Nosema ceranae jest nowym i potencjalnie niebezpiecznym patogenem pszczoły miodnej, który rozpowszechnił się po świecie w ciągu ostatnich 10 lat.
Nosema ceranae jest podobna do Nosemy apis, różnice są subtelne, głównie genetyczne. Przyczyną są mikrosporidia jako maleńkie jednokomórkowe organizmy. Są one bezwzględnymi pasożytami wewnątrz-komórkowymi, osłabiając swych żywicieli powodują masowe ginięcie owadów.
Pochodzenie – Nosema ceranae po raz pierwszy została stwierdzona u pszczół w 1999 roku w okolicach Pekinu. Szybko rozprzestrzeniła się prawdopodobnie poprzez wzmożony handel międzynarodowy pszczołami i jej obecność stwierdzona jest w całej Europie stając się przyczyną nowej choroby zakaźnej pszczół.
Nosema ceranae a ginięcie rodzin – od czasu kiedy Nosema ceranae pojawiła się jako nowy patogen pszczoły miodnej była powszechnie kojarzona z ciężko chorymi i zamierającymi rodzinami (CCD). Zaliczono ją do potencjalnych przyczyn CCD. Jednak badania naukowców i analizy statystyczne wykazały, że nie jest ona pierwotną przyczyną CCD. Jednakże
badania nie wykluczają możliwości że Nosema ceranae samodzielnie lub w kombinacji z innymi czynnikami powoduje lub znacząco się przyczynia do pojawienia się CCD.
Ponadto przeprowadzone na świecie badania wykazały, iż:
1 - Nosema ceranae jest potencjalnie wysoce zjadliwym patogenem, który jest bardziej chorobotwórczy niż Nosema Apis,
2 - jak sugerują wyniki hiszpańskich badań Nosema ceranae namnaża się szybciej jak nosema Apis,
3 - powoduje dodatkowy stres żywieniowy (głód) u indywidualnych osobników pszczelich, co może być przyczyną większej śmiertelności pszczół-zbieraczek z daleka od ula,
4 - stanowi bardzo poważne zagrożenie dla pojedynczych pszczół i rodziny,
5 - istnieją doniesienia naukowe, że Nosema ceranae rozprzestrzenia się w rodzinie przez 18 miesięcy, zanim spowoduje jej osypanie się. Dlatego jej dynamiczny charakter nie może być uchwycony poprzez krótkotrwałą obserwację organizmów chorobotwórczych w rodzinie,
6 – występowanie Nosemy ceranae stwierdzono u argentyńskich trzmieli, co sugeruje, że może ona mieć w Azji także innych żywicieli nie tylko pszczoły,
7 – badania przeprowadzone przez SGGW w Warszawie wykazały, iż Nosema ceranae była obecna w Polsce już w 1995 roku.
Palicka Lucyna
WODR w Poznaniu
SPD