W produkcji zwierzęcej przestrzeganie czystości oraz okresowo przeprowadzona dezynfekcja - to niezbędne elementy technologii, umożliwiające zachowanie zdrowia zwierząt oraz produkcję wysokiej jakości żywności. Dezynfekcja ma na celu zapobiegać chorobom zakaźnym, a w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej ograniczyć jej rozprzestrzenianie do minimum. Jej zadaniem jest również ochrona człowieka przed chorobami odzwierzęcymi.
W chowie bydła mlecznego ze względu na ciągły charakter produkcji mleka, są pewne trudności z przeprowadzaniem zabiegów dezynfekcji. Łatwiej to przeprowadzić w gospodarstwach, w których prowadzony jest wypas pastwiskowy, w związku z tym pamiętajmy, aby ten czas właściwie wykorzystać. Przebywanie zwierząt na pastwisku, umożliwia dokładne oczyszczenie , umycie i zdezynfekowanie wszystkich pomieszczeń.
Bez względu na system utrzymania krów zaleca się przeprowadzać dezynfekcję przynajmniej 1 raz w roku. Ma ona na celu zmniejszenie liczby drobnoustrojów (w tym chorobotwórczych) znajdujących się w otoczeniu zwierzęcia lub na powierzchni jego ciała. Powietrze w pomieszczeniach dla bydła zawiera głównie mikroorganizmy saprofityczne (bakterie, grzyby, wirusy), jednak niekiedy mogą występować i pasożytnicze (chorobotwórcze). Przy słabej odporności zwierząt nawet mikroorganizmy nie chorobotwórcze mogą stanowić zagrożenie dla ich zdrowia. Te drobnoustroje pochodzą głównie z odchodów, ściółki oraz paszy, zatem szczególnie przy sprzątaniu i zadawaniu pasz zwiększa się zapylenie powietrza, co ułatwia rozprzestrzenianie się drobnoustrojów.
Etapy dezynfekcji:
Czyszczenie jest podstawową i pierwszą czynnością przygotowującą oborę do odkażania. Przed przystąpieniem do pracy, należy wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne i najlepiej przykryć je folią. Następnie czyści się cały budynek ( usuwa obornik, zeskrobuje brud z sufitu, ścian, posadzek, oczyszcza żłoby lub stoły paszowe, poidła, okna, wygrodzenia, otwory wentylacyjne i kanały ściekowe).
Kolejną czynnością jest mycie. W celu łatwiejszego usunięcia zanieczyszczeń,
zaleca się przed myciem właściwym, namoczenie wszystkich elementów i pozostawienie do około 2 godzin.
Na efektywność mycia wpływa temperatura, która nie powinna być wyższa od 50 0C, z uwagi na możliwość denaturacji zanieczyszczeń białkowych, które w tej formie mogą być trudniejsze do usunięcia. Do mycia należy użyć roztworu wody i odpowiedniego chemicznego środka myjącego. W przypadku zanieczyszczeń organicznych, najskuteczniejsze są preparaty o odczynie zasadowym, natomiast w przypadku zanieczyszczeń nieorganicznych, preparaty o odczynie kwaśnym. Przydatne do tego celu są urządzenia ciśnieniowe, podwyższające skuteczność mycia oraz optymalizujące zużycie wody.
Kolejną czynnością jest osuszenie pomieszczeń obory i wyposażenia w niej znajdującego się przez otwarcie wrót i okien, po czym można dokonać dezynfekcji.
Dezynfekcję można przeprowadzić metodą:
- chemiczną – z wykorzystaniem substancji chemicznych o działaniu
przeciwdrobnoustrojowym;
- fizyczną – z wykorzystaniem wysokiej temperatury, promieniowania
nadfioletowego;
- biologiczną – z wykorzystaniem metabolitów niektórych bakterii.
Po zakończeniu dezynfekcji należy osuszyć cały budynek.
Na rynku dostępny jest bardzo bogaty asortyment środków do dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich, posiadających szerokie spektrum działania. Warto dobór środka oraz metody uzgodnić z lekarzem weterynarii, obsługującym gospodarstwo.
Maria Rozwadowska
WODR Poznań