Dział Ekonomiki i Zarządzania Gospodarstwem Rolnym Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi badanie sytuacji ekonomicznej i społecznej gospodarstw rolnych w Wielkopolsce na bazie ankietowania gospodarstw rolnych, tj. badania w kraju koniunktury w rolnictwie prowadzonej przez Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Ankietowania dokonują gminni specjaliści doradztwa rolnego wśród rolników z terenu obsługiwanej gminy. Na tej podstawie sporządzane jest zestawienie zbiorcze koniunktury w rolnictwie w województwie. Uzyskane odpowiedzi są prezentowane w procentach, co jest czytelniejsze. Zamieszczone wykresy graficznie obrazują odpowiedzi rolników.

Główne pytania ankiety dotyczą:

W styczniu 2019 roku ankietowano 252 gospodarstwa rolne gospodarujące ogółem na 7 150,32 ha gruntów rolnych.

Analiza wyników ankietowania

Ad 1)  W odniesieniu do poprzedniego ankietowania 35% rolników wykazuje przychody pieniężne jako takie same, a 13% rolników – jako większe. Jeśli chodzi o oszczędności, to u 32% rolników były one takie same, u 10% – większe, a 14% rolników w ogóle ich nie miało. Zadłużenie gospodarstwa 29% rolników ocenia jako mniejsze i 26% – jako takie same. Aż 34% ankietowanych rolników przewiduje w kolejnym kwartale mniejsze przychody, 45% – takie same i 17% – że przychody będą większe. Poziom oszczędności ankietowani rolnicy prognozują mniej więcej na poziomie podobnym do obecnego, natomiast zadłużenie gospodarstwa – 25% rolników ocenia, że będzie takie same, a 31% – że będzie mniejsze.

Ad 2)  W odniesieniu do poprzedniego okresu 59% ankietowanych rolników kupiło tyle samo nawozów mineralnych, a 14% – kupiło nawozów więcej. Tyle samo pasz zakupiło 45% rolników, a więcej – 15%. Tyle samo środków ochrony roślin kupiło 49% rolników, a więcej – 14%. Zakupy nawozów mineralnych, środków ochrony roślin i pasz są zbliżone do zakupów z poprzedniej koniunktury – różnica mieści się w przedziale 1-6%.

Ad 3)  W zakresie inwestycji 31% ankietowanych rolników kupiło lub planuje kupić maszyny i urządzenia rolnicze, a 18% zamierza podjąć inwestycje budowlane. Wielkość inwestycji jest na podobnym poziomie jak poprzednio – różnica wynosi 1%.

Ad 4)  W sferze kredytów 28% ankietowanych wzięło lub planuje kredyty preferencyjne i 13% – kredyty rynkowe. W porównaniu z poprzednim badaniem koniunktury w kredytach preferencyjnych nastąpił wzrost o 1%, natomiast w kredytach rynkowych o 2%.

Ad 5)  Oceniając perspektywy gospodarowania, 15% gospodarstw pozytywnie ocenia przyszłość swojego gospodarstwa, 13% ocenia źle i aż 72% gospodarstw obawia się o swoją przyszłość. Na taką ocenę mają głównie wpływ następujące czynniki: sytuacja na rynkach rolnych, wyjątkowo niska opłacalność produkcji rolniczej i anomalia pogodowe.

Ad 6)  Na potrzeby bieżącej oceny koniunktury w rolnictwie ankietowani opiniowali również znaczenie dla gospodarstwa dopłat z UE w 2018 r., które jako duże wskazało 39%, średnie – aż 45%, małe – 14% i dla 2% ankietowanych dopłaty nie mają żadnego znaczenia.

Ad 7)  Z odpowiedzi osób ankietowanych wynika, że 44% rolników ma 31-45 lat, 38% – 46-60 lat, a pozostałe 18% to osoby w wieku do 30 i powyżej 60 lat. Wykształcenie średnie lub pomaturalne zawodowe posiada 55% ankietowanych rolników, podstawowe lub zasadnicze zawodowe – 24% i  wyższe – 21%.

Ad 8)  Struktura produkcyjna ankietowanych gospodarstw przedstawia się następująco: 61% ankietowanych rolników zajmuje się działalnością mieszaną, 18% chowem i hodowlą zwierząt, 19% uprawą roślin innych niż wieloletnie, 2% uprawą roślin wieloletnich.

Prezentowane tabele i wykresy zawierają udział procentowy danego rodzaju odpowiedzi w stosunku do wszystkich odpowiedzi i łącznie obrazują tzw. koniunkturę w rolnictwie Wielkopolski w styczniu 2019 r. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że aktualna sytuacja ekonomiczna i nastroje społeczne w rolnictwie i na wsi są na niezadowalającym poziomie. Widać to szczególnie po odpowiedziach o sytuacji finansowej i perspektywie gospodarowania, którą jako dobrą ocenia 15% rolników, a z obawą i strachem w przyszłość patrzy aż 85% rolników. Na taką ocenę mają głównie wpływ następujące czynniki: niska opłacalność produkcji rolniczej, bieżąca sytuacja rynkowa w rolnictwie oraz często niesprzyjające produkcji roślinnej warunki atmosferyczne.