Ochrona roślin stosowana zbyt intensywnie i niewłaściwie w gospodarstwach jest zagrożeniem zarówno dla ludzi jak i zwierząt a zatem dla całego środowiska naturalnego. Brak monitoringu agrofagów wpływa na zbyt duże zużycie środków ochrony roślin w rolnictwie. Wprowadzając integrowaną ochronę roślin nastąpiło ograniczenie do minimum negatywnego wpływu i zagrożeń dla ludzi i środowiska naturalnego. Integrowana ochrona roślin od 1 stycznia 2014 roku zarówno w Polsce jak i w pozostałych krajach Unii Europejskiej stała się obowiązkiem. Mając zatem na myśli integrowana ochronę roślin myślimy o umiejętnym i odpowiednim dobraniu i zastosowaniu kilku ważnych elementów czyli:
- płodozmianu,
- agrotechniki,
- racjonalnego nawożenia, dostosowanego do zapotrzebowania roślin,
- ochrony biologicznej,
- i użycia środków ochrony roślin, w uzasadnionych przypadkach.
Mając kilka metod do wyboru musimy je tak połączyć aby ograniczyć do minimum niekorzystny wpływ na środowisko naturalne. Środki ochrony roślin używamy tylko w razie konieczności i braku skuteczności pozostałych metod.
Każda decyzja o wykonaniu zabiegu ochrony roślin powinna być podjęta w oparciu o monitoring występowania szkodników z uwzględnieniem progu ich szkodliwości. Ilość zabiegów powinna być ograniczona do minimum, między innymi przez zmniejszenie dawki lub ograniczenie zabiegu tylko do tej części gdzie występuje szkodnik. Pamiętajmy, że wykorzystując integrowane metody ochrony wykorzystujemy głównie metody nie chemiczne wszystkie dostępne, aby zminimalizować zagrożenie dla ludzi ale i zwierząt oraz środowiska naturalnego.
W Polsce nadal najwięcej uprawia się zbóż, które stanowią bardzo ważną część całej produkcji rolniczej. Wśród zbóż najchętniej uprawiana jest pszenica, która jest gatunkiem o dosyć dużych wymaganiach glebowych oraz wodnych. Jeżeli uprawiamy w gospodarstwie pszenicę to pamiętajmy, że wadliwy płodozmian zwiększa ryzyko spowodowane przez chwasty, które są źródłem chorób, gdyż niektóre gatunki mogą na nich przeżyć. Duże zagrożenie stanowią także samosiewy zbóż. Tak uprawiając pszenicę nie stworzymy optymalnych warunków do jej rozwoju i narażamy ją na porażenie przez choroby. W przypadku pszenicy odpowiednie stanowisko i płodozmian mają duże znaczenie w walce z chorobami znajdującymi się w glebie. Jednakże, gdy organizacja produkcji w gospodarstwie nie pozwala na inny płodozmian, to skutki jego oddziaływania można zmniejszyć i załagodzić stosując oprysk fungicydami w okresie od fazy pierwszego kolanka do fazy drugiego kolanka.
Pszenica prawidłowo rozwija się, kiedy odpowiednio uprawimy glebę a jej struktura gruzełkowata oraz stosunki wodne i powietrzne będą poprawne. W celu przyspieszenia mineralizacji resztek pożniwnych należy wykonać np. płytką podorywkę. Aby plon był satysfakcjonujący stworzenie roślinie optymalnych i dogodnych warunków wzrostu i rozwoju jest gwarancją sukcesu. Pamiętajmy, aby dostarczyć roślinie tyle składników pokarmowych ile potrzebuje i ile gwarantuje dynamiczny wzrost i dobre plonowanie. Aby prawidłowo odżywiać rośliny musimy pamiętać o prawidłowym pH gleby, gdyż wtedy przyswajalność składników pokarmowych jest najlepsza, a nawożenie mineralne sprzyja zakwaszaniu gleby. Monitorując pH gleby rolnik podejmuje decyzję o jej wapnowaniu. Najlepszy termin wapnowania to po podorywce wykonanej po zbiorze przedplonu.
Na wielkość plonu ma niewątpliwie wpływ termin siewu, który powinien być optymalny, bo daje duże możliwości przezimowania a porażenie przez choroby minimalne.
Mówiąc o integrowanej ochronie roślin myślimy o nie chemicznych metodach ograniczenia występowania chwastów. W tym celu zaleca się bronowanie pola przed wschodami, które niszczy kiełkujące chwasty oraz skorupę tworzącą się na powierzchni pola. Bronowanie poprawia również stosunki wodno–powietrzne gleby. Jednak bronowanie nie chroni w sposób całkowity naszej plantacji przed chwastami. Musimy pamiętać, że zabieg chemiczny poprzedzamy zabiegiem mechanicznym ale wykonanie chemicznej ochrony roślin jest nieuniknione.
Pamiętajmy zatem, że prawidłowa oraz pełna agrotechnika jest podstawą skutecznej integrowanej ochrony roślin w gospodarstwie.
Literatura: Integrowana Ochrona Upraw Rolniczych – Tom I i II pod redakcją Marka Mrówczyńskiego
Opracowanie: Izabela Grzesiak – PZDR Jarocin, gmina Kotlin