Grupy wstępnie uznane – kiedy możliwa jest sprzedaż produktów uznania do spółki zależnej
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 września 2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 1178) w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania, w § 1 ust. 4) f) wyłączyło możliwość sprzedaży owoców i warzyw członkom tego podmiotu.
Oznacza to, że grupa lub organizacja sprzedając owoce i warzywa zakupione od swoich członków nie może ich sprzedawać członkom, w celu ich dalszej odsprzedaży. Sytuacja jest jasna jeśli chodzi bezpośrednio o członków grupy lub organizacji. Jednak jak należy interpretować powyższe ograniczenie, jeśli handlem owoców i warzyw zajmowałaby się spółka zależna od członka grupy, nie będąca jednocześnie jej członkiem.
Aby zachować zgodność sprzedaży warzyw i owoców z powyższym rozporządzeniem zwrócono się do ARiMR z pytaniem:
Czy możliwa jest sprzedaż owoców i warzyw przez wstępnie uznaną grupę producentów do spółki zależnej od członka tejże grupy?
W odpowiedzi na zadanie pytanie uzyskano poniższą odpowiedź.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana jest z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których została wstępnie uznana.
Natomiast zgodnie z art. 103a ust 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego dopuszczonego zgodnie z art. 125e RR (WE) Nr 1234/2007, państwa członkowskie mogą przyznać wstępnie uznanym grupom producentów, pomoc ustaloną dla każdej grupy producentów na podstawie wartości produkcji tej grupy wprowadzonej do obrotu (...). Przy wyznaczaniu wartości produkcji sprzedanej, na podstawie której ustalana jest ww. pomoc finansowa, zgodnie z art. 42 ust. 1 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, stosuje się art. 50 ust. 1-4 i 7 oraz art. 50 ust 6 zdanie pierwsze RK (UE) Nr 543/2011, z uwzględnieniem niezbędnych zmian, tj. wartość produkcji sprzedanej danej grupy producentów oblicza się na podstawie produkcji samej grupy producentów oraz jej członków będących producentami i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa, w odniesieniu do których grupa producentów została wstępnie uznana, oraz do wartości produkcji sprzedanej wlicza się wyłącznie produkcję producentów lub jej członków będących producentami, wprowadzoną do obrotu przez grupę producentów.
Uwzględniając powyższe, zgodnie z wyżej cytowanymi art. 42 ust. 1 RK (UE) Nr 543/2011, do objęcia pomocą finansową na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej (o której mowa w art. 103a ust. 1 lit. a RR (WE) Nr 1234/2007), można zakwalifikować wartość owoców i warzyw wyprodukowanych przez członków grupy producentów i sprzedanych przez grupę spółce zależnej od grupy (której grupa jest udziałowcem), celem wprowadzenia ich do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż przez spółkę zależną. W takim przypadku, do objęcia pomocą finansową można zaliczyć wyłącznie wartość sprzedaży zrealizowaną przez grupę producentów do spółki zależnej, tj. zafakturowaną na etapie „loco-EXW” grupa producentów. Ponadto, oceniając sprzedaż przez grupę producentów spółce zależnej, powinny być brane przestrzegane następujące zasady:
- grupa producentów realizuje sprzedaż do spółki zależnej, która została utworzona również przez inną lub inne wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw;
- realizacja sprzedaży przez grupę producentów do spółki zależnej od grupy jest uzasadniona i wynika z wymogów rynku (odbiorców), tj. skonsolidowania większych partii towaru w stosunku do produkcji pojedynczej grupy, np. ze względu na sprzedaż do dużych sieci handlowych lub na eksport;
- produkty sprzedawane przez pojedynczą grupę do spółki zależnej, po ich skonsolidowaniu, powinny być rzeczywiście wprowadzone do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż.
Natomiast z opisu przedstawionego do zapytania wynika, że wstępnie uznana grupa producentów, zamierza zakupione warzywa od członków grupy sprzedawać spółce prawa handlowego (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), w której prezesem zarządu i większościowym udziałowcem jest członek tejże grupy producentów.
Należy wskazać, że stosownie do art. 145 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, nie naruszając jakichkolwiek przepisów szczegółowych określonych w niniejszym rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) Nr 1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że sztuczne stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia.
Koncepcja stworzenia „sztucznych warunków” była przedmiotem rozważań w orzecznictwie europejskim. Tak na przykład w wyroku w sprawie C-255/02 Halifax i in., dotyczącym podatku VAT, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że stwierdzenie występowania praktyki stanowiącej nadużycie zakłada, po pierwsze, że sporne czynności, pomimo spełnienia wymogów formalnych określonych w odpowiednich przepisach, skutkują osiągnięciem korzyści, której przyznanie byłoby sprzeczne z celem, jakiemu służą te przepisy, oraz po drugie, że z ogółu elementów obiektywnych wynika, iż zasadniczym celem spornych czynności było jedynie osiągnięcie omawianej korzyści podatkowej. W szeregu innych spraw, Trybunał wskazuje również, iż zasada zakazu naużywania prawa prowadzi też do zakazania czysto sztucznych struktur, w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych, tworzonych wyłącznie w celu uzyskania korzyści podatkowej (wyrok z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie C-162/07 Ampliscientifica i Amplifin; wyrok z dnia 12 września 2006 r. w sprawie C-196/04 Cadbury Schweppes i Cadbury Schweppes Overseas).
Mając na uwadze powyższe oraz odnosząc się do sytuacji opisanej w e-mailu grupy, nasuwa się pytanie o sens ekonomiczny i cel sprzedaży produkcji członka do grupy producentów, która to produkcja zostanie następnie odsprzedana spółce, w której większościowym udziałowcem i prezesem zarządu jest ten członek grupy.
W świetle przedstawionych powyżej regulacji prawa, do wartości produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw nie powinno zaliczać się wartości produktów wytworzonych przez członka grupy i sprzedanych do grupy, które następnie grupa producentów odsprzeda temu członkowi, celem ich wprowadzenia na rynek, ponieważ nie będzie to wartość wprowadzona do obrotu przez samą grupę producentów, ale przez jej członka. W ocenie DDSŚ ARiMR, analogiczne wnioski nasuwają się w przypadku sprzedaży owoców i warzyw przez wstępnie uznaną grupę producentów do spółki, której większościowym udziałowcem i prezesem zarządu jest członek tejże grupy producentów.
Niemniej jednak, analiza przedmiotowego problemu powinna opierać się na szczegółowej weryfikacji przyczyn, dla których grupa producentów w określony sposób ukształtowała swoją współpracę z członkiem grupy oraz roli, jaka pełni w ramach funkcjonowania na rynku owoców i warzyw. W przypadku oceny, iż jedynym ekonomicznym uzasadnieniem dla ukształtowania wyżej opisanej formy sprzedaży przez grupę jest możliwość uzyskania wsparcia ze środków Unii Europejskiej (ponieważ de facto zadania grupy związane z wprowadzaniem do obrotu owoców i warzyw realizuje spółka zależna od jednego z członków), możliwym jest rozważenie, czy w takiej sytuacji nie zaistniały przesłanki do uznania, iż grupa w sposób sztuczny stworzyła warunki do otrzymania płatności. Działaniem sprzecznym z celem funkcjonowania analizowanego systemu wsparcia, którym jest koncentracja podaży i wprowadzanie przez grupę do obrotu produktów swoich członków, byłoby w takim przypadku „sztuczne” generowanie przez spółkę zależną od członka grupy obrotu i wykonywanie zadania grupy w postaci sprzedaży owoców i warzyw na zewnątrz.
W sytuacji posiadania przez spółkę zależną od członka grupy, np. zawartych wcześniej kontraktów handlowych na sprzedaż owoców lub warzyw, należałoby rozważyć przeniesienie tych kompetencji na poziom grupy producentów, celem realnego wprowadzania przez grupę do obrotu produktów swoich członków, aby zadania grupy związane ze sprzedażą na zewnątrz owoców i warzyw wyprodukowanych przez jej członków, były realizowane przez samą grupę producentów.
Grupy wstępnie uznane – kiedy możliwa jest sprzedaż produktów uznania do spółki zależnej
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 września 2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 1178) w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania, w § 1 ust. 4) f) wyłączyło możliwość sprzedaży owoców i warzyw członkom tego podmiotu.
Oznacza to, że grupa lub organizacja sprzedając owoce i warzywa zakupione od swoich członków nie może ich sprzedawać członkom, w celu ich dalszej odsprzedaży. Sytuacja jest jasna jeśli chodzi bezpośrednio o członków grupy lub organizacji. Jednak jak należy interpretować powyższe ograniczenie, jeśli handlem owoców i warzyw zajmowałaby się spółka zależna od członka grupy, nie będąca jednocześnie jej członkiem.
Aby zachować zgodność sprzedaży warzyw i owoców z powyższym rozporządzeniem zwrócono się do ARiMR z pytaniem:
Czy możliwa jest sprzedaż owoców i warzyw przez wstępnie uznaną grupę producentów do spółki zależnej od członka tejże grupy?
W odpowiedzi na zadanie pytanie uzyskano poniższą odpowiedź.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana jest z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których została wstępnie uznana.
Natomiast zgodnie z art. 103a ust 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego dopuszczonego zgodnie z art. 125e RR (WE) Nr 1234/2007, państwa członkowskie mogą przyznać wstępnie uznanym grupom producentów, pomoc ustaloną dla każdej grupy producentów na podstawie wartości produkcji tej grupy wprowadzonej do obrotu (...). Przy wyznaczaniu wartości produkcji sprzedanej, na podstawie której ustalana jest ww. pomoc finansowa, zgodnie z art. 42 ust. 1 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, stosuje się art. 50 ust. 1-4 i 7 oraz art. 50 ust 6 zdanie pierwsze RK (UE) Nr 543/2011, z uwzględnieniem niezbędnych zmian, tj. wartość produkcji sprzedanej danej grupy producentów oblicza się na podstawie produkcji samej grupy producentów oraz jej członków będących producentami i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa, w odniesieniu do których grupa producentów została wstępnie uznana, oraz do wartości produkcji sprzedanej wlicza się wyłącznie produkcję producentów lub jej członków będących producentami, wprowadzoną do obrotu przez grupę producentów.
Uwzględniając powyższe, zgodnie z wyżej cytowanymi art. 42 ust. 1 RK (UE) Nr 543/2011, do objęcia pomocą finansową na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej (o której mowa w art. 103a ust. 1 lit. a RR (WE) Nr 1234/2007), można zakwalifikować wartość owoców i warzyw wyprodukowanych przez członków grupy producentów i sprzedanych przez grupę spółce zależnej od grupy (której grupa jest udziałowcem), celem wprowadzenia ich do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż przez spółkę zależną. W takim przypadku, do objęcia pomocą finansową można zaliczyć wyłącznie wartość sprzedaży zrealizowaną przez grupę producentów do spółki zależnej, tj. zafakturowaną na etapie „loco-EXW” grupa producentów. Ponadto, oceniając sprzedaż przez grupę producentów spółce zależnej, powinny być brane przestrzegane następujące zasady:
- grupa producentów realizuje sprzedaż do spółki zależnej, która została utworzona również przez inną lub inne wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw;
- realizacja sprzedaży przez grupę producentów do spółki zależnej od grupy jest uzasadniona i wynika z wymogów rynku (odbiorców), tj. skonsolidowania większych partii towaru w stosunku do produkcji pojedynczej grupy, np. ze względu na sprzedaż do dużych sieci handlowych lub na eksport;
- produkty sprzedawane przez pojedynczą grupę do spółki zależnej, po ich skonsolidowaniu, powinny być rzeczywiście wprowadzone do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż.
Natomiast z opisu przedstawionego do zapytania wynika, że wstępnie uznana grupa producentów, zamierza zakupione warzywa od członków grupy sprzedawać spółce prawa handlowego (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), w której prezesem zarządu i większościowym udziałowcem jest członek tejże grupy producentów.
Należy wskazać, że stosownie do art. 145 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, nie naruszając jakichkolwiek przepisów szczegółowych określonych w niniejszym rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) Nr 1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że sztuczne stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia.
Koncepcja stworzenia „sztucznych warunków” była przedmiotem rozważań w orzecznictwie europejskim. Tak na przykład w wyroku w sprawie C-255/02 Halifax i in., dotyczącym podatku VAT, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że stwierdzenie występowania praktyki stanowiącej nadużycie zakłada, po pierwsze, że sporne czynności, pomimo spełnienia wymogów formalnych określonych w odpowiednich przepisach, skutkują osiągnięciem korzyści, której przyznanie byłoby sprzeczne z celem, jakiemu służą te przepisy, oraz po drugie, że z ogółu elementów obiektywnych wynika, iż zasadniczym celem spornych czynności było jedynie osiągnięcie omawianej korzyści podatkowej. W szeregu innych spraw, Trybunał wskazuje również, iż zasada zakazu naużywania prawa prowadzi też do zakazania czysto sztucznych struktur, w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych, tworzonych wyłącznie w celu uzyskania korzyści podatkowej (wyrok z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie C-162/07 Ampliscientifica i Amplifin; wyrok z dnia 12 września 2006 r. w sprawie C-196/04 Cadbury Schweppes i Cadbury Schweppes Overseas).
Mając na uwadze powyższe oraz odnosząc się do sytuacji opisanej w e-mailu grupy, nasuwa się pytanie o sens ekonomiczny i cel sprzedaży produkcji członka do grupy producentów, która to produkcja zostanie następnie odsprzedana spółce, w której większościowym udziałowcem i prezesem zarządu jest ten członek grupy.
W świetle przedstawionych powyżej regulacji prawa, do wartości produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw nie powinno zaliczać się wartości produktów wytworzonych przez członka grupy i sprzedanych do grupy, które następnie grupa producentów odsprzeda temu członkowi, celem ich wprowadzenia na rynek, ponieważ nie będzie to wartość wprowadzona do obrotu przez samą grupę producentów, ale przez jej członka. W ocenie DDSŚ ARiMR, analogiczne wnioski nasuwają się w przypadku sprzedaży owoców i warzyw przez wstępnie uznaną grupę producentów do spółki, której większościowym udziałowcem i prezesem zarządu jest członek tejże grupy producentów.
Niemniej jednak, analiza przedmiotowego problemu powinna opierać się na szczegółowej weryfikacji przyczyn, dla których grupa producentów w określony sposób ukształtowała swoją współpracę z członkiem grupy oraz roli, jaka pełni w ramach funkcjonowania na rynku owoców i warzyw. W przypadku oceny, iż jedynym ekonomicznym uzasadnieniem dla ukształtowania wyżej opisanej formy sprzedaży przez grupę jest możliwość uzyskania wsparcia ze środków Unii Europejskiej (ponieważ de facto zadania grupy związane z wprowadzaniem do obrotu owoców i warzyw realizuje spółka zależna od jednego z członków), możliwym jest rozważenie, czy w takiej sytuacji nie zaistniały przesłanki do uznania, iż grupa w sposób sztuczny stworzyła warunki do otrzymania płatności. Działaniem sprzecznym z celem funkcjonowania analizowanego systemu wsparcia, którym jest koncentracja podaży i wprowadzanie przez grupę do obrotu produktów swoich członków, byłoby w takim przypadku „sztuczne” generowanie przez spółkę zależną od członka grupy obrotu i wykonywanie zadania grupy w postaci sprzedaży owoców i warzyw na zewnątrz.
W sytuacji posiadania przez spółkę zależną od członka grupy, np. zawartych wcześniej kontraktów handlowych na sprzedaż owoców lub warzyw, należałoby rozważyć przeniesienie tych kompetencji na poziom grupy producentów, celem realnego wprowadzania przez grupę do obrotu produktów swoich członków, aby zadania grupy związane ze sprzedażą na zewnątrz owoców i warzyw wyprodukowanych przez jej członków, były realizowane przez samą grupę producentów.