Przepisy

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA – Ustawa z dnia 02.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807): zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz..., wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przepisów Ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie…, a także wynajmu przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwie rolnym innych usług związanych z pobytem turystów, a więc rolnik, który prowadząc działalność agroturystyczną ogranicza się do opisanych wyżej działań, nie ma obowiązku zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej we właściwym urzędzie gminy, niezależnie od liczby wynajmowanych pokoi. Czasem w różnych opracowaniach spotyka się jednak opinię, że nie ma obowiązku rejestracji działalności gospodarczej tylko przy takiej działalności, która jest zwolniona z podatku dochodowego (patrz dalej: Podatek dochodowy od osób fizycznych). Dr Jerzy Raciborski interpretuje ten stan rzeczy następująco: jeśli wynajmowane klientom pokoje są pokojami wynikającymi wprost z zasobów gospodarstwa (np. adaptowany strych, pokoje, których nie potrzebuje „do życia” rodzina rolnika, bo dom to 20-pokojowy pałac itd.), nawet jeśli tych pokoi jest kilkanaście (mamy taki przykład działalności – 12 wynajmowanych pokoi w pałacu), nie jest to działalność gospodarcza. Jeśli natomiast w gospodarstwie wybudowano nowy budynek mieszkalny tylko dla gości lub adaptowano do celów usług hotelarskich budynek gospodarczy, to działalność prowadzona w takiej bazie ma charakter działalności gospodarczej, nawet jeśli jest prowadzona przez rolnika.

UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE – Art. 5a.1 w brzmieniu wprowadzonym Ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. nr 150 poz. 1248: „rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu (w KRUS) w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

Prowadząc działalność agroturystyczną (bez rejestracji działalności gospodarczej) rolnik ubezpieczony w KRUS nie ma opisanych wyżej obowiązków.

ŚWIADCZENIE USŁUG TURYSTYCZNYCH – Ustawa o usługach turystycznych z 29.08.1997 r. art. 35 ust. 3: „Za inne obiekty, w których mogą być świadczone usługi hotelarskie, uważa się także wynajmowane przez rolników pokoje i miejsca na ustawienie namiotów w prowadzonych przez nich gospodarstwach rolnych, jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia,…”. Konsekwencją tego stanu rzeczy dla gospodarstw agroturystycznych jest:

• obowiązek zgłoszenia obiektu do ewidencji innych obiektów świadczących usługi hotelarskie, prowadzonej przez wójta (burmistrza, prezydenta) właściwego ze względu na położenie obiektu,
• przestrzeganie minimalnych wymagań co do wyposażenia,
• przestrzeganie wymagań sanitarnych, przeciwpożarowych oraz innych, określonych odrębnymi przepisami.

Ustawowa definicja pojęcia „turysta” –  osoba, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nie przekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez 1 noc.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie z dnia 19 sierpnia 2004 r. (Dz.U. z 2006 r. nr 22 poz. 169 z późniejszymi zmianami), załącznik nr 7:

I. Dla wynajmowania miejsc na ustawienie namiotów i przyczep samochodowych.

1. Teren obozowiska wyrównany, suchy, ukształtowany w sposób zapewniający odprowadzenie wód opadowych i uprzątnięty z przedmiotów mogących zagrażać bezpieczeństwu.
2. Punkt poboru wody do picia i potrzeb gospodarczych.
3. Miejsce wylewania nieczystości płynnych odpowiednio zabezpieczone i oznakowane.
4. Pojemnik na śmieci i odpady stałe, regularnie opróżniany.
5. Ustęp utrzymywany w czystości.

II. Dla wynajmowania miejsc w namiotach, przyczepach mieszkalnych, domkach turystycznych i obiektach prowizorycznych.

1. Stanowiska dla namiotów i przyczep mieszkalnych oraz dojścia do stanowisk utwardzone.
2. Oświetlenie dojść do stanowisk i obiektów higieniczno-sanitarnych.
3. Półka lub stelaż na rzeczy osobiste.
4. Oddzielne łóżka lub łóżka polowe dla każdego korzystającego z namiotu w odległości nie mniejszej niż 30 cm pomiędzy łóżkami.

III. Dla wynajmowania miejsc i świadczenia usług w budynkach stałych.

1. Ogrzewanie w całym obiekcie w miesiącach X-IV gwarantujące minimum 18°C.
2. Instalacja sanitarna: zimna woda przez całą dobę i dostęp do ciepłej wody (minimum 2 godziny rano i 2 godziny wieczorem o ustalonych porach).
3. Maksymalna liczba osób przypadająca na 1 węzeł higieniczno-sanitarny (whs) – 15.
4. Wyposażenie podstawowe węzłów higieniczno-sanitarnych:
   • natrysk lub wanna,
   • umywalka z blatem lub półką i wieszakiem na ręcznik,
   • WC,
   • lustro z górnym lub bocznym oświetleniem,
   • uniwersalne gniazdko elektryczne z osłoną,
   • pojemnik na śmieci (niepalny lub trudnopalny),
   • dozownik do płynnego mydła i ręczniki papierowe.

IV. Dla wynajmowania miejsc noclegowych w pomieszczeniach wspólnych (salach).

1. Powierzchnia sal nie mniejsza niż 2,5 m² na jedną osobę (przy łóżkach piętrowych – 1,5 m²).
2. Wyposażenie sal sypialnych:
   • łóżka jednoosobowe o wymiarach minimum 80 x 190 cm,
   • oddzielne zamykane szafki dla każdej osoby,
   • stół,
   • krzesła lub taborety (1 na osobę) lub ławy,
   • wieszaki na odzież wierzchnią,
   • lustro,
   • oświetlenie ogólne.
3. Dostęp do whs jak wyżej.

V. Dla wynajmowania samodzielnych pokoi.

1. Powierzchnia mieszkalna w m²:
   • pokój 1- i 2-osobowy– 6 m²,
   • pokój większy niż 2-osobowy – dodatkowo 2 m² na każdą następną osobę.
2. Zestaw wyposażenia meblowego:
   • łóżka jednoosobowe o wymiarach minimum 80 x 190 cm lub
   • łóżka 2-osobowe o wymiarach minimum120 x 190 cm,
   • nocny stolik lub półka przy każdym łóżku,
   • stół lub stolik,
   • krzesło lub taboret (1 na osobę, nie mniej niż 2 na pokój) lub ława,
   • wieszak na odzież oraz półka lub stelaż na rzeczy osobiste.
3. Pościel dla 1 osoby:
   • kołdra lub 2 koce, poduszka, poszwa, poszewka na poduszkę, prześcieradło.
4. Oświetlenie – minimum 1 punkt świetlny o mocy 60 W
5. Zasłony okienne zaciemniające.
6. Dostęp do whs – jak wyżej.
7. Kosz na śmieci niepalny lub trudnopalny.

Uwaga:

• dopuszcza się miejsca biwakowania przy szlakach wodnych bez punktu poboru wody do picia,
• w pomieszczeniach o wysokości przynajmniej 2,5 m dopuszcza się łóżka piętrowe – powierzchnia pokoju może zostać zmniejszona o 20%.

Przestrzeganie wymagań sanitarnych nadzorowane jest przez właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. W czasie kontroli sanitarnej służby sanitarne pozyskują takie dane jak:

• data rozpoczęcia działalności,
• stan formalno-prawny obiektu (wpis do ewidencji innych obiektów świadczących usługi hotelarskie),
• otoczenie obiektu (czy jest utrzymane we właściwym stanie porządkowym), w jaki sposób jest zagospodarowane, tj. plac zabaw, boisko, miejsce do grillowania, na ognisko, możliwość kąpieli itd.,
• ogólny stan sanitarno-techniczny i sanitarno-porządkowy pomieszczeń,
• charakterystyka budynku:
  • rodzaj budynku (jedno- lub wielokondygnacyjny, wolno stojący/w zwartej zabudowie),
  • przystosowanie obiektu dla osób niepełnosprawnych,
  • okres prowadzenia działalności (całorocznie/sezonowo),
  • liczba pokoi i miejsc noclegowych,
• obecność w obiekcie owadów i gryzoni,
• wyposażenie obiektu w apteczkę pierwszej pomocy oraz data ważności środków medycznych w apteczce,
• wentylacja (rodzaj wentylacji, wygląd kratek wentylacyjnych),
• zaopatrzenie w wodę do spożycia (rodzaj, źródło, gdy gospodarstwo korzysta z własnego ujęcia – wyniki badań),
• prawidłowość usuwania ścieków bytowych z gospodarstwa,
• prawidłowość postępowania (gromadzenie, usuwanie, umowa na odbiór karty przekazywania odpadów) z odpadami komunalnymi,
• ogólny stan sanitarno-techniczny zespołów higieniczno-sanitarnych,
• dostępność środków higieny (mydło, ręczniki papierowe, papier toaletowy),
• stosowany sprzęt porządkowy i środki czystości do utrzymania pomieszczeń i urządzeń we właściwym stanie higienicznym,
• pomieszczenie lub miejsce do przechowywania sprzętu porządkowego (dostęp do bieżącej ciepłej i zimnej wody, stan sanitarno-techniczny pomieszczenia),
• miejsce lub magazyn na czystą bieliznę – pościel, ręczniki (zamykana, oznakowana szafa lub regał zabezpieczony przed kurzem),
• miejsce składowania brudnej bielizny (w wydzielonym pomieszczeniu nieudostępnionym dla gości),
• miejsce prania bielizny (pranie osobnym wsadem dla gości i gospodarzy w jednej pralce); w przypadku prania poza obiektem wskazać adres pralni, w której jest prana bielizna oraz fakturę za ww. usługę,
• dezynfekcja koców, kołder, poduszek, materaców.

W przypadku znaczącej liczby gości w gospodarstwie agroturystycznym niektóre zagadnienia są uszczegóławiane (np. drogi obiegu bielizny). W takim przypadku należy zagwarantować rozdział bielizny brudnej i czystej, tak aby drogi obiegu bielizny nie krzyżowały się. W przypadku zgłaszania przez powiatowe służby sanitarne gospodarstwom agroturystycznym zaleceń, które budzą wątpliwości, można konsultować się z Wielkopolskim Państwowym Wojewódzkim Inspektoratem Sanitarnym z Działem Higieny Komunalnej.

WYŻYWIENIE – Gospodarstwa żywiące gości od 01.01.2006 r. muszą stosować się do Rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Zgodnie z nim i nową Ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia, są „podmiotami działającymi na rynku spożywczym” i mają obowiązek:

• zapewnienia, że na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności, odbywających się pod ich kontrolą, spełniane są właściwe wymogi higieny ustanowione w ww. Rozporządzeniu,
• rejestracji gospodarstwa, która musi nastąpić min. 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności, przez właściwy organ kontrolny (w Polsce – Powiatowy Inspektor SANEPID).

W gospodarstwach żywiących gości na pewno będą obowiązywały przynajmniej następujące wymogi:

• osoby pracujące w kontakcie z żywnością muszą mieć ważne książeczki zdrowia,
• woda musi być zdatna do spożycia,
• należy opracować schematy technologiczne z uwzględnieniem odstępstwa czasowego między kolidującymi ze sobą procesami (np. wydawanie posiłku a powrót brudnych naczyń do kuchni),
• gospodarze powinni prowadzić rejestr dostawców,
• w kuchni, spiżarni, jadalni i innych pomieszczeniach technologicznych musi być czysto,
• niezbędne są urządzenia do wyparzania naczyń i jaj.

WYMOGI PRZECIWPOŻAROWE – nadzór sprawuje odpowiedni terytorialnie komendant powiatowej straży pożarnej. Komenda Główna Straży Pożarnej zaliczyła tzw. obiekty agroturystyczne – budynki mieszkalne jednorodzinne, budynki mieszkalne w zabudowie zagrodowej, a także budynki gospodarcze w gospodarstwach rolnych przystosowane do celów agroturystycznych – zawierające najwyżej 6 pokoi, wykorzystywane do prowadzenia usług agroturystycznych, do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, czyli do budynków mieszkalnych jednorodzinnych, do których są najmniejsze wymagania pod tym względem.

WYMAGANIA BUDOWLANE – nadzór sprawuje odpowiedni terytorialnie powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. Pomieszczenia przeznaczone dla gości powinny być pomieszczeniami mieszkalnymi o właściwej wysokości (min. 2,2 m), naturalnym oświetleniu (stosunek pow. okien do pow. podłogi min. 1:8), z otwieranymi oknami itd. Właściciel domu jednorodzinnego, w którym znajdują się takie pomieszczenia, co roku musi przeprowadzać kontrolę stanu technicznego kominów i instalacji gazowej. Chodzi zarówno o przewody dymowe i spalinowe, jak i o wentylacyjne. Pozostałe przeglądy stanu technicznego budynku jednorodzinnego i związanych z nim instalacji wystarczy przeprowadzić raz na pięć lat. Dokonuje się wówczas przeglądu:

• budynków (nie tylko domu, ale np. wolno stojących garaży czy komórek oraz innych urządzeń związanych z obiektem, choćby przyłączy kanalizacyjnych i szamb czy ogrodzenia),
• instalacji elektrycznej i odgromowej,
• estetyki obiektu oraz jego otoczenia.

Właściciel domu jednorodzinnego nie musi prowadzić książki obiektu budowlanego z wpisami wyników kontroli i zaleceń naprawczych – taki obowiązek ciąży jedynie na właścicielach budynków wielorodzinnych i obiektów użytku publicznego. Musi jednak zbierać dokumenty z przeglądów, żeby w razie kontroli przez inspektorów nadzoru budowlanego móc je okazać.

Należy też regularnie czyścić kominy. Przewody dymowe od palenisk opalanych paliwem stałym (węgiel, drewno itp.) powinny być czyszczone co najmniej cztery razy w roku (co kwartał), spalinowe – od palenisk opalanych paliwem płynnym (olejem opałowym) albo gazowym co najmniej dwa razy w roku. Przewody wentylacyjne powinny być czyszczone co najmniej raz w roku. Po kontroli technicznej przewodów kominowych mistrz kominiarski albo inna osoba z właściwymi uprawnieniami powinna sporządzić odpowiedni protokół. Natomiast po każdym oczyszczeniu przewodów kominowych trzeba przypomnieć kominiarzowi, by wystawił dokument potwierdzający wykonanie tych prac. Gdyby zdarzył się pożar, właściciel domu będzie miał dowód, np. dla firmy ubezpieczeniowej, że dbał o kominy.

REKREACJA – Ogłoszenie Ustawy o sporcie z dnia 25.06.2010 r. spowodowało, że przestała obowiązywać Ustawa z dnia 18.01.1996 r. o kulturze fizycznej, która narzucała konieczność posiadania uprawnień zawodowych instruktora rekreacji ruchowej w przypadku prowadzenia lub organizowania zajęć rekreacyjnych. W związku z tym gospodarstwa agroturystyczne wprowadzające rekreację do oferty nie mają już obowiązku zdobywania uprawnień zawodowych w tym zakresie, ani zatrudniania osób z takimi uprawnieniami. Nie zmienia to faktu, że zajęcia rekreacyjne niewłaściwie organizowane mogą prowadzić do kontuzji uczestników, w związku z czym powinny je prowadzić osoby z właściwymi umiejętnościami, chociaż nie muszą już potwierdzać tych umiejętności legitymacjami zawodowymi potwierdzonymi przez odpowiedniego ministra. Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. nr 82 z dnia 17 maja 2010 r. poz. 537) uwzględnia pod numerem kodu 3423 grupę zawodów: instruktorzy fitness i rekreacji ruchowej. W grupie tej mieszczą się m.in. takie zawody jak: instruktor fitness (kod 342301), instruktor sportów siłowych (342307), instruktor odnowy biologicznej (342304), instruktor rekreacji ruchowej (342305).

OBOWIĄZEK MELDUNKOWY – Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności obowiązuje od 1 marca 2015 r. i nie uwzględnia obowiązku meldunkowego wczasowiczów i turystów, czyli na osobach prowadzących gospodarstwa agroturystyczne nie ciąży już obowiązek meldunkowy. Jeśli gospodarstwa agroturystyczne chcą prowadzić ewidencję swoich gości, a goście się na to godzą, koniecznie trzeba pamiętać o ochronie gromadzonych danych osobowych.

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH – Ustawa z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z dnia 29.10.1997 r. nr 133 poz. 883 z późniejszymi zmianami) – ewidencja zamieszkujących w gospodarstwie gości nie może być udostępniana osobom postronnym i musi być przechowywana w odpowiednio zabezpieczony sposób.

RACHUNKI I FAKTURY – UWAGA! Znowelizowana Ustawa o podatku od towarów i usług obowiązująca od 01.01.2014 r. uprawnia wszystkich sprzedających towary i usługi do wystawiania faktur. Nie zmieniło się to, że przedsiębiorcy zwolnieni z VAT nie muszą potwierdzać każdej sprzedaży na rzecz innego przedsiębiorcy lub osoby prywatnej dokumentem sprzedaży. Tak jak dotychczas, muszą wystawić dokument tylko wtedy, jeśli klient sobie tego wyraźnie zażyczy. Różnica polega na tym, że jeśli przedsiębiorca zostaje zobowiązany do wystawienia tego dokumentu, to od 1 stycznia 2014 r. tym dokumentem jest faktura, a nie rachunek. Ponadto od 1 stycznia 2014 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 03.12.2013 r. w sprawie wystawiania faktur. Zgodnie z tym rozporządzeniem, faktury wystawiane przez przedsiębiorców zwolnionych z VAT muszą zawierać te same dane co do tej pory rachunki, czyli:

Dzięki temu rozwiązaniu, przedsiębiorcy zwolnieni z VAT nie zaczną od 1 stycznia wystawiać wadliwych dokumentów, jeśli przyzwyczaili się do rachunków. Nawet jeśli dokument zostanie przez nich zatytułowany „rachunkiem”, a nie „fakturą”, nie będzie to robić różnicy z punktu widzenia przepisów – jeśli wystawiony dokument będzie zawierać wszystkie elementy typowe dla dotychczasowego rachunku, to będzie stanowić fakturę. Tytuł zamieszczony na dokumencie będzie w tym wypadku nieistotny. Wynika to z tego, że nie jest on obowiązkowym elementem faktury, dlatego faktura będzie prawidłowa zarówno, jeśli w jej tytule znajdzie się „faktura”, „rachunek”, czy też dowolny inny tytuł, bądź nie będzie go w ogóle.

Kopie wystawianych przez siebie faktur należy przechowywać przez okres przynajmniej 5 lat. Fakturą ważną jest także faktura wystawiona całkowicie odręcznie, jeżeli zawiera wymienione wyżej informacje i podpis wystawcy.

PRAWO AUTORSKIE – Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 04.02.1994 r. (Dz.U. nr 24 z 23.02.1994 r.) mówi, że udostępnianie gościom odbiorników telewizyjnych i radiowych, organizowanie imprez, w których utwory słowne i muzyczne są publicznie wykonywane i odtwarzane, wymaga odprowadzenia opłat za korzystanie z praw autorskich na rzecz ZAIKS-u lub innej instytucji pośredniczącej. Tabele stawek wynagrodzeń autorskich ogłaszane są załącznikami do decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przykładowo (także w 2015 r.) wynoszą:

• radioodbiornik, telewizor (inne urządzenie odtwarzające) w pokoju dla gości – uiścić należy jednorazowo za cały rok składkę w wysokości 1,5 zł/miesiąc od 1 urządzenia;
• radioodbiornik, telewizor (inne urządzenie odtwarzające) w pokoju wspólnym dla gości – uiścić należy stawkę zryczałtowaną, której wysokość zależy od liczby miejsc siedzących w tym pomieszczeniu i czasu odtwarzania – do 20 miejsc siedzących i do 15 godzin odtwarzania w miesiącu ryczałt wynosi 40 zł/miesiąc;
• publiczne odtwarzania „do tańca”– stawka wynosi 10% wynagrodzenia zespołu muzycznego lub 8% od ceny biletów lub ryczałt w wysokości od 76,88 zł, zależny od liczby uczestników.

Wszystkie powyższe stawki podane są w cenach netto. Stawki płatności mogą podlegać zmianie (waloryzacji) w okresach rocznych na dzień 1 kwietnia, począwszy od 1 kwietnia 2009 roku, z uwzględnieniem średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku, ogłaszanego przez Prezesa GUS. Jeżeli powyższe zdarzenia mają miejsce w gospodarstwie agroturystycznym, należy zgłosić się do ZAIKS-u w celu podpisania umowy i odprowadzania odpowiednich stawek.

Abonament RTV – zgodnie z ustawą z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz.U. z 2005 r. nr 85 poz. 728 z późn. zm.), gospodarstwa agroturystyczne powinny opłacać abonament za każdy odbiornik wykorzystywany do działalności agroturystycznej. Art. 2.1 pkt 4 mówi, że „Opłatę abonamentową uiszcza się za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny, z zastrzeżeniem ust. 5”. W ust. 5 zezwala się na uiszczenie tylko jednej opłaty przez:
„1) osoby fizyczne w tym samym gospodarstwie domowym lub w samochodzie stanowiącym ich własność,
2) publiczne zakłady opieki zdrowotnej, sanatoria, żłobki, publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne systemu oświaty, państwowe i niepaństwowe szkoły wyższe, a także domy pomocy społecznej – w tym samym budynku, zespole budynków lub w samochodach będących w używaniu tych instytucji.” „Gospodarstwem domowym, w rozumieniu przepisów niniejszej ustawy, jest zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie albo jedna osoba utrzymująca się samodzielnie.” Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 1 grudnia 2016 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2016 r. (Dz.U. z 4 grudnia 2015 r. poz. 2043) określa nowe stawki opłat. Opłata miesięczna za używanie odbiornika telewizyjnego lub telewizyjnego i radiowego wynosi 22,70 zł. Płacąc za więcej niż jeden miesiąc korzystamy ze zniżek, aż do 27,25 zł mniej, czyli 245,15 zł przy opłacie za cały rok z góry, zamiast 272,40 zł.

UMOWY CYWILNO-PRAWNE – Stosunkami między kwaterodawcą a turystą rządzi Kodeks Cywilny. Zasadą prawa cywilnego, które reguluje zawieranie umów, jest swoboda w ustalaniu ich treści. Dlatego można się umówić z klientem w taki sposób, jaki jest wygodny dla obu stron. Umowy mogą także być zawierane ustnie (chyba, że odpowiednie przepisy wymagają formy pisemnej). Forma pisemna jest jednak zalecana z tego powodu, że łatwiej jest wtedy dochodzić swoich praw w sądzie.

Jeżeli chcemy wprowadzić w obiekcie regulamin dla gości, gość musi zapoznać się z regulaminem i wyrazić zgodę na jego treść najpóźniej w chwili zawierania umowy. Później regulamin go nie wiąże. Brzmienie regulaminu nie może być dla gości odstręczające, należy go formułować w sposób przyjazny i czytelny.

Poniżej zamieszczam przykładowe: umowę i regulamin, jako wzory, na podstawie których kwaterodawcy opracują swoje własne dokumenty.

Umowa z klientem

Zawarta między Gospodarzem kwatery ............... zam. ..............., a Najemcą ............... zam. ............... .
l. Przedmiotem najmu jest kwatera położona w miejscowości (opis kwatery i pozostałych świadczeń) ............... .
2. Kwatera zastaje wynajęta od dnia ............... godz. ............... do dnia ............... godz. ............... .
3. Opłata za pobyt jednej osoby, wraz z wymienionymi wyżej świadczeniami, wynosi: za pierwszą dobę ..............., za każdą następną dobę ............... . Całkowita opłata za pobyt ............... osób w okresie objętym umową wynosi ............... .
4. Poza opłatą za pobyt, określoną w pkt 3, Najemca ponosi opłaty dodatkowe: ............... (prąd, gaz, inne – wymienić).
5.1. Zaliczka wynosi ...............% przewidywanej opłaty za cały pobyt (patrz pkt 3), czyli ............... zł.
5.2. Pozostała część przewidywanej należności w kwocie ............... wraz z opłatą miejscową zostanie wniesiona w pierwszym dniu pobytu, a pozostałe należności w ostatnim dniu pobytu, zgodnie ze wskazaniami licznika.
6. Najemca oświadcza, że zapoznał się z warunkami umowy zamieszczonymi na jej odwrocie i warunki te akceptuje.
7. W przypadkach spornych decyduje sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania gospodarza.

Gospodarz .................... Najemca .........................
(data, podpis) .................... (data, podpis)

Warunki najmu (regulamin) kwatery wiejskiej

1. Umowa najmu kwatery wiejskiej zostaje zawarta z chwilą jej podpisania przez obie strony i wniesienia zaliczki. Jeżeli zaliczka nie zostanie wniesiona w terminie ............... dni od podpisania umowy, umowa traci moc.
2. Gospodarz kwatery zobowiązuje się udostępnić Najemcy pomieszczenia wraz z wyposażeniem, zgodnie z postanowieniami umowy, w stanie zdatnym do umówionego użytku.
3. Najemca zobowiązuje się wykorzystywać kwaterę zgodnie z jej przeznaczeniem i nie może bez zgody Gospodarza podnajmować ani użyczać pomieszczeń lub miejsc noclegowych w kwaterze.
4. Przyjmowanie za zgodą Gospodarza dodatkowych osób do kwatery wymaga dodatkowej opłaty.
5. Kwatera zostaje wydana Najemcy wraz z wyposażeniem, którego stan strony powinny sprawdzić w chwili przejmowania i oddawania pomieszczeń. Najemca odpowiada za zniszczenia i nadmierne zużycie wyposażenia kwatery. Wszelkie braki i uszkodzenia wyposażenia kwatery Najemca powinien niezwłocznie zgłosić Gospodarzowi.
6. Opłata za najem nie obejmuje sprzątania kwatery, chyba że umówiono się inaczej. Najemca zobowiązuje się oddać kwaterę wysprzątaną w takim stanie, w jakim ją odebrał; w przeciwnym razie obowiązany jest wnieść dodatkową opłatę w wysokości ............... zł.
7. Najemca może od umowy odstąpić nie później niż jeden miesiąc przed rozpoczęciem pobytu, zgłaszając odstąpienie na piśmie. Jeżeli Najemca zgłosi odstąpienie później lub nie wykorzysta wynajętej kwatery, Gospodarz może dochodzić opłaty za cały pobyt.
8. Jeżeli Najemca nie zgłosi się w terminie 24 godzin od planowanego rozpoczęcia pobytu, ani nie zawiadomi Gospodarza o planowanym spóźnieniu, Gospodarz może wynająć kwaterę innej osobie. W takim przypadku Najemcy przysługuje zwrot ...............% opłaty za okres, w którym kwatera została wynajęta.
9. Przerwanie pobytu przez Najemcę nie zwalnia go od wniesienia całej opłaty. W sytuacjach losowych, niezależnych od Najemcy, Gospodarz może obniżyć opłatę za niewykorzystany pobyt o taką jej część, jaką zaoszczędzi w związku z niewykorzystaniem świadczeń.
10. Trzymanie zwierząt domowych na kwaterze bez wcześniejszego uzgodnienia z Gospodarzem jest niedopuszczalne.
11. Gospodarz może od umowy odstąpić bez obowiązku zwrotu Najemcy wniesionych opłat, jeżeli Najemca wykorzystuje kwaterę niezgodnie z umową lub jej przeznaczeniem lub jeżeli jego zachowanie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i uniemożliwia korzystanie z wypoczynku innym osobom.

Ubezpieczenie – odpowiedzialność cywilna polega na konieczności ponoszenia skutków finansowych naszego działania, jeśli w jego wyniku doszło do wyrządzenia szkody innym osobom (np. gościom). Te działania sprawcze mogą być niedozwolone i zawinione, umyślne lub nieumyślne, a także wynikające z niedbalstwa. Zawsze jednak musi wystąpić „wina”, np. część gospodarcza nie jest właściwie oddzielona od części wypoczynkowej, zwierzęta nie są wystarczająco zabezpieczone, schody są zbyt strome lub bez poręczy, fotel czy huśtawka – stare i zużyte, w łazience brakuje maty antypoślizgowej itd. itp. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionej szkody, kosztów jakie poszkodowany musiał w związku z nią ponieść oraz utraconych korzyści. Trzeba wiedzieć, że tego rodzaju szkód nie obejmuje obowiązkowe ubezpieczenie OC w gospodarstwie rolnym. Poszkodowany może więc chcieć od nas uzyskać rekompensatę, a nas nie będzie stać na jej wypłatę z własnych środków. Sprawy w sądzie są długie, kosztowne, szarpiące nerwy i często kończące się  niekorzystnymi dla rolników orzeczeniami. Warto więc ubezpieczyć się dodatkowo od odpowiedzialności cywilnej.

Podatki w agroturystyce i turystyce wiejskiej

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH – Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26.07.1991 r., art. 21.1 pkt 43: „wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5”. Żeby nie płacić podatku dochodowego od osób fizycznych prowadząc gospodarstwo agroturystyczne, trzeba spełniać wszystkie wymienione w cytowanym artykule warunki. Jeżeli prowadzi się także działalność nie podlegającą zwolnieniu (np. świadczenie w gospodarstwie rolnym innych usług związanych z pobytem turystów – co nie jest działalnością gospodarczą), należy odprowadzać podatek na zasadach ogólnych (w oparciu o książkę przychodów i rozchodów). Opłaca się go od faktycznie osiągniętego dochodu, po comiesięcznym obliczeniu na podstawie deklaracji.

Podatnik opłacający podatek na zasadach ogólnych prowadzi szczególny rodzaj ewidencji – książkę przychodów i rozchodów. Kluczowe znaczenie ma w tym systemie możliwość odliczania kosztów od podstawy opodatkowania. Kosztem uzyskania przychodu jest każdy wydatek niezbędny dla uzyskania tego przychodu. Są to np. koszty materiałów, surowców, usług, energii, płace, modernizacje, remonty itd. Kwota rocznych dochodów od 2010 r. (oraz w 2016 r.) niepowodująca obowiązku uiszczania podatku dochodowego wynosi 3091 zł.

Gospodarstwa agroturystyczne dość często poza sezonem udostępniają swoje zasoby pracownikom różnych firm czy osobom, które podróżują w interesach, a więc nie spełniającym warunku, że przebywają w gospodarstwie na wypoczynku. Uzyskane w ten sposób dochody nie są zwolnione z opodatkowania. Podatki można w tym przypadku rozliczać albo na podstawie ww. księgi przychodów i rozchodów (zasady ogólne) lub w oparciu o Ustawę z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144 poz. 930 z późniejszymi zmianami), w formie karty podatkowej lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, według ustalonego wzoru, na dany rok podatkowy, podatnik składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego. Art. 12. mówi, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 17% przychodów ze świadczenia usług hoteli, świadczonych przez obiekty noclegowe turystyki oraz inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania. Natomiast stawki karty podatkowej są corocznie waloryzowane i na 2016 r. Ministerstwo Finansów 22.10.2015 r. wydało obwieszczenie w sprawie stawek karty podatkowej, które dla usług hotelarskich polegających na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawanie posiłków), jeżeli łączna liczba pokoi (także w domkach turystycznych) nie przekracza 12, ustalono na poziomie:

• 61-141 zł w miejscowościach do 5 tys. mieszkańców,
• 113-247 zł w miejscowościach ponad 5 tys. do 20 tys. mieszkańców,
• 220-446 zł w miejscowościach ponad 20 tys. mieszkańców.

Niektórzy wynajmujący w powyższych sytuacjach wybierają ryczałt ewidencjonowany  w wysokości 8,5%, którego stosowanie jest możliwe w przypadku przychodów m.in. z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. W takim przypadku trzeba skutecznie umieć udowodnić, że przychód (dochód) nie powstał w wyniku świadczenia usługi hotelarskiej, a wyłącznie z najmu (niezbędna jest umowa najmu pomieszczeń/domków).

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT) – Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 05.04.2004 r. nr 54 poz. 535 z późn. zmianami) odnosi się do (art. 5.1 ustawy) sprzedaży towarów i odpłatnego świadczenia usług w kraju. Podatnikami są (art. 15.1 ustawy) osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej i osoby fizyczne. GUS zakwalifikował agroturystykę do grupowania 55.20.Z, tj. obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania, co zobowiązuje podatnika do naliczania podatku VAT w wysokości 8% (do 2010 r. – 7%). Ustawa o VAT mówi (art. 113.1), że: „Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku”. Artykuł 96.1 mówi, że: Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3, który mówi, że „Podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43.1 i art. 82.3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne. Osoby rozpoczynające działalność nie muszą więc rejestrować się jako VAT-owcy do momentu przekroczenia limitu przychodu, liczonego proporcjonalnie do okresu działalności. Pamiętać jednak trzeba, że przychód w przypadku prowadzenia różnych działalności jest sumowany. Rolnik, który prowadzi działalność agroturystyczną, wynajmuje w swoim domu lokal na sklep sąsiadowi i prowadzi jeszcze w ramach działalności gospodarczej usługi transportowe, musi sumować dla celów VAT przychody ze wszystkich tych źródeł. Podatnicy powinni prowadzić dzienną ewidencję sprzedaży, aby na pewno wiedzieć, czy nie przekraczają 150 000 zł przychodu rocznie. Ewidencja ta powinna zawierać przynajmniej:

• datę uzyskania przychodu,
• kwotę uzyskanego przychodu,
• kwotę przychodu narastająco.

Ewidencja może być prowadzona w zwykłym zeszycie. Powinna mieć ponumerowane i ostemplowane lub podpisane strony, żeby wykluczyć możliwości zarzutu nierzetelności jej prowadzenia. Pamiętać należy, że kwota limitu odnosi się proporcjonalnie do czasu prowadzenia działalności. Jeśli rolnik rozpoczął działalność agroturystyczną w ciągu roku, limit przychodu jest iloczynem 410,96 zł (limit dzienny) i liczby dni do końca roku. W roku przestępnym (np. 2016) możemy przyjąć limit dzienny na poziomie nieco niższym, tj. 409,84 zł. Podobne zasady obowiązują przy działalności sezonowej. Przy sezonie trwającym 3 miesiące (czerwiec, lipiec, sierpień) staliśmy się płatnikiem VAT w 2015 r. po przekroczeniu kwoty 37 808,32 zł (92 dni x 410,96 zł/dzień), natomiast w 2016 r. nastąpi to po przekroczeniu kwoty 37 705,28 zł (92 dni x 409,84 zł).

Kasa fiskalna – od 1 lipca 2008 r. kwaterodawcy sprzedający na rzecz osób fizycznych powinni mieć kasy fiskalne rejestrujące wszystkie przychody. Jest możliwość uniknięcia tego obowiązku, jeżeli kwaterodawca wystawia rachunek (fakturę) na każdą zaistniałą sprzedaż (nawet wtedy, gdy klient tego nie żąda), albo gdy przychód roczny nie przekracza 20 tys. zł (gdy działalność rozpoczęła się w poprzednim roku lub wcześniej) lub proporcjonalnie mniej (gdy rozpoczęła się w roku bieżącym).

PODATKI I OPŁATY LOKALNE – Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r. (tekst jednolity – Dz.U. 2006 r. nr 121 poz. 844). Maksymalne stawki podatku od nieruchomości określane są co roku i podawane przez Monitor Polski. W 2016 r. roczna maksymalna stawka za 1 m² powierzchni została zmniejszona w stosunku do roku poprzedniego i wynosi:

• budynki przeznaczone na cele mieszkalne – 0,75 zł,
• budynki przeznaczone na cele działalności gospodarczej – 22,86 zł,
• grunty wykorzystane na działalność gospodarczą – 0,89 zł.

W miejscowościach, gdzie obowiązuje opłata miejscowa, kwaterodawcy powinni pobrać z Urzędu Gminy kwitariusze i pobierać ją od swoich gości wg stawki określonej przez Radę Gminy (i przyjętej dla danego roku uchwałą Rady Gminy), lecz nie większej niż:

• 2,18 zł dziennie/osoba – w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne i walory krajobrazowe,
• 3,10 zł dziennie/osoba – w miejscowościach o statusie obszaru ochrony uzdrowiskowej,
• 4,27 zł dziennie/osoba – w miejscowościach uzdrowiskowych.

Od 1996 roku pokoje wynajmowane na cele wypoczynkowe traktowane są jak pomieszczenia mieszkalne. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 1a ust. 2 pkt 2 mówi, że za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy nie uważa się wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5.