25 kwietnia 2015

Zazielenienie – praktyki rolnicze korzystne dla środowiska naturalnego

Przygotowane przez

Aby Wspólna Polityka Rolna była bardziej proekologiczna, czyli przyjazna dla środowiska naturalnego i ludzi, wprowadzono do dopłat bezpośrednich obowiązkowe praktyki, zwane zazielenieniem. W Polsce obowiązuje od 2015 roku. Kiedy w 2009 r. rozpoczynano prace nad WPR na lata 2014-2020, propozycje dotyczące zazielenienia były znacznie bardziej rygorystyczne niż Komisja Europejska proponuje obecnie. Zazielenienie realizowane jest poprzez dywersyfikację upraw, utrzymywanie trwałych użytków zielonych oraz obszary proekologiczne (EFA). Dywersyfikacja ma wprowadzać zróżnicowanie upraw, co ma poprawić m.in. jakość gleb, natomiast obowiązek utrzymywania trwałych użytków zielonych i obszarów proekologicznych wyraźnie ma się przyczynić zwiększeniu bioróżnorodności na obszarach wiejskich. Zazielenienie stanowi 30% koperty przeznaczonej na płatności bezpośrednie w danym roku. Proponowana stawka płatności za zazielenienie wynosi około 72 euro/ha.

Z realizacji praktyk zazielenienia zwolnione są gospodarstwa uczestniczące w systemie dla małych gospodarstw rolnych, zachowując jednocześnie prawo do płatności za zazielenienie. Płatność tą, w sposób automatyczny, otrzymywać mają rolnicy prowadzący produkcję zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego (dotyczy to tej części gospodarstwa, która wykorzystywana jest do produkcji ekologicznej).

Zazielenienie to trzy praktyki obowiązkowe, tj.:

  1. Dywersyfikacja (różnicowanie) upraw – dotyczy rolników, którzy posiadają powyżej 10 ha gruntów ornych. Rolnicy posiadający od 10,01 do 30,00 ha gruntów ornych muszą na nich prowadzić co najmniej 2 uprawy, a uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% tych gruntów. W gospodarstwach o powierzchni powyżej 30 ha gruntów ornych trzeba prowadzić minimum 3 uprawy, z tym że uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% tych gruntów, a dwie uprawy łącznie nie mogą zajmować więcej niż 95% powierzchni gruntów ornych.

    Za uprawę w ramach tej praktyki uznawany będzie: każdy rodzaj w klasyfikacji botanicznej upraw, dowolny gatunek z rodziny krzyżowych, psiankowatych i dyniowatych, grunt ugorowany, trawa i inne pastewne rośliny zielne, forma ozima i jara tego samego rodzaju (np. pszenica jara i pszenica ozima).

    Realizacja praktyki dywersyfikacji upraw będzie możliwa także poprzez tzw. praktyki równoważne, przynoszące ten sam albo nawet wyższy poziom korzyści dla środowiska i klimatu, jak praktyki obowiązkowe.

    Do praktyk równoważnych zaproponowano: realizację pakietu rolnictwo zrównoważone w działaniu rolnośrodowiskowo-klimatycznym PROW 2014-2020, pod warunkiem wypełnienia wymogów określonych w ramach tego pakietu.
  2. Utrzymywanie znajdujących się w gospodarstwie trwałych użytków zielonych (TUZ) – praktyka obowiązkowa niezależnie od ilości gruntów rolnych w gospodarstwie. Jeżeli rolnik dysponuje cennymi przyrodniczo trwałymi użytkami zielonymi położonymi na obszarach Natura 2000, w tym obejmujących gleby torfowe i podmokłe, a informację o tym otrzymał wraz z wnioskiem o płatności bezpośrednie na 2015 rok, nie może na tych użytkach prowadzić prac, które by te użytki zniszczyły, szczególnie dotyczy to zakazu przekształcania i zaorywania użytków.

    Natomiast trwałe użytki zielone położone poza obszarami Natura 2000 również nie mogą być, co do zasady, przekształcane w inne użytkowanie. Będą możliwe niewielkie zmniejszenia powierzchni trwałych użytków zielonych, ponieważ przewidziano, że udział TUZ w całkowitej powierzchni użytków rolnych nie może zmniejszyć się o więcej niż 5%. W 2015 r. zostanie wyliczony wskaźnik referencyjny dla danego kraju (udział powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych w 2012 r. i w 2015 r. – użytki, które nie zostały zadeklarowane jako TUZ w 2012 r. w całkowitej powierzchni użytków rolnych zadeklarowanych w 2015 r.).
  3. Utrzymanie obszarów proekologicznych (tzw. EFA) –  dotyczy rolników, którzy posiadają powyżej 15 ha gruntów ornych. Gospodarstwa takie będą musiały przeznaczyć co najmniej 5% swoich gruntów ornych właśnie na obszary proekologiczne (EFA), które służyć mają ochronie i poprawie bioróżnorodności na obszarach wiejskich. Obszary, które mogą być kwalifikowane jako EFA to: elementy krajobrazu, grunty ugorowane, strefy buforowe, w tym również pasy z nadbrzeżną roślinnością, pasy gruntów kwalifikujących się do płatności wzdłuż obrzeży lasu, zagajniki o krótkiej rotacji, obszary zalesione (zalesione po 2008 r. w ramach PROW 2007-2013 i PROW 2014-2020, które kwalifikowały się do jednolitej płatności obszarowej w 2008 r.), międzyplony lub pokrywa zielona (wsiewki traw w uprawę główną albo siew mieszanek z co najmniej 2 gatunków roślin z grup roślin uprawnych: zboża, oleiste, pastewne, miododajne, bobowate drobnonasienne i grubonasienne), uprawy wiążące azot (rośliny bobowate).

Do powyższych przepisy unijne przewidują szereg wykluczeń z obowiązku ich spełniania.

Obszary, które będzie można uznać za proekologiczne, nie będą się przekładały wprost proporcjonalnie na powierzchnię obszaru proekologicznego uznawanego na potrzeby dopłat bezpośrednich. Stosuje się tutaj współczynniki przekształcenia i ważenia. Współczynniki te służą do przeliczania faktycznej powierzchni na powierzchnię „proekologiczną”. Ich wartość odwierciedla zróżnicowane znaczenie poszczególnych obszarów dla różnorodności biologicznej.

Możliwa będzie też wspólna realizacja praktyki utrzymania obszarów EFA przez nie więcej niż 10 rolników, których gospodarstwa położone są w bliskiej odległości, tj. w promieniu 30 km. Muszą to być obszary przylegające do siebie. Każdy rolnik uczestniczący we wspólnej realizacji EFA zapewnia, aby przynajmniej połowa (50%) obowiązującego go obszaru EFA była realizowana indywidualnie i położona na terenie jego gospodarstwa rolnego.​

Czytany 5437 razy Ostatnio zmieniany 05 maja 2015

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.