Obecnie chemiczne środki ochrony roślin zwykle przechowuje się krótko, często w ogóle. Ale czasami trzeba je przechowywać. Trzeba też coś zrobić z pozostałościami preparatów i resztkami cieczy użytkowej z opryskiwacza. Jednak niezależnie od czasu przechowywania środków ochrony roślin, muszą one być stosowane i magazynowane w sposób bezpieczny dla środowiska. W jaki sposób – mówią o tym stosowne akty prawne, m.in. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie sposobu postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu środków ochrony roślin (Dz.U. z 2013 r., poz. 625).

Rozporządzenie określa szczegółowy sposób postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu środków ochrony roślin, m.in.:  

1. sposób:
   1. przechowywania środków ochrony roślin,
   2. przygotowywania środków ochrony roślin do zastosowania,
   3. postępowania z resztkami cieczy użytkowej po zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin,
   4. postępowania podczas czyszczenia sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin;
2. wymagania, jakie powinny spełniać miejsca lub obiekty, w których są przechowywane środki ochrony roślin, uwzględniające minimalne odległości od określonych miejsc lub obiektów, po uwzględnieniu których można przechowywać te środki.

Na podstawie zawartych w nim zapisów można wnioskować, że jest to akt prawny skierowany szczególnie do rolników – profesjonalnie stosujących środki ochrony roślin.

Zgodnie z rozporządzeniem środki ochrony roślin przechowuje się w oryginalnych opakowaniach oraz w sposób uniemożliwiający kontakt tych środków z żywnością, napojami lub paszą, w sposób zapewniający, że nie zostaną przypadkowo spożyte lub przeznaczone do żywienia zwierząt, są niedostępne dla dzieci oraz nie istnieje ryzyko skażenia wód powierzchniowych i podziemnych, skażenia gruntu na skutek wycieku lub przesiąkania środków ochrony roślin w głąb profilu glebowego. Środki nie mogą też przedostawać się do systemów kanalizacyjnych, z wyłączeniem oddzielnej bezodpływowej kanalizacji wyposażonej w szczelny zbiornik ścieków lub w urządzenia służące do ich neutralizacji. Dlatego też w takich miejscach nie powinno być systemu kratek ściekowych odprowadzających wodę do ogólnego systemu kanalizacji.

Przygotowanie cieczy użytkowej również musi odbywać się w sposób ograniczający ryzyko skażenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu, w tym na skutek wycieku lub przesiąkania środków ochrony roślin w głąb profilu glebowego. Czynność tą należy przeprowadzać w odległości nie mniejszej niż 20 m od studni, ujęć wody oraz zbiorników i cieków wodnych, w przypadku sporządzania cieczy użytkowej z zastosowaniem środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych.

Także z resztkami cieczy użytkowej pozostałymi po zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin należy postępować w sposób ograniczający ryzyko skażenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu, przy czym resztki cieczy użytkowej po zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych należy:

• zużyć po uprzednim rozcieńczeniu na powierzchni, na której przeprowadzono zabieg, w miejscu, w którym zastosowano środek ochrony roślin w mniejszej ilości, jeżeli jest to możliwe, lub
• unieszkodliwić z wykorzystaniem rozwiązań technicznych zapewniających biologiczną degradację substancji czynnych środków ochrony roślin (np. BioBET) lub
• unieszkodliwić w sposób inny niż wskazany powyżej, jeżeli jest on zgodny z przepisami o odpadach. Niestety nie został on w rozporządzeniu sprecyzowany.

Co do czyszczenia opryskiwacza, czyszczenie sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin przeprowadza się również w sposób ograniczający ryzyko skażenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu, w tym na skutek wycieku lub przesiąkania środków ochrony roślin w głąb profilu glebowego i w odległości nie mniejszej niż 30 m od studni, ujęć wody oraz zbiorników i cieków wodnych, w przypadku czyszczenia  sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych. Jeżeli posiadamy stanowisko do mycia opryskiwaczy, przepis o odległości 30 m nas nie dotyczy.

Rozporządzenie reguluje również kwestie związane z magazynowaniem pestycydów. Środki ochrony roślin przechowuje się w miejscach lub obiektach, w których zastosowano rozwiązania zabezpieczające przed skażeniem wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu, przy czym miejsca lub obiekty, w których są przechowywane środki ochrony roślin przeznaczone dla użytkowników profesjonalnych, powinny:

1. być położone w odległości nie mniejszej niż 20 m od studni oraz zbiorników i cieków wodnych, chyba że środki te są przechowywane na utwardzonej nawierzchni z betonu szczelnego lub z innych trwałych materiałów izolacyjnych, które są nieprzepuszczalne dla cieczy. Znaczy to tyle, że magazyn ze środkami musi posiadać nieprzepuszczalną posadzkę, która zabezpieczy przed wyciekiem przypadkowo rozlanych czy rozsypanych środków poza magazyn;
2. umożliwiać ich zamknięcie w sposób zapewniający, że przechowywane w nich środki są niedostępne dla osób trzecich.

W rozporządzeniu nie ma zapisu o obowiązku specjalnego oznaczenia magazynu środków. Natomiast przepisy wydane na podstawie Kodeksu pracy mówią o takim obowiązku. Dlatego też rolnicy zatrudniający pracowników, którzy podlegają wymogom Kodeksu pracy, muszą oznaczać magazyny. Pozostali rolnicy teoretycznie nie mają takiego obowiązku. Generalnie obowiązuje zasada, że środki ochrony roślin stosuje się i przechowuje zgodnie z zaleceniami zawartymi w etykiecie – instrukcji stosowania.

W rozporządzeniu zawarte są też wytyczne co do zasad i warunków przeprowadzania zabiegów ochrony roślin przy użyciu sprzętu agrolotniczego.

Rozporządzenie w całości obowiązuje od 1 stycznia 2014 r.

Wioletta Kmiećkowiak
Dział EOS WODR w Poznaniu

Źródło:

1. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie sposobu postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu środków ochrony roślin (Dz. U. z 2013 r., poz. 625).
2. Magazyny i rozlewanie środków po nowemu, Top agrar polska 2014 r.