W Polsce w ostatnich latach nastąpiła zmiana systemu gospodarczego – z systemu gospodarki centralnie zarządzanej na system gospodarki rynkowej i zmiana ta nie ominęła rolnictwa. Rolnik stał się przedsiębiorcą, który musi umieć produkować tanio i jeszcze wiedzieć co produkować, żeby sprostać konkurencji na rynku i sprzedać z zyskiem swoje produkty. Gospodarka rynkowa wymaga od rolników umiejętności wykorzystania w zarządzaniu gospodarstwem zasad ekonomiki i marketingu.
Podczas spotkań z rolnikami starałam się im uświadomić, że skuteczność zarządzania gospodarstwem rolnym zależy w szczególności od :
- znajomości aktualnego stanu gospodarstwa, w tym: potencjału produkcyjnego gospodarstwa, oceny wartości sprzedawanych produktów i kosztów ich wyprodukowania
- rozumienia zasad i ograniczeń funkcjonowania gospodarstwa rolnego na konkurencyjnym rynku, w tym umiejętności analizy sytuacji na rynku produktów oferowanych przez gospodarstwo
- umiejętności sporządzania długo i krótkoterminowych planów funkcjonowania i rozwoju gospodarstwa z uwzględnieniem jego potencjału produkcyjnego oraz możliwości finansowania inwestycji mających na celu jego dalszy rozwój i modernizację.
Źródłem danych niezbędnych do takiego sposobu zarządzania gospodarstwem rolnym może być prowadzona w gospodarstwie rachunkowość.
Powinna ona być prowadzona w takim zakresie, który umożliwia bieżącą analizę sytuacji w gospodarstwie, kontrolę wpływów i wydatków oraz spłatę bieżących i krótkoterminowych zobowiązań, a także ocenę uzyskanych w roku wyników produkcyjnych i ekonomicznych oraz zmian w zakresie majątku gospodarstwa.
Podczas spotkań z rolnikami podkreślałam korzyści bezpośrednie i pośrednie z prowadzenia rachunkowości w gospodarstwie rolnym.
Rolnicy, którzy uczestniczą w Systemie Rachunkowości Rolniczej PL FADN z własnej inicjatywy dzielili się uwagami na temat zapisów w książkach rachunkowych. Ponadto podkreślali, że prowadzenie zapisów w rachunkowości FADN przyczyniło się do podwyższenia ich wiedzy w zakresie problematyki ekonomicznej i uporządkowania dokumentów związanych z prowadzeniem gospodarstwa oraz ułatwiło bieżącą kontrolę wpływów i wydatków, terminowe spłaty zobowiązań i ocenę wyników produkcyjnych.
Również częste wizyty doradcy w gospodarstwie, to możliwość uzyskania informacji i porad niezbędnych w racjonalnych podejmowaniu decyzji w działalności rolniczej i prowadzeniu gospodarstwa.
Rolnicy, którzy coraz odważniej sięgają po dotacje unijne w nowym PROW 2014-2020 są zobowiązani do prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie. Pozwala to na bieżąco ocenić efektywność ekonomiczną podjętych działań inwestycyjnych oraz ocenić czy realizowane są założone cele. Mają także kontrolę nad gospodarstwem i możliwość oceny czy rozwija się ono tak jak sobie zaplanowali.
Wymóg prowadzenia uproszczonej rachunkowości rolnej przez beneficjentów PROW jest związany z koniecznością oceny skutków finansowych zrealizowanych przedsięwzięć gospodarczych oraz potwierdzeniem wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu założonego w planie rozwoju gospodarstwa.
Uważam, że jest to dobre posunięcie agencji, ponieważ rolnik powinien analizować zaszłości w gospodarstwie i ich ekonomiczne skutki. Rachunkowość rolna staje się rolnikowi już nie tyle przydatna, co wręcz niezbędna w zarządzaniu gospodarstwem na wysokim poziomie
Zarządzanie gospodarstwem to oczywiście ekonomia, ale też inne zagadnienia interesowały rolników uczestniczących w czterech spotkaniach Lokalnej Grupy Dyskusyjnej. Omawiane były także aktualne problemy związane ze spełnieniem wymogów weterynaryjnych, Integrowanej Ochrony Roślin, warunki uzyskania dopłat obszarowych w 2016 roku oraz źródła finansowania inwestycji w rolnictwie.
Wymiana informacji, problemów i spostrzeżeń pomiędzy rolnikami, a doradcą to dobry sposób dla wypracowania rozwiązań ułatwiających podejmowanie optymalnych decyzji prowadzeniu gospodarstw rolnych. Dla mnie jako doradcy to możliwość na dotarcie do szerszego grona rolników, którzy otworzyli się, podzielili doświadczeniami. Ułatwi mi to ocenę potrzeb doradczych i dostosowanie metod doradczych do oczekiwań rolników z powiatu obornickiego.