Jedną z trudniejszych decyzji podejmowanych podczas budowy budynku mieszkalnego jest wybór, z jakich materiałów wykonamy instalację grzewczą i wodną. Dużą grupę stosowanych tu materiałów stanowią tworzywa sztuczne, wśród których największym uznaniem cieszą się tworzywa giętkie.

Wybierając materiał na instalację nie warto kierować się tylko ceną, choć jest to argument ważny dla każdego inwestora. Instalacje to inwestycja na długie lata, dlatego pod uwagę powinno się brać jakość materiałów, a przede wszystkim ich własności, szczelność połączeń, sposób prowadzenia instalacji oraz łatwość montażu.

W sprzedaży jest wiele systemów instalacyjnych z tworzyw sztucznych. Wśród nich są systemy z rur giętkich:

• z polietylenu sieciowego PEX,
• z polibutylenu PB,
• rury wielowarstwowe PEX/AL/PEX.

Różnią się one własnościami (chociaż różnice są niewielkie), trwałością i sposobem montażu, a najważniejsze z punktu widzenia przydatności są:

Elastyczność – pozwala na dowolne kształtowanie przebiegu instalacji przy zachowaniu minimalnego promienia gięcia bez użycia złączek kształtowych. Aby ułatwić wyginanie rur podczas montażu, można je podgrzać w miejscu zgięcia. Jeśli rura zostanie wygięta pod niewłaściwym kątem, można ją ponownie podgrzać i skorygować błąd.

Higieniczność – wszystkie rodzaje rur są higieniczne, to znaczy że nie zmieniają smaku, zapachu, własności chemicznych płynącej przez nie wody. Można więc wykonywać z nich instalacje wody zimnej przeznaczonej do spożycia. Są też lekkie, łatwe do transportowania. Posiadają gładkość wewnętrznych powierzchni, dzięki czemu nie zarastają i przewody mogą mieć niewielkie średnice.

Odporność na korozję – zjawisko korozji dotyczy co prawda tylko metali, a nie tworzyw, ale ponieważ część elementów w każdej instalacji (np.  kocioł czy grzejniki) jest metalowa lub dostaje się tlen, który wnika do wnętrza instalacji poprzez np. dopuszczanie wody do instalacji centralnego ogrzewania, to pośrednio dotyczy również instalacji z tworzyw.

Tworzywa sztuczne, z których wykonuje się instalacje, oprócz wielu zalet mają także wady.

• zależnie od rodzaju tworzywa, 5- do 15-krotnie bardziej niż stal wydłużają się pod wpływem wysokiej temperatury na długości 10 metrów bieżących;
• nie można z nich wykonać wewnętrznych instalacji gazowych, gdyż podczas pożaru ulegają zniszczeniu;
• są mało odporne na bezpośrednie długotrwałe działanie promieni UV (światło słoneczne);
• instalacji z tworzywa nie można tak jak metalowych wykorzystywać do uziemienia urządzeń elektrycznych.

Miedź jako materiał instalacyjny ma wiele zalet – jest lekka, łatwa w transporcie i montażu, trwała, odporna na wysoką temperaturę, korozyjne działanie wody, a także na działanie czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie i wahania temperatury. Stosuje się ją w nowych, jak i remontowanych instalacjach centralnego ogrzewania i wodnych.

Rury miedziane produkuje się w trzech stopniach twardości: miękkie, półtwarde i twarde. Łączy się je poprzez lutowanie lub łącznikami zaciskowymi, gwintowanymi z mosiądzu lub brązu.

Instalacje z rur miedzianych wymagają izolacji, gdyż miedź jest materiałem szybko oddającym ciepło na zewnątrz.

Miedź posiada niski współczynnik rozszerzalności cieplnej. W zależności od wewnętrznej temperatury wynosi on ok. 1,5 mm na 10 metrów ułożonego rurociągu. W przypadku rur PCV długość ta kształtuje się w  granicach od 5 do 15 mm wydłużenia na 10 metrów rurociągu. Dlatego należy unikać długich i prostych odcinków z rur miedzianych i PCV zasilających centralne ogrzewanie lub instalację wodną.

Rady dla inwestorów:

• w projekcie budowlanym indywidualnym brakuje instalacji wodnej, kanalizacyjnej i centralnego ogrzewania; warto więc zwrócić się do uprawnionego projektanta instalacji o wykonanie projektu, w którym będą wyliczone moce grzejników do zamontowania w pomieszczeniach, moc kotła, średnice rur, rodzaj armatury itd.;
• porównujemy ofertę cenową materiałów kilku firm i pamiętamy, że oferta najtańsza nie oznacza, że będzie najlepsza;
• pytamy o gwarancję na kupowane materiały – na jak długo jest udzielana, czy obejmuje cały system materiałowy, czy tylko poszczególne elementy;
• jeżeli znamy dobrego instalatora, staramy się uwzględnić jego doświadczenie i umiejętności; najważniejsze dla późniejszego działania instalacji jest jej fachowe wykonanie, zwłaszcza szczelne połączenie rur z kształtkami – źle zamontowane mogą sprawić poważne kłopoty, jeżeli instalacje ukryjemy w ścianach lub podłogach;
• w trakcie zakupu dokładnie oglądamy rury i kształtki, czy nie mają drobnych pęknięć, przebarwień, zagięć lub innych niedoróbek.