Czosnek uprawiany był już przez Greków, Hebrajczyków, Rzymian 4500 lat p.n.e. jest nie tylko doskonałym warzywem lecz ma również zalety jako roślina lecznicza. Zwalcza wysokie ciśnienie, oczyszcza krew. Jedząc czosnek możemy pozbyć się tak zwanego złego cholesterolu. Rozróżniamy dwa terminy sadzenia czosnku termin wiosenny i jesienny. W Polsce ząbki czosnku sadzi się ręcznie, a cebulki powietrzne wysiewa się ręcznie lub siewnikiem. Nakłady pracy przy sadzeniu czosnku z cebul zmniejsza się o 1/3 w porównaniu z sadzeniem ręcznym z ząbków. Zwykle czosnek sadzi się pionowo w dół, wciskając w dno bruzdy. Głębokość przykrycia przy sadzeniu jesiennym powinna wynosić 5-8 cm, a przy sadzeniu wiosennym 3-5 cm. Czosnek ozimy sadzi się w drugiej połowie października lub na początku listopada. Wiosną staramy się sadzić czosnek możliwie jak najwcześniej.
Wymagania glebowe czosnku są większe niż cebuli. Najlepiej rośnie i plonuje na glebach ciepłych, próchnicznych i przepuszczalnych, o odczynie obojętnym, utrzymanych w dobrej kulturze. Gatunek ten należy do roślin wytrzymałych na niską temperaturę. Najlepsze dla tego gatunku są stanowiska po uprawie roślin nawożonych obornikiem, dobrym przedplonem są warzywa kapustne i ogórki. Nie należy uprawiać czosnku co roku na tym samym polu, także nie po cebulowych — ze względu na zwiększone ryzyko występowania chorób lub szkodników, z których najgroźniejszymi są niszczyk zjadliwy i błotniszka czosnkówka. Oprócz nawozów organicznych (pod przedplon), dodatkowo wysiewa się mineralne, przeznaczając na hektar średnio 90 kg azotu, 80 kg fosforu i 150 kg potasu. Fosfor i potas należy dać pod orkę, natomiast azot jednorazowo po wschodach roślin lub w dwóch dawkach — pierwszą wczesną wiosną, następną po około czterech tygodniach. Czosnek dobrze reaguje na dokarmianie dolistne, najlepiej 0,3% roztworem Florovitu z dodatkiem 0,l % roztworu siarczanu mW
Czosnek jest bardzo wrażliwy na zachwaszczenie. Chwasty można zwalczać mechanicznie lub chemicznie (zgodnie z aktualnym programem ochrony), począwszy od momentu posadzenia ząbków. Dodatkowym zabiegiem ograniczającym rozwój chwastów jest ściółkowanie gleby. W kwietniu lub maju międzyrzędzia pokrywa się czarną folią, torfem lub korą, co poprawia stosunki wodno-powietrzne w glebie, znacznie ogranicza rozwój chwastów oraz przyczynia się do wzrostu plonu o około 30%. Nawadnianie najlepiej przeprowadzać rano, aby rośliny mogły szybko obeschnąć, co ograniczy rozwój chorób. Jednorazowa dawka wody nie powinna przekraczać 20 mm. Przy uprawie czosnku wytwarzającego pędy kwiatostanowe wskazane jest ścinanie ich zaraz po ukazaniu się. Jest to zabieg pracochłonny, lecz powoduje zwiększenie plonu o około 30%. Pędów tych nie usuwa się wówczas, gdy planowane jest uzyskanie dodatkowego plonu cebulek powietrznych.
Właściwy termin zbioru jest bardzo ważnym czynnikiem, decydującym o jakości czosnku. Wszystkie typy czosnku nie wytwarzające pędów kwiatostanowych można zbierać, gdy około 50% roślin ma złamany szczypior. Czosnek wytwarzający pędy kwiatostanowe nie załamuje łodyg, a termin dojrzałości zbiorczej poznajemy po zasychaniu liści. Należy podkreślić, że lepiej zebrać czosnek kilka dni za szybko niż za późno. Czosnek sadzony jesienią dojrzewa zazwyczaj w lipcu, a sadzony wiosną miesiąc później. Zbyt wczesne zbieranie czosnku może być przyczyną zagrzewania się czosnku podczas przechowywania i powodować duże straty. U czosnku zbieranego zbyt późno łatwo odrywa się szczypior w czasie zbioru, łuski ochronne często odpadają i cebule rozsypują się, co zdecydowanie pogarsza jakość towaru. Przed zbiorem główki powinny być twarde, a łuski okrywające pergaminowe. Zebrany czosnek dosusza się kilka dni na polu, a po przeniesieniu do pomieszczeń należy go rozłożyć cienką warstwą, aż do całkowitego zaschnięcia. Po całkowitym zaschnięciu przecina się szczypior na długość 2-3 cm, a korzenie na długość 0,5 cm i dzieli na dwa wybory. Główki czosnku przeznaczone do obrotu powinny być zdrowe, nie zmurszałe suche, z zaschniętą szyjką. Czosnek nie może mieć świeżo wyrośniętych korzeni i szczypioru. Do wyboru pierwszego zalicza się główki czosnku całe, czyste, nie zabrudzone, ścisłe, twarde, o średnicy ponad 3 cm, pokryte całkowicie łuską, jednolicie zabarwione i o zbliżonej wielkości. Do wyboru drugiego zalicza się czosnek jednolity o różnej wielkości, barwy, kształtu, o pełnych lub nie pełnych główkach lub luźnych ząbkach. Łuska może być popękana na główce i pojedynczych ząbkach pełnych, jednak ząbki powinny być nieuszkodzone.
Plony czosnku wahają się gdzieś w granicach 60-130 q/ha. Czosnek najlepiej przechowywać w temperaturze -3°C. W tej temperaturze czosnek nie wyrasta nawet przy dużej wilgotności. W chłodniach zazwyczaj czosnek przechowuje się w temperaturze około 0°C i wilgotności powietrza 60-70%. Małe ilości czosnku na potrzeby własne przechowuje się w workach siatkowych na strychach. Czosnek zimowy jako gorzej przechowujący się, spożywamy w okresie jesiennym lub wczesnozimowym.

Maciej Kałużny