Dział Ekonomiki Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi badanie sytuacji ekonomicznej i społecznej gospodarstw rolnych w Wielkopolsce na bazie ankietowania gospodarstw rolnych, tj. badania w kraju koniunktury w rolnictwie prowadzonej przez Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH w Warszawie.
Ankietowania dokonują gminni specjaliści doradztwa rolnego wśród rolników z terenu obsługiwanej gminy, a następnie zestawiana jest ankieta zbiorcza koniunktury w rolnictwie w województwie. Odpowiedzi ilościowe w ankiecie zbiorczej są prezentowane w procentach, co jest czytelniejsze. Ponadto zamieszczone są wykresy, które obrazują graficznie odpowiedzi rolników.
Główne pytania ankiety dotyczą:
- Sytuacji finansowej gospodarstw rolnych.
- Zakupów bieżących.
- Inwestycji.
- Kredytów.
- Oceny perspektyw gospodarowania.
- Znaczenia dla gospodarstwa dopłat z UE.
- Danych o wykształceniu i wieku kierownika gospodarstwa.
- Struktury produkcyjnej gospodarstw.
W styczniu br. ankietowanych było 250 gospodarstw rolnych gospodarujących na 7381,63 ha gruntów rolnych. Na podstawie ankiet można wywnioskować:
Ad. 1. Przychody pieniężne jako takie same w stosunku do poprzedniego ankietowania wykazuje 37% rolników, a 20% rolników jako większe. Jednocześnie 52% przewiduje, że za kwartał przychody pieniężne będą takie same, a 20% – że większe. Proporcjonalnie zbliżone relacje występują w oszczędnościach i zadłużeniach gospodarstw.
Ad. 2. Tyle samo nawozów mineralnych kupiło 68% ankietowanych rolników, a więcej nawozów kupiło 8% rolników. Tyle samo pasz zakupiło 59% ankietowanych, a więcej – 9%. Tyle samo środków ochrony roślin kupiło 57% rolników, a więcej – 8%. Zakupy nawozów mineralnych, środków ochrony roślin i pasz są podobne do zakupów z poprzedniej koniunktury. Różnice występują na poziomie 2-6%.
Ad. 3. Kupiło lub planuje kupić maszyny i urządzenia rolnicze 29% ankietowanych gospodarstw, a wykonuje lub planuje inwestycje budowlane 14% gospodarstw. W porównaniu z poprzednim badaniem poziom inwestycji w zakresie zakupu maszyn i urządzeń rolniczych jest o 3% wyższy, natomiast w zakresie inwestycji budowlanych jest na takim samym poziomie.
Ad. 4. W zakresie kredytów 30% ankietowanych wzięło lub planuje wziąć kredyty preferencyjne, a 12% – kredyty rynkowe. W kredytach preferencyjnych, jak i w kredytach rynkowych w stosunku do poprzedniego badania zanotowano spadek – odpowiednio o 12 i 5%.
Ad. 5. W ocenie perspektyw gospodarowania za dobrą uznało 14% badanych gospodarstw, za złą 9% i aż 77% ankietowanych obawia się o przyszłość gospodarowania, na co głównie ma wpływ bieżąca wyjątkowo niska opłacalność produkcji rolniczej.
Ad. 6. W bieżącej koniunkturze zostało również ocenione znaczenie dla gospodarstwa dopłat z UE w 2016 r., które jako duże ocenia aż 37%, średnie – aż 53% oraz małe – 9%, co pośrednio również mówi o sytuacji ekonomicznej gospodarstw i nastrojach rolników.
Ad. 7. W wieku 31-45 lat jest 45% ankietowanych rolników, 46-60 lat – 44%, do 30 i powyżej 60 lat – 11%, co świadczy z jednej strony o dość późnym wieku pracy młodych rolników na tzw. własny rachunek, a z drugiej strony o wczesnym kończeniu pracy zawodowej z przyczyn zdrowotnych i ciężkiej pracy rolnika. Wykształcenie średnie lub pomaturalne zawodowe posiada 60% rolników, podstawowe lub zasadnicze zawodowe – 28%, a wyższe – 12%. Odpowiedzi te obrazują aktualny w tym zakresie status rolników.
Ad. 8. Struktura produkcyjna ankietowanych gospodarstw przedstawia się następująco: uprawą roślin innych niż wieloletnie zajmuje się 17% gospodarstw, uprawą roślin wieloletnich – 2%, rozmnażaniem roślin – 0%, chowem i hodowlą zwierząt – 21%, działalnością mieszaną – 57%, działalnością usługową wspierającą rolnictwo – ok. 3%, łowiectwem, pozyskaniem zwierząt łownych – 0% ankietowanych gospodarstw.
Prezentowane w ankiecie zbiorczej tabele i wykresy zawierają procentowe odpowiedzi na wszystkie pytania ankiety i łącznie obrazują tzw. koniunkturę w rolnictwie Wielkopolski w styczniu br., jak też pokazują nastroje ludności rolniczej. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że aktualna sytuacja ekonomiczna i nastroje społeczne w rolnictwie i na wsi są na bardzo niskim poziomie. Widać to szczególnie po odpowiedziach o sytuacji finansowej i perspektywie gospodarowania, które jako dobre ocenia tylko 14% rolników, a z obawą i strachem w przyszłość patrzy aż 86% rolników. W dużym stopniu ma na to wpływ niska opłacalność produkcji i bieżąca sytuacja rynkowa w rolnictwie.
Ankietowanie gospodarstw rolnych jako „pewien” obraz rolnictwa i wsi wielkopolskiej będzie kontynuowane przez WODR w Poznaniu, Dział Ekonomiki.
