W Dzienniku Ustaw 6 września 2017 roku opublikowano Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe. Przepisy tej regulacji, która zaczęła obowiązywać od 1 października 2017 roku, przewidują restrykcyjne wymagania dla kotłów produkowanych i instalowanych w Polsce. Rozwiązania te dotyczą kotłów do 500 kW, czyli tych używanych w gospodarstwach domowych oraz małych i średnich przedsiębiorstwach.
Już w styczniu informowaliśmy o działaniach rekomendowanych przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, które są niezbędne do podjęcia w związku z występowaniem na znacznym obszarze Polski wysokiego stężenia zanieczyszczeń powietrza. Za pierwsze działanie uznano konieczność maksymalnego przyspieszenia prac nad rozporządzeniem w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe, tak aby jego postanowienia zaczęły obowiązywać jeszcze przed rozpoczęciem sezonu grzewczego 2017/2018. Przez to powinny być osiągnięte znaczne obniżenia stężenia szkodliwych dla ludzkiego zdrowia i życia substancji w powietrzu (głównie pyłów PM 2,5 i PM 10).
Wydanie rozporządzenia w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe należy uznać za przełomowe w dotychczasowej walce ze skutkami niskiej emisji. Już w grudniu 2014 roku Najwyższa Izba Kontroli w informacji o wynikach kontroli „Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami” wskazywała na brak regulacji w szczególności w zakresie ustanowienia standardów emisyjnych dla nowych źródeł spalania małej mocy w gospodarstwach domowych oraz minimalnych wymagań jakościowych dla paliw stałych. Podkreślano w tym raporcie, że brak tych regulacji wpływa na zmniejszenie skuteczności działań naprawczych podejmowanych w ramach regionalnych programów ochrony powietrza. Tym samym wzrasta ryzyko niewywiązania się przez Polskę ze zobowiązań nałożonych dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy.
W tym miejscu należy przypomnieć, że według Europejskiej Agencji Środowiska 48 tysięcy Polaków umiera rocznie z powodu złej jakości powietrza. Natomiast w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia (dane z 2016 roku) aż 33 miasta z Polski znalazły się wśród 50 miast Unii Europejskiej z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem. Problem ten nie dotyczy tylko dużych miast, ale także wielu małych miejscowości.
Stojąc wobec tak trudnego problemu jakim jest niska emisja i jej skutki dla naszego zdrowia i życia, wydanie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów może zmienić tę sytuację w sposób diametralny. Rozporządzenie nakłada na wprowadzających do obrotu kotły stosowanie wymagań konstrukcyjnych mających wpływ na poziom emisji tlenku węgla, organicznych związków gazowych oraz pyłu, jak również zakaz stosowania rusztu awaryjnego. Przez to osiągnięte powinny być znaczne obniżenia stężenia szkodliwych dla ludzkiego zdrowia i życia substancji w powietrzu (głównie pyłów PM 2,5 i PM 10).
W rozporządzeniu zastosowano okres przejściowy na kotły wyprodukowane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Kotły wyprodukowane przed 1 października 2017 roku będzie można jeszcze wprowadzić do obrotu i do użytkowania do końca czerwca 2018. Ma to pozwolić na sprzedaż i instalację kotłów, które zostały wyprodukowane jeszcze przed wejściem w życie tej regulacji.
Drugim na liście planowanych działań było pilne wprowadzenie rozporządzenia w sprawie norm jakościowych dla paliw stałych, po wprowadzeniu zmian do ustawy o monitorowaniu i kontroli jakości paliw. Do tej pory nie zakończono prac w tym zakresie. Pracuje nad nimi Ministerstwo Energii. Kiedy jednak będą gotowe, na razie nie wiadomo.
W najbliższym czasie zapowiadany jest przegląd stanu zaawansowania pozostałych inicjatyw rządowych mających ograniczyć skutki niskiej emisji.