Trwałe użytki zielone (łąki i pastwiska) to jedne z najważniejszych półnaturalnych zbiorowisk roślinnych terenów rolniczych. Są źródłem najtańszych pasz bogatych w białko i składniki mineralne. Jednakże ich rola nie ogranicza się jedynie do rolnictwa, lecz obejmuje również ochronę środowiska, gospodarkę oraz sprawy społeczne. Znaczenie użytków zielonych dla środowiska naturalnego to: utrzymywanie różnorodności biologicznej roślinnej i zwierzęcej, regulacja wielu cykli biochemicznych, ograniczanie przemieszczania się azotu do wód, pobieranie i gromadzenie węgla atmosferycznego oraz umożliwianie gromadzenia substancji organicznych w glebie. Użytki zielone stanowią miejsce występowania cennych i wartościowych pod względem przyrodniczym gleb. Są to tereny, gdzie bioróżnorodność jest bardzo wysoka. Realnym zagrożeniem dla tych użytków jest zubażanie ich składu gatunkowego, wprowadzanie gatunków obcych, zbytnie uszlachetnianie runi łąk, przeorywanie, zbyt wczesne rozpoczynanie pokosów i wypasów oraz intensyfikacja wypasu, używanie ciężkiego sprzętu, odłogowanie, nadmierne nawożenie, zwłaszcza mineralne, odwadnianie, zmiana stosunków wodnych. Antropogeniczne pochodzenie łąk i pastwisk powoduje, że należą one do najbardziej zagrożonych zbiorowisk roślinności.

Trwałe użytki zielone oznaczają grunty wykorzystywane do uprawy traw lub innych pastewnych roślin zielnych, rozsiewających się naturalnie (samosiewnych) lub uprawianych (wysiewanych), które nie były objęte płodozmianem danego gospodarstwa rolnego przez okres pięciu lat lub dłużej; mogą one obejmować inne gatunki, takie jak krzewy lub drzewa, które mogą nadawać się do wypasu, pod warunkiem że zachowano przewagę traw i innych pastewnych roślin zielnych. Przewaga traw i innych pastewnych roślin zielnych oznacza, że rośliny te pokrywają ponad 50% obszaru kwalifikującego się obszaru działki rolnej.

Jeżeli rolnik użytkuje trwałe użytki zielone, musi realizować praktykę zazieleniania w zakresie trwałych użytków zielonych.

Praktyka zazielenienia w ramach trwałych użytków zielonych składa się z dwóch komponentów:

• obowiązku utrzymania na poziomie gospodarstwa – wyznaczonych rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wyznaczenia trwałych użytków zielonych wartościowych pod względem środowiskowym (Dz.U. z 2015 r., poz. 348, zm. w 2016 r., poz. 313) – trwałych użytków zielonych cennych przyrodniczo, położonych na obszarach Natura 2000, w tym obejmujących gleby torfowe i podmokłe, które wymagają ścisłej ochrony, jak i
• utrzymywania w skali kraju powierzchni trwałych użytków zielonych na niezmienionym poziomie w stosunku do ich powierzchni ustalonej w roku referencyjnym (2015 rok).

Współczynnik referencyjny trwałych użytków zielonych to stosunek:

• powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych przez rolników w roku 2012 i w roku 2015 (które nie były deklarowane jako trwałe użytki zielone w roku 2012) do
• całkowitej powierzchni użytków rolnych zadeklarowanych przez rolników, podlegających praktykom zazielenienia w 2015 roku.

Jeżeli gospodarstwo jest położone na obszarze Natura 2000 i posiada wyznaczone trwałe użytki zielone wrażliwe pod względem środowiskowym, obowiązuje zakaz ich przekształcania w inne użytkowanie, w tym zaorywania. Informacja o wyznaczonych trwałych użytkach zielonych znajduje się w karcie informacyjnej dołączonej do spersonalizowanego wniosku o przyznanie płatności na dany rok oraz na załączniku graficznym jako TUZ C.

W przypadku trwałych użytków zielonych cennych przyrodniczo, obowiązkowa praktyka w ramach płatności za zazielenienie polega na:

• zakazie przekształcania i zaorywania wyznaczonych TUZ cennych przyrodniczo – zakaz weryfikowany na poziomie gospodarstwa;
• obowiązku ponownego przekształcenia danego obszaru w trwały użytek zielony w przypadku jego przekształcenia lub zaorania;
• terminowym wypełnieniu obowiązku przywrócenia TUZ cennych przyrodniczo – nie później niż data złożenia wniosku na następny rok.

Przekształcenie, w tym zaoranie trwałych użytków zielonych wrażliwych pod względem środowiskowym, skutkować będzie zmniejszeniem powierzchni kwalifikującej się do przyznania płatności za zazielenienie. W przypadku przekształcenia TUZ C na obszary pozarolnicze, którego nie można przypisać decyzji rolnika (np. do użytku publicznego i w interesie publicznym, na wniosek władz krajowych) lub gdy rolnik zaprzestaje prowadzenia działalności rolniczej w całym gospodarstwie rolnym, co ostatecznie doprowadziło do przekształcenia TUZ cennych przyrodniczo, zakaz przekształcania nie ma zastosowania do takiego rolnika.