W dniach 16.09.2019 r. - 20.09.2019 r. miałam możliwość uczestniczenia w wyjeździe studyjnym do Francji pn. „Upowszechnianie wiedzy w zakresie rolnictwa ekologicznego i osiągnięć nauki w wybranych krajach UE”. Wyjazd zorganizowany został w ramach operacji Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich przez Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Radomiu pn. „Rolnictwo ekologiczne – upowszechnianie wiedzy i promocji gospodarowania metodami ekologicznymi”.
Uczestnikami wyjazdu byli przedstawiciele CDR, jednostek pracujących na rzecz rolnictwa, doradcy oraz rolnicy z poszczególnych regionów kraju.
Wyjazd rozpoczął się zbiórką na lotnisku Chopina w Warszawie. Po ponad dwugodzinnym locie wylądowaliśmy na lotnisku w Lyon (Francja). Przywitał nas temperaturą ponad 30C . Stamtąd autokarem przemieściliśmy się wzdłuż pasma Alp krętymi , wąskimi pełnymi uroku drogami do gospodarstwa agroturystycznego La Cottinette Państwa Valerie i Bruna Cottin zam. Rochechinard, Małżeństwo prowadzi rodzinne gospodarstwo agroturystyczne położone na wysokości 500m n. p. m. Hodują bydło rasy mięsnej AUBRAC. Posiadają 25szt mamek, 15 szt. cieląt Gospodarstwo posiada 60haUR, co stanowi 12ha orzecha włoskiego, 20ha łąk, 18ha pastwisk, 10ha zbóż. Przyjmują turystów tylko za rezerwacją miejsc. Sami przygotowują posiłki dla odwiedzających ich gospodarstwo z produktów wytworzonych we własnym gospodarstwie i produktów lokalnych. Gospodarstwo produkuje wołowinę, orzechy z Grenoble, wino orzechowe. Tam też zjedliśmy pyszną kolację i udaliśmy się na nocleg
Dzień drugi, t pobyt w GISTILLERIE DES 4 VALLEES W MIEJSCOWOŚCI Chamaloc w departamencie Drome (ok. 70 km do Valence). Gospodarstwo prowadzi małżeństwo Alain i Cecile Aubanel oraz Maxme Mejean. Gospodarstwo znajduje się na wysokość 550 m n.p.m. Gospodarze zajmują się zbiorem, destylacją i sprzedażą lawendy z , której otrzymują olejki eteryczne. Posiadają własny sklep, w którym sprzedają : wody kwiatowe, mleczka do ciała z olejkiem lawendy, szampony, mydła, żele pod prysznic, kremy do rąk na bazie organicznych olejków eterycznych z lawendy oraz sadzonki lawendy. Jak mówił właściciel lawenda jest rośliną o wielu zaletach. Posiadają 300 ha pastwiska, 20 ha lawendy, 300 szt. owiec, miniaturki królików oraz świnki morskie( na sprzedaż).Także na okres zimy przyjmują na odchowanie 100 szt. osłów.
Następnie udaliśmy się do gospodarstwa pasiecznego MIELLERIE DES DELICES AU MIEL w miejscowości Roussas (ok. 65km od Valence) do Melanie Bernadet i Florian Bompard, którzy to od rodziców doskonalili wiedzę oraz pasję a która to pasja stała się ich pracą. Gospodarstwo posiada 500 rodzin pszczelich. Rocznie produkują 5,5 t miodu. Produkują miody smakowe. Ponadto wytwarzają czarny nugat z Prowansji, biały nugat z lawendowym miodem, pierniki, lody, makarony, pasty do smarowania, dżemy oraz słodycze na bazie miodu. Posiadają własny sklep, w którym zaopatrują się mieszkańcy z pobliskich okolic . Za 1 kg miodu trzeba zapłacić 17 euro. Właściciele skarżyli się na brak opadów od czerwca. Byli zmuszeni przewieźć ule w północne tereny. Mieliśmy możliwość degustacji miodów o smaku: rozmarynu, wielokwiatowego, lawendowego, akacji. Ponadto Pani Melanie prowadzi warsztaty dla dzieci i młodzieży mówiące o pracy pszczół. W salce dydaktycznej umieszczony jest szklany ul, który pozwala obserwować prawdziwe życie w ulu.
Dzień trzeci rozpoczęliśmy pobytem w gospodarstwie rodzinnym, częściowo ekologicznym zajmującym się uprawą winorośli, owoców i warzyw. Gospodarstwo Clos Fougeres położone jest w miejscowości Chateauneuf- Sur-lsere. Departament Drome . Zajmuje powierzchnię 65 ha, w tym 8 ha czereśni (20 odmian), 8 ha moreli, 10 ha brzoskwiń, 6ha warzyw ,6 ha winnic, pozostałe uprawy to: kasztany, orzechy, leszczyna, migdały, jabłka, gruszki, pigwa, kiwi, kaki, truskawki, maliny, porzeczki, agrest, bergamotka. Na uwagę zasługuje brzoskwinia o pestce wielkości czereśni i wyglądem przypominająca pomidor koktajlowy. Gospodarstwo to posiada gleby kamieniste, w całości nawadniane. Produkują wina białe i czerwone. Produkty sprzedają na lokalnym rynku. Gospodarze dodatkowo prowadzą w grupach warsztaty, animacje, kursy edukacyjne dla dorosłych dzieci i młodzieży. Rocznie przyjeżdża ok. 5 tys. odwiedzających. W skład gospodarstwa wchodzą dwie sale mogące pomieścić 50 osób, które wynajmują na wesela , uroczystości okolicznościowe. Gospodarze posiadają także pięć domków pod wynajem całoroczny, które mogą pomieścić 24 osoby. Przy gospodarstwie znajduje się sklep, w którym właściciele sprzedają własne świeże i przetworzone produkty. W sezonie letnim zatrudniają pracowników spoza Francji.
Dzień czwarty rozpoczęliśmy zwiedzaniem Ośrodka agroekologicznego Les AMANINS Centre de Sejour w miejscowości La Roche-sur-Grane.( ok. 35km od Valance) W gospodarstwie tym każdy z członków spółki jest odpowiedzialny za swój dział w gospodarstwie. Prowadzą gospodarstwo w myśl filozofii: Jaką planetę pozostawimy dzieciom. Gospodarstwo posiada; lasy, pola, łąki, stanowi to powierzchnie 55ha. Ziemie ciężkie, kamieniste, gliniaste. Warzywa uprawiają na zagonach usypanych specjalnym sprzętem do tego przystosowanym. W zimie produkują warzywa w tunelach . (usypanych na kopcach). Uprawiają 30 gatunków warzyw, na które posiadają certyfikat. Gospodarstwo posiada szkołę do, której uczęszcza 40 -cioro dzieci. Jest to szkoła prywatna. Rodzice w ciągu roku muszą 10,5 dnia zaangażować się w działalność szkoły. I tak albo pomagają w kuchni albo w polu. Nauczyciele opłacani są przez państwo. W szkole tej realizowany jest projekt edukacyjny umożliwiający dzieciom naukę wspólnego życia. Uczniowie uczą się podstawowych umiejętności empatii, kreatywności i pracy zespołowej, dzięki nowej pedagogice. Projekt mówiący, że współpraca jest jedną z najpotężniejszych dźwigni uczenia się, której wdrażanie w grupie uczniów wymaga zrozumienia badanych źródeł psychologicznych, rozwijania odpowiedzialnych umiejętności. Przyjmują grupy na warsztaty. W gospodarstwie hoduje się 50szt. owiec, 40 kur, 5 świń, 4 krowy. Na terenie gospodarstwa znajduje się młyn, piekarnia, która wypieka własny chleb. Ponadto na terenie ośrodka znajduje się stołówka, w której serwuje się produkty wytworzone w 90% z tego gospodarstwa. Posiadają własną oczyszczalnię.
Następnie udaliśmy się na targi Tech & Bio, gdzie odbyła się prezentacja wybranych technik, działań w ramach demonstracji prowadzonych na targach. Wśród ponad 500 wystawców można było zobaczyć: firmy zajmujące się produkcją pasz, podłoża do uprawy warzyw, środków ochrony roślin, sprzętu rolniczego i do przetwórstwa, pracę maszyn w polu jak również stoiska doradzające rolnikom. Spotkaliśmy się również z przedstawicielami lokalnej Izby Rolniczej, którzy przedstawili zakres działań w zakresie upowszechniania idei rolnictwa ekologicznego, stosowanych metod i narzędzi pracy oraz świadczenia usług doradczych w zakresie rolnictwa ekologicznego.( I tak krótkie porady nie są płatne w przeciwieństwie do dłuższych konsultacji ). Organizują pokazy, warsztaty. W ciągu całego rok wysyłają rolnikom maile, biuletyny, ustawy, z bieżącymi informacjami. Są także prywatne stowarzyszenia, które konkurują z Nimi.
Piąty dzień to wizyta w gospodarstwie (ok. 75 km od Valance) Lucie i Adrien na terenie Parku Narodowego 1400m n.p.m. Gospodarz od pięciu lat zajmuje się produkcją serów kozich. Posiada 35 kóz rasy alpinki, które pozwalają być im samowystarczalnymi. Posiadają 15ha łąk w tym 2 ha wydzierżawione od Parku Narodowego oraz 2 konie, które wyjadają za kozami niedojady. Także część owczarni jest wydzierżawiona. Rasa ta daje średnio 800 l mleka rocznie. Oni uzyskują od 1 kozy 1000 do 1200 l mleka rocznie. Nie posiadają sprzętu do koszenia i zbioru. Korzystają z usług sąsiada. Dojenie odbywa się 2 razy w ciągu dnia. Zdarza się, że jeden raz i wtedy jest o 30 %mleka mniej ale lepszej jakości. Z pozyskanego mleka wytwarzają: białe sery.
W drodze powrotnej jeszcze raz zatrzymaliśmy się na targach Tech & Bio. Rozmawialiśmy z przedstawicielem ministerstwa rolnictwa i żywności, który przedstawił nam osiągnięcia rolnictwa francuskiego. I tak budżet na rolnictwo na 2019 r. wynosi 4,6 miliarda euro. Pracujących w tym ministerstwie jest 1059 osób, są to dane z 2017 r. 18796 osób pracuje w edukacji rolnej z rolnikami, 54% powierzchni kraju zajmują tereny rolnicze. Czterdzieści % pow. Francji stanowi naturalna przestrzeń, 1,8miliona ha jest uprawiana. We Francji jest 457 tys. gospodarstw rolnych. Stanowi to 3 wynik w Europie. Francja jest numerem 1 wśród producentów nasion. Są ich największym eksporterem. Pracowników farm jest 824 tys. Hodują 19 milionów szt. bydła. Pozyskują 25 miliardów litrów mleka od krów, to stanowi 16% całego mleka w Europie. We Francji jest 17 tys. gospodarstw ekologicznych. Francja jest szóstym największym eksporterem produktów ekologicznych na świecie. Są na 4 miejscu w Europie producentem owoców i 5 warzyw. Jest 2 największym producentem win na świecie i największym eksporterem wina na świecie.
Wizyta w tak rożnych francuskich gospodarstwach jak i na targach utwierdziła mnie w przekonaniu, że warto odwiedzać i nabierać doświadczeń w produkcji metodami ekologicznymi. Ponadto mogliśmy bezpośrednio rozmawiać z właścicielami gospodarstw, zobaczyć jak prowadzą własne gospodarstwa. Wizyty te sprzyjały wymianie doświadczeń pomiędzy gospodarstwami a uczestnikami wyjazdy studyjnego.
Opracowała: Dorota Wielgosz doradca PZDR nr 1 w Czarnkowie
Fotografie: Dorota Wielgosz
