1. Na Świecie.

Według raportu „The Word of Organic Agriculture 2012”, ogłoszonego na tegorocznych Targach BioFach w Norymberdze w Polsce w 2010 roku przybyło 155 tys. hektarów ziemi uprawnej objętej certyfikacją rolnictwa ekologicznego. Pod tym względem na całym świecie wyprzedziła nas Francja, a tuż za nami uplasowała się Hiszpania. W latach 2008-2011 liczba gospodarstw ekologicznych w Polsce podwoiła się. Dziś mamy ich już ponad 23 tysiące, a ich łączna powierzchnia to ponad 605 tys. hektarów. (dane w/g raportów Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych na dzień 31 grudnia 2011r.).

Z drugiej jednak strony trzeba powiedzieć, że jeszcze daleko nam do liderów rolnictwa ekologicznego w Europie, w której ten segment produkcji rolniczej rozwija się obecnie najszybciej na świecie. Wciąż światowymi liderami w eko-rolnictwie są państwa spoza Starego Kontynentu: Australia, Argentyna, Stany Zjednoczone i Chiny. Według powyższego raportu pod względem wielkości areału eko-gospodarstw w Europie wyprzedzają nas wciąż Francja, Włochy, Wielka Brytania, Hiszpania i Niemcy. Daleko nam jeszcze do europejskiej czołówki także pod względem udziału areału gospodarstw ekologicznych w całości użytków rolnych. W 2010 r. wynosił on w Polsce 3,4% podczas gdy w Austrii aż 19,7%, w Szwecji -14,1%, w Estonii – 12,5%, w Szwajcarii – 11,4%, w Czechach – 10,5%, na Łotwie – 9,4 %, na Słowacji – 9%, a we Włoszech – 8,7%.

2. W Polsce.

W Polsce co roku rośnie liczba gospodarstw ekologicznych. W 2007 roku było ich ok. 12,1 tys., w 2008 ok. 15 tys., w 2009 ok. 17 tys., w 2010 ok. 21 tys. a w/g stanu na dzień 31.12.2011 r. liczba producentów ekologicznych w Polsce wynosiła 23 847 ( około 14% więcej niż rok wcześniej). Coraz więcej było także firm zajmujących się przetwarzaniem żywności ekologicznej. W 2007 roku zarejestrowanych było 206 przetwórni ekologicznych, 2009 - 236, w 2010 - 293, natomiast w 2011 - 270 (spadek o ok. 9%). Najnowsze dane wskazują, że rolnictwo ekologiczne w Polsce stale się rozwija, o czym świadczy ciągły wzrost liczby gospodarstw ekologicznych.

W 2011 r. liczba gospodarstw ekologicznych w  Polsce wynosiła 23 847, z czego najwięcej ekologicznych gospodarstw było w województwach: zachodniopomorskim (3 090), warmińsko-mazurskim (3 040) i podlaskim (2 449), Wielkopolska zajmuje 12 miejsce z liczbą 944 gospodarstw ekologicznych. Ze względu na liczbę przetwórni dominuje natomiast województwo mazowieckie (54), wielkopolskie (41) i lubelskie (28).

Największa powierzchnia użytków ekologicznych znajduje się w województwie zachodniopomorskim (119 779,95 ha), warmińsko-mazurskim (98 473,08 ha), podlaskim (52 065,94 ha) oraz mazowieckim (50 099,85 ha). Wielkopolska plasuje się na miejscu 7 z łączną powierzchnią ekologicznych użytków rolnych 38 434,35 ha.

3. W Wielkopolsce.

Wielkopolska jest ważnym regionem strategicznym dla sprzedaży ekologicznych produktów, ze względu na położenie i miejsce Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POLEKO (w tym roku 20-23.11.2012 r.). Również doradztwo i edukacja jaką prowadzi Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu w zakresie rolnictwa ekologicznego, przyczyniają się do transferu wiedzy, a także do rozwoju struktur zbytu eko-produktów. WODR w Poznaniu prowadzi w ramach swojej działalności min. pokazy zbiorowe, doradztwo grupowe, konkursy, seminaria oraz szkolenia specjalistyczne z zakresu rolnictwa ekologicznego. Działania te są wkładem w rozwój rolnictwa ekologicznego w Wielkopolsce. Nie bez znaczenia na rozwój rolnictwa ekologicznego mają, oprócz zwykłych dopłat unijnych dla właścicieli gospodarstw, dopłaty z tyt. Programu rolnośrodowiskowego za przyjazne przyrodzie metody uprawy i hodowli oraz wsparcie z programu Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności. Według danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Wielkopolsce w roku 2012 złożonych zostało 291 nowych wniosków o pomoc z programu rolnośrodowiskowego w pakiecie rolnictwo ekologiczne oraz 730 wniosków kontynuacyjnych.

W wyniku tych działań w roku 2011 w Wielkopolsce jest 944 producentów ekologicznych w tym 888 ekologicznych gospodarstw rolnych (po zakończeniu okresy konwersji 534, w okresie przestawiania 354).  Powierzchnia upraw ekologicznych w Wielkopolsce wynosi 38 434,35 ha (po zakończeniu okresu konwersji 24 394,92 ha, w trakcie przestawiania 14 039,43 ha). Liczba producentów ekologicznych w Wielkopolsce w podziale na kategorie prowadzonej działalności przedstawia się następująco:

1. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie produkcji rolnej – 888
2. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa produktów ekologicznych oraz produkcji pasz i/lub drożdży – 41
3. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie wprowadzania na rynek produktów ekologicznych importowanych z państw trzecich – 5
4. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie wprowadzania na rynek produktów ekologicznych ( z wyłączeniem importowanych z państw trzecich) – 19
5. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie dostawcy kwalifikowanego materiału siewnego i wegetatywnego materiału rozmnożeniowego – 3
6. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie pszczelarstwo – 0
7. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie zbioru ze stanu naturalnego – 2
8. producenci ekologiczni prowadzący działalność w zakresie akwakultury i/lub wodorostów morskich – 1

W każdej kategorii działalności w Wielkopolsce w 2011 r. odnotowano wzrost liczby producentów w porównaniu do roku 2010, za wyjątkiem producentów prowadzących działalność w zakresie zbioru ze stanu naturalnego (w 2010 r. – 3). Liczba przetwórni ekologicznych na terenie kraju zanotowała w 2011 r. ok. 9% spadek, natomiast w Wielkopolsce przetwórni przybyło w porównaniu z rokiem 2010 o 12%.

4. Szanse dalszego rozwoju rolnictwa ekologicznego w Wielkopolsce.

Wielkopolska ma dużą szanse jeszcze bardziej rozwinąć na swoim terenie eko-produkcję. Mamy sprzyjające ku temu warunki m.in. najmniej skażoną glebę, dużą powierzchnie użytków rolnych, niskie koszty produkcji. Rozwojowi eko-rolnictwa w Wielkopolsce sprzyja też bliskość rynku zachodnioeuropejskiego, szczególnie niemieckiego, mieszkańcy tego kraju już dziś kupują naprawdę dużo żywności ekologicznej. Bierze się to z dwóch przyczyn. Po pierwsze zachodnioeuropejscy konsumenci zarabiają dużo więcej od polskich, dzięki czemu mogą sobie pozwolić na zakup droższej żywności ekologicznej. Po drugie tamtejsi konsumenci są bardziej uświadomieni ekologicznie od naszych i stawiają na zdrowy tryb życia. Nie oznacza to, że Polacy nie są coraz lepiej wykształceni i coraz bardziej świadomi ekologicznie. Sprzedaż ekologicznych produktów żywnościowych w Polsce wzrosła w  zeszłym roku o 25%. Miejmy jednak nadzieje, że ceny tych produktów zaczną spadać , m.in. za sprawą rosnącej konkurencji w ich sprzedaży.  Powstaje coraz więcej sklepów internetowych, oferujących eko-żywność tańszą, ponadto eko-rolnicy coraz częściej decydują się na bezpośrednią sprzedaż, wykupując stoiska na bazarach.

Bibliografia:

1. „Ekologia i Rynek”  kwiecień 2012 r. ( miesięcznik)
2. „Wiedza i Jakość” (NR 1(24)/2012) – biuletyn IJHARS
3. Raporty i analizy IJHARS

Opracowała:

Eliza Nowak

WODR w Poznaniu