Magnez jest niezbędny do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. Często nazywa się go pierwiastkiem życia. Pełni on bardzo ważną funkcję zarówno w profilaktyce, jak i w lecznictwie.
Jest czynnikiem regenerującym żywe komórki, regulatorem równowagi wapniowej. Ponadto pozytywnie wpływa na procesy krzepnięcia krwi, reguluje rozwój układu kostnego, wzmaga reakcje obronne organizmu, działa profilaktycznie na zapalenie żył w sytuacjach pooperacyjnych, wzmacnia układ sercowo-naczyniowy. Działa przeciwstresowo, przeciwanafilaktycznie, przeciwzapalnie. Obniża poziom cholesterolu, chroni przed uszkodzeniem mięśnia sercowego.
Wchłanianie magnezu odbywa się w jelicie cienkim, a poziom tego pierwiastka w organizmie zależy od stanu czynnościowego układu pokarmowego oraz nerek. Zalecane dzienne spożycie magnezu dla osób dorosłych waha się między 280 a 350 mg. W preparatach dostępnych w aptekach magnez często łączy się z pirydoksyną (witaminą B6), która hamuje wydalanie tego pierwiastka z organizmu.
Magnez jest ważnym regulatorem układu nerwowego. Odgrywa ważną rolę w wytwarzaniu i magazynowaniu energii w postaci wysokoenergetycznych związków. Wpływa w ten sposób na poprawę koncentracji, pamięci oraz nastroju. Będąc katalizatorem spalania węglowodanów (glukozy), odpowiada za dostawę energii do tkanek i komórek organizmu, zwłaszcza do wrażliwych na jej niedobór komórek nerwowych mózgu.
Niedobór magnezu może powodować kłopoty z zasypianiem, nadpobudliwość, przewlekłe zmęczenie. Człowiek cierpiący na deficyt tego pierwiastka jest roztargniony i nie może zbyt długo skupić się na jednej czynności. Ciągły stres i nieustanne napięcie psychiczne związane z przepracowaniem, życiem „w pośpiechu” mogą dodatkowo zwiększać niedobór magnezu.
Skurcze łydek to charakterystyczny objaw niedoboru magnezu. Dolegliwość ta najczęściej występuje pod wpływem określonych bodźców zewnętrznych (np. zimna) lub przeciążenia mięśni w wyniku wysiłku fizycznego (np. podczas zawodów sportowych). Często też dotyka kobiet w ostatnich miesiącach ciąży. Do skurczów łydek może dojść podczas snu. Zwykle ustępują one samoistnie, ale są niezwykle bolesne.
Jak można uniknąć tej dolegliwości? Przede wszystkim należy pamiętać o dostarczaniu organizmowi odpowiedniej ilości elektrolitów, a także dbać o prawidłową zawartość magnezu w diecie. Najwięcej tego pierwiastka jest w fasoli, kiełkach pszenicy, orzechach, bananach, soi, maśle orzechowym. Można też przyjmować preparaty z magnezem. Skurczu łydek można uniknąć regularnie wykonując ćwiczenia rozciągające mięśnie. Pomaga też delikatny masaż, ciepły prysznic i ciepłe okłady.
Magnez odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego. Wspomaga rozkurcz mięśni, dlatego jego niedobór może spowodować skurcz jednej z tętnic wieńcowych, co w konsekwencji może doprowadzić do zawału serca – nawet u osób, które wcześniej nie miały problemów kardiologicznych.
Mała ilość magnezu może również powodować niemiarowość pracy serca, czyli stan, w którym serce pracuje nieregularnie. Dzieje się tak, gdyż na poziomie komórki mięśnia sercowego, z powodu niedoboru magnezu dochodzi do niestabilności elektrycznej.
Magnez zapobiega również powstawaniu skrzepliny, gdyż zmniejsza skłonność płytek krwi do zlepiania się, a wtedy istnieje mniejsze prawdopodobieństwo powstania skrzepu i zatkania naczynia krwionośnego.
Magnez wpływa również na regulację ciśnienia krwi. Obniża opór w naczyniach krwionośnych, a przez to również ciśnienie. Niskie stężenie magnezu w organizmie wiąże się z obniżeniem stężenia potasu i wzrostem stężenia sodu, co przyczynia się do nadciśnienia.
W doświadczeniach prowadzonych na zwierzętach stwierdzono, że brak magnezu w diecie powoduje hipercholesterolemię, hipertrójglicerydemię i rozwój miażdżycy. Dotychczasowe obserwacje kliniczne wskazują na skuteczność działania magnezu zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego.
Niedobór magnezu w organizmie jest wynikiem ujemnego bilansu tego pierwiastka w organizmie (gdy straty magnezu są większe niż jego podaż). Przyczyn ujemnego bilansu może być wiele, jednak na pierwszym miejscu wymienia się niewłaściwą dietę bogatą w tłuszcz zwierzęcy, cukier i wysokoprzetworzone produkty żywnościowe lub dietę ubogokaloryczną stosowaną w dietach odchudzających. Niedostateczna zawartość magnezu w organizmie może być również spowodowana niskim wchłanianiem magnezu z przewodu pokarmowego, stanem zapalnym jelit, przewlekłą biegunką, wymiotami czy częstym stosowaniem środków przeczyszczających. Do nadmiernej utraty magnezu może dojść w przypadku chorób nerek, przewlekłego alkoholizmu, a także z powodu przyjmowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych.
Należy również wspomnieć, że niekorzystny może być również nadmiar magnezu. Dlatego stosując suplementację preparatem aptecznym, należy uważnie przeczytać i stosować się do wskazań ulotki załączonej do opakowania.