozytywnych cech, jakie posiadają rośliny strączkowe, areał ich uprawy w gospodarstwach ekologicznych jest nadal niski. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy doszukiwać się między innymi w niedocenianiu właściwego płodozmianu i braku wiedzy co do walorów roślin strączkowych dla środowiska glebowego, ale także w małej stabilności plonowania spowodowanej dużą wrażliwością na niekorzystne czynniki środowiska, zwłaszcza okresowe i krótkotrwałe susze glebowe i atmosferyczne, które skutkują wahaniem plonów nasion. Te właśnie czynniki wpływają na mniejsze zainteresowanie uprawą tych roślin. Także przyczyną dużej zmienności plonowania w latach jest swoista reakcja roślin na warunki glebowe, przedłużanie okresu wegetacji w lata wilgotne i nierównomierne dojrzewanie nasion. Popełnia się również wiele błędów agrotechnicznych, które dotyczą zwłaszcza niewłaściwego doboru gleby i stanowiska, terminu i techniki siewu oraz ochrony roślin. Należy podkreślić również szczególną zaletę roślin strączkowych, jaką jest współżycie ich korzeni z bakteriami brodawkowymi wiążącymi wolny azot z powietrza. W ten sposób rokrocznie do gleby dostaje się w zależności od właściwości szczepu bakterii i warunków środowiska od 40-700 kg azotu na hektar. Rośliny strączkowe pozostawiają w glebie oprócz azotu substancję organiczną w postaci resztek pożniwnych, zasobną w makro- i mikroelementy. Całe rośliny przyorane w fazie kwitnienia jako zielony nawóz mogą dostarczyć do gleby od 4,5 do 7,0 t/ha suchej masy. Rośliny strączkowe zwiększając zawartość próchnicy wzbogacają kompleks sorpcyjny gleb, który przeciwdziała wypłukiwaniu związków pokarmowych do głębszych warstw gleby, co mogłoby uczynić je niedostępnymi dla roślin następczych. Ponadto przyczyniają się do poprawy stosunków wodno-powietrznych w glebie.
W gospodarstwach ekologicznych uprawa roślin motylkowatych drobnonasiennych ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie w paszę dla posiadanego stada zwierząt. Niemniej jednak motylkowe drobnonasienne dostarczają gospodarstwu ekologicznemu również innych, nie tylko produkcyjnych korzyści. Należy podkreślić przede wszystkim strukturotwórcze działanie resztek pożniwnych i przyoranej zielonki roślin, które wzbogacają gleby w substancję organiczną i zwiększają jej zasobność w składniki pokarmowe, poprawiają produkcyjność i właściwości fizyko-chemiczne gleby. Motylkowate drobnonasienne pełnią szczególną rolę w obiegu azotu w przyrodzie. Motylkowate korzystając z symbiozy z bakteriami brodawkowymi asymilują znaczne ilości azotu atmosferycznego, który przekazują roślinom współrzędnym oraz następczym. Jako jedne z nielicznych roślin motylkowate drobnonasienne wzbogacają glebę w substancję organiczną poprzez pozostawienie dużej masy resztek pożniwnych, zasobnych w składniki pokarmowe. Powoduje to znaczne zwiększenie plonów innych roślin uprawianych w tym samym zmianowaniu. Uprawa tych roślin wzbogaca glebę w substancję organiczną, a zwiększona produkcyjność po ich uprawie utrzymuje się w glebie przeciętnie przez okres trzech lat. Największe korzyści z ich uprawy czerpią rośliny następcze w pierwszym i drugim roku po motylkowatych. Korzystanie przez rośliny motylkowate z azotu atmosferycznego umożliwia wysokie plonowanie roślin w warunkach gleb uboższych w ten składnik. Azot znajdujący się w korzeniach stanowi 25% całości azotu pobranego przez te rośliny. Ilość przyswojonego przez rośliny motylkowate azotu atmosferycznego dostępna dla innych roślin zależy od wielu czynników: gatunku rośliny motylkowatej, warunków siedliskowych: przebiegu pogody, warunków glebowych, kwasowości gleby i aktywności szczepów wiążących azot cząsteczkowy. Z grupy roślin motylkowatych drobnonasiennych lucerna i koniczyny pobierają i wiążą w drodze symbiozy najwięcej azotu. Azot symbiotyczny uwalniany jest do gleby podczas rozkładu obumarłych brodawek korzeniowych i korzeni rośliny motylkowatej. Rośliny motylkowate w znacznym stopniu ograniczają występowanie chwastów, chronią glebę przed erozją i wzbogacają ją w azot pochodzenia symbiotycznego.
Wysiew roślin wysokobiałkowych, motylkowatych, strączkowych w siewie samodzielnym lub w mieszance stanowi również jedną z form poprawienia i podwyższenia rentowności ekologicznych gospodarstw rolnych. Za certyfikowane surowce wysokobiałkowe można na ekologicznym rynku skupu otrzymać bardzo dobrą cenę, dużo wyższą niż za surowiec konwencjonalny. Od roku 2015 do ekologicznych upraw roślin białkowych przysługują dodatkowe dopłaty w ramach płatności bezpośrednich, tzw. płatność do roślin wysokobiałkowych. Stawka ta za rok 2015 wynosi 415,21 zł/ha i jest co prawda znacznie niższa niż była projektowana, ale ważne, że przysługuje ona też producentom ekologicznym. Do roku 2014 włącznie rolnicy ekologiczni, korzystający z Programu rolnośrodowiskowego – pakiet Rolnictwo Ekologiczne, byli tych płatności pozbawieni. Płatnością do roślin wysokobiałkowych objęte zostały następujące gatunki roślin: bób, bobik, ciecierzyca, fasola zwykła, fasola wielokwiatowa, groch siewny, groch siewny cukrowy, soczewica jadalna, soja zwyczajna, łubin biały, łubin wąskolistny, łubin żółty, peluszka, seradela uprawna, wyka siewna, koniczyna czerwona, koniczyna biała, koniczyna białoróżowa, koniczyna perska, koniczyna krwistoczerwona, komonica zwyczajna, esparceta siewna, lucerna siewna, lucerna mieszańcowa, lucerna chmielowa, nostrzyk, lędźwian, wyka kosmata.
W rolnictwie ekologicznym najważniejszy jest płodozmian, dostosowany do określonych warunków glebowo-klimatycznych. Właściwie skonstruowany i ściśle przestrzegany gwarantuje osiągnięcie zadawalających plonów i zwiększenie żyzności gleby. Nieodzownym elementem płodozmianu są zarówno wieloletnie rośliny motylkowate, jak i strączkowe. Ich uprawa umożliwia utrzymanie równowagi biologicznej ekosystemów i żyzności gleby, co jest podstawową zasadą rozwoju rolnictwa ekologicznego. Należy pamiętać, że płodozmian powinien zawierać 25-30% roślin motylkowatych, aby zachować niezbędną ilość azotu i próchnicy w glebie oraz pokryć straty składników pokarmowych wynoszonych z plonem.
Warto podkreślić również to, że rok 2016 jest Międzynarodowym Rokiem Roślin Strączkowych. Ogłosiło go takim Zgromadzenie Ogólne ONZ. Głównym celem przedsięwzięcia Zgromadzenia Ogólnego ONZ jest przybliżenie znaczenia tej grupy gatunków roślin w żywieniu ludzi i zwierząt oraz ich roli w środowisku, płodozmianie i ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych.