Certyfikat energetyczny to swoista instrukcja dla użytkowników domów, biur, zakładów produkcyjnych, obiektów użyteczności publicznej - jak zmniejszyć rzeczywiste koszty utrzymania nieruchomości.
Obowiązek posiadania przez właścicieli nieruchomości Świadectwa Charakterystyki Energetycznej, między innymi przy dokonywaniu sprzedaży lub najmu nowych budynków i mieszkań, został wprowadzony na podstawie zapisów w Ustawie Prawo Budowlane w 2009 roku. Dane zawarte w Świadectwie określają wielkości energii wyrażanej kWh/m2/rok niezbędnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku lub jego części, czyli zużywanej na potrzeby: ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, podgrzewania wody, oświetlenia budynków i mieszkań (dotyczy tylko budynków użyteczności publicznej).
Osoba wykonująca Świadectwo dokonuje bilansu energii dostarczanej na wyżej wymienione potrzeby, “uciekającej" przez wszystkie przegrody (ściany, podłogi dachy, itp.), uzupełnianej przez energię słoneczną przenikającą głównie przez szyby okien lub nawet emitowaną przez ludzi mieszkających czy pracujących w budynku. Na wynik końcowy ma wpływ ogromna ilość czynników, przykładowo:
- grubość i rodzaj materiałów budowlanych (cegły, pustaki, drewno, beton itp.) jak i docieplających przegrody (styropian, wełny itp.),
- liczba okien, jakość szyb,
- usytuowanie budynku względem stron świata,
- sąsiedztwo budynku,
- rodzaj źródła energii czyli paliwa (gaz, węgiel, olej opałowy, drewno itp.),
- rodzaj i sprawność urządzeń przetwarzających i dostarczających energię (kotły, zbiorniki, rury, grzejniki, klimatyzatory, wentylatory, itp.).
Specjalnie premiowana jest energia odnawialna czyli pochodząca z naturalnych źródeł takich jak słońce, wiatr, ziema - przetwarzana i dostarczana przez kolektory słoneczne, wiatraki czy pompy ciepła. Nawet obecność "poczciwego" kominka w domu ma wpływ na wyniki zawarte w Świadectwie.
Świadectwo najczęściej składa się z czterech stron i informuje nas, czy dany obiekt spełnia normy energetyczne. Na świadectwie są uwidocznione następujące wartości:
- normatywna wielkość energii pierwotnej (EP) dla ocenianego budynku (także przebudowanego),
- faktyczna wartość EP dla budynku ocenianego,
- charakterystyka budynku i jego instalacji,
- prace remontowe lub adaptacyjne jakie należy wykonać, aby poprawić poziom energooszczędności budynku oraz zapotrzebowanie na energię w różnych układach i podziałach
- informacje dodatkowe dotyczące definicji pojęć używanych w Świadectwie oraz odwołanie się do aktów prawnych zgodnie z którymi zostaje ono wydane.
Świadectwo może wykonać uprawniona osoba i musi to zrobić ściśle według zasad określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury wydanego na podstawie Ustawy, będących metodologią w podstawowym tego słowa znaczeniu.
Na podstawie Świadectwa można wstępnie określić koszty ewentualnych prac remontowych niezbędnych do obniżenia energochłonności budynku i oszacować wielkość wydatków na energię potrzebną do prawidłowego funkcjonowania budynku, do czego może być jednak konieczna specjalistyczna wiedza.
Jeśli nasz dom, lokal, obiekt, osiąga wartości określone w Świadectwie jako normowe (lub lepiej poniżej), to jest ekonomiczny i przyjazny dla środowiska naturalnego. Obok nowych domów i mieszkań przeznaczonych dla użytkowników indywidualnych, Świadectwa Energetyczne wymagane są także dla budynków użyteczności publicznej, na przykład: szkół, szpitali, urzędów, a także hal produkcyjnych czy magazynowych oraz budynków biurowych, handlowych itp.
Nie należy mylić sprawdzenia charakterystyki energetycznej budynku z audytem energetycznym, który wynika z odmiennych aktów prawnych i jest używany dla potrzeb termomodernizacji.