Zimowla  pszczół trwa od ostatnich oblotów jesiennych (listopad) do pierwszego oblotu wiosennego (marzec). Ten czas to 4-6 miesięcy  bez możliwości lotów pszczół, chociaż czasami występują częściowe lub całkowite obloty śródzimowe.

W czasie zimowli pszczoły w ulu tworzą tzw. kłąb zimowy – kłąb uwiesza się w dolnej części ula, na plastrach wolnych od pokarmu, naprzeciw wylotu, mając nad sobą zapasy zimowe.

W miarę spożywania zapasów kłąb przesuwa się bardziej do góry. Pozostające w kłębie pszczoły  nie zapadają w sen, żyją nadal normalnie będąc w spoczynku – ich czynności są zwolnione i osłabione.

Oto warunki właściwego przebiegu zimowli:

1 – dostateczna ilość i dobrze rozłożony zapas pokarmu

2 – wielkość gniazda dostosowana do siły rodziny (liczba ramek odpowiednia do ilości pszczół)

3 – pokarm zimowy dobrej jakości

4 – temperatura (brak dużych, gwałtownych skoków)

5 – zapewnienie spokoju zimującym pszczołom

6 – zabezpieczenie uli przed zaciekaniem i wiatrem.

Jedne warunki dobrej zimowli są zależne od pszczelarza i wynikają z jego staranności i sumienności  w okresie przygotowawczym, a na inne nie ma on wpływu. Na ile pszczelarz jest w stanie spełnić powyższe wymagania, w dużym stopniu zależy to od niego samego i właściwego przygotowania rodzin na warunki ekstremalne, czyli skrajne niekorzystne.

Co zagraża dobrej zimowli pszczół:

• Duży wpływ na zimujące pszczoły ma zachowanie ciszy i spokoju w pobliżu pasieki. Niepokojenie pszczół w zimie może być wywołane przez hałas powodowany przez człowieka, zwierzęta domowe lub dzikie, przejeżdżające pojazdy oraz pracujące maszyny i urządzenia. Niepokojone pszczoły podnoszą ciepłotę w kłębie, tracą na to dużo energii co wiąże się ze zwiększonym zużyciem pokarmu. To z kolei jest przyczyną przepełnienia przewodu pokarmowego, co w przypadku braku oblotu powoduje oddawanie kału w ulu i zaperzenie rodziny.

• W okresie zimowli zagrażają pasiece opady atmosferyczne i wiatry. Przed zamakaniem chronimy ule dbając o szczelność daszków i konserwację uli z zewnątrz. Od wiatrów chronimy ule poprzez odpowiednie usytuowanie pasieki – naturalne osłony z budynków, szpalerów żywopłotowych oraz osłon z parkanów i płotów. Szczególnie niebezpieczne dla pszczół są przeciągi i miejsca, w których często wieją wiatry.

• Istotny wpływ na zimowlę ma odpowiednia wentylacja ula. Pszczoły oddychając wydzielają duże ilości pary wodnej, która w przypadku niedostatecznej wentylacji skrapla się na ścianach i dnie ula. Zawilgocony ul źle wpływa na zimujące pszczoły – występuje większa śmiertelność, biegunka.

• Nie należy lekceważyć zabezpieczenia uli przed gryzoniami, gdyż mogą one wyrządzić duże szkody – niszczycielska ich praca w ulu  polega na ciągłym niepokojeniu pszczół, niszczeniu  plastrów i zatworów. Ochrona przed gryzoniami polega na właściwym zabezpieczeniu uli: dobry ich stan techniczny, szczelność oraz stosowanie wkładek wylotowych o wysokości nie większej niż 7 mm.

Dobra zimowla to taka, w czasie której: siła rodziny nie zmniejszy się zdecydowanie, osyp jest niezbyt duży, nie obserwuje się objawów biegunki, pszczoły posiadają odpowiednią energię życiową, wnętrze ula jest suche i wolne od pleśni.

Lucyna Palicka

WODR w Poznaniu

SPD