Najważniejsze zmiany w ubezpieczeniach obowiązkowych w rolnictwie w okresie ostatnich dwóch lat oraz propozycje na rok 2017.

I. KRUS

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna

Od 1 października 2015 r. rolnik, małżonek rolnika lub domownik, który prowadził gospodarstwo rolne lub w nim pracował i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników, a następnie dostał pomoc finansową w związku z opieką nad niepełnosprawnym krewnym, będzie mógł zdecydować, gdzie chce podlegać i gdzie będą odprowadzane jego składki emerytalno-rentowe – KRUS czy ZUS.

W przypadku wybrania ubezpieczenia emerytalno-rentowego w KRUS, rolnik, małżonek rolnika lub domownik pobierający świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna może w ciągu 30 dni od wydania decyzji przyznającej odpowiedni zasiłek lub świadczenie złożyć w dotychczasowej jednostce organizacyjnej KRUS wniosek w tej sprawie.

Natomiast rolnicy, małżonkowie rolników i domownicy, którzy na podstawie dotychczasowych przepisów mają odprowadzane składki do ZUS, mogli wrócić do KRUS. Dla tej grupy czas na podjęcie decyzji wynosił 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustaw, tj. do 1 kwietnia 2016 r. Wniosek o odstąpienie od ubezpieczenia w ZUS i objęcie ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w KRUS należało złożyć wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, który opłaca składki.

Składki za wyżej wymienione osoby będzie opłacał do KRUS wójt, burmistrz lub prezydent miasta do czasu uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego osób pobierających świadczenie dla opiekuna oraz obowiązek opłacania składek na to ubezpieczenie ciąży na wójcie, burmistrzu lub prezydencie miasta.

Podstawa prawna:

Zasiłek macierzyński

Od  1 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady przyznawania i wypłaty zasiłków macierzyńskich dla ubezpieczonych rolników i domowników.

Zasiłek macierzyński przysługuje osobie podlegającej ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy lub na wniosek, która:

• jest matką albo ojcem dziecka;
• przysposobiła dziecko w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia na wychowanie, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia, jeżeli w tym czasie został złożony wniosek o przysposobienie;
• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia.

Ubezpieczony – ojciec dziecka będzie mógł ubiegać się o zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia przez matkę dziecka tylko w przypadku:

• skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka,
• śmierci matki dziecka,
• porzucenia dziecka przez matkę.

Zasiłek macierzyński jako świadczenie okresowe przysługuje przez okres 52 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego ulegnie wydłużeniu w przypadku urodzenia przy jednym porodzie większej liczby dzieci. Osobie uprawnionej do zasiłku macierzyńskiego będzie przysługiwał w tym samym czasie jeden zasiłek macierzyński bez względu na liczbę wychowywanych dzieci.

Zasiłek macierzyński od 1 stycznia 2016 r. jest wypłacany w kwocie 1000 zł miesięcznie. Kwota zasiłku macierzyńskiego przysługującego za niepełny miesiąc zostanie ustalona proporcjonalnie do liczby dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński.

Podstawa prawna:

2. Ubezpieczenia dotowane do upraw i zwierząt gospodarskich w 2016 r.

Dopłaty wynoszą:

• do 65% składki z tytułu ubezpieczenia upraw, jeżeli określone przez zakłady ubezpieczeń stawki taryfowe ubezpieczenia nie przekraczają:
  • przy ubezpieczeniu upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku jarego, rzepiku, ziemniaków lub buraków cukrowych – 3,5% sumy ubezpieczenia upraw; w przypadku rozdzielenia rodzajów ryzyka suma ubezpieczenia danej uprawy dotyczy wszystkich rodzajów ryzyka;
  • przy ubezpieczeniu rzepaku ozimego, warzyw gruntowych, chmielu, tytoniu, drzew i krzewów owocowych, truskawek lub roślin strączkowych – 5% sumy ubezpieczenia; w przypadku rozdzielenia rodzajów ryzyka suma ubezpieczenia danej uprawy dotyczy wszystkich rodzajów ryzyka;
• do 65% składki z tytułu ubezpieczenia zwierząt, jeżeli określone przez zakłady ubezpieczeń stawki taryfowe ubezpieczenia nie przekraczają 0,5% sumy ubezpieczenia.

Zakłady ubezpieczeń mogą określić stawki taryfowe ubezpieczenia wyższe niż określone w ustawie. W przypadku, gdy stawki taryfowe ubezpieczenia są wyższe niż określone, ale nie przekraczają 6% sumy ubezpieczenia, dopłaty do składek przysługują w wysokości 3,5% i 5% sumy ubezpieczenia dla poszczególnych upraw.

Jeżeli stawki taryfowe przekroczą 6% sumy ubezpieczenia, w przypadku umów ubezpieczenia:

• warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych – dopłaty do składek przysługują w wysokości do 5% sumy ubezpieczenia;
• upraw innych niż wymienione w pkt 1 – dopłaty do składek nie przysługują.

Zakłady, z którymi należy zawierać umowy ubezpieczeń dotowanych w 2016 r.:

• PZU S.A. w Warszawie,
• Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych TUW w Warszawie,
• Concordia Polska TUW w Poznaniu.

Projekt na rok 2017

Resort rolnictwa przygotował projekt ustawy o ubezpieczeniach upraw i zwierząt gospodarskich. W stosunku do obecnych przepisów nowe regulacje wprowadzają ubezpieczenia pakietowe, zmienią się też progi, które decydują o tym, czy składka będzie refundowana z budżetu państwa.

Według projektu nowelizacji ustawy dopłaty do składek ubezpieczenia upraw rolnych będą udzielane do polis, które będą obejmować pakiet rodzajów ryzyka albo pojedyncze ryzyko, a zakład ubezpieczeń określi stawkę taryfową na poziomie maksymalnie 9% sumy ubezpieczenia. W przypadku natomiast, gdy uprawy będą prowadzone na gruntach klas V i VI, stawka może stanowić wyższy odsetek sumy ubezpieczenia, tj. 12% w przypadku użytków rolnych klasy V oraz 15% – klasy VI. Jeśli zostanie wyliczona przez ubezpieczyciela stawka wyższa niż 9, 12 i 15%, dopłata z budżetu nie będzie przysługiwać, a rolnik będzie musiał pokryć całość ze swojej kieszeni. Ubezpieczenia zwierząt pozostają bez zmian. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2017 r.

3. Ubezpieczenie obowiązkowe OC

OC rolnika

Ubezpieczenie OC rolników dotyczy nie tylko właścicieli, ale również dzierżawców czy najemców gospodarstw, posiadających areał użytków rolnych przekraczający łącznie 1 ha i opłacających w części lub w całości podatek rolny. Z tego ubezpieczenia dostaną odszkodowanie osoby trzecie, jeśli coś złego stanie im się na terenie gospodarstwa lub np. jeśli zwierzęta rolnika wyrządzą komuś szkodę. Warto zaznaczyć, że osobami trzecimi nie są członkowie rodziny zamieszkujący i wspólnie prowadzący gospodarstwo czy też pracownicy rolnika. W przypadku braku obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników od 1 stycznia 2016 r. wysokość kary z tytułu niespełnienia obowiązku ubezpieczenia wynosi równowartość jednej dziesiątej minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. 190 zł.

OC pojazdów

Od marca 2015 r. poszkodowani kierowcy mają możliwość bezpośredniej likwidacji szkód. To znaczy, że ich uszkodzonym samochodem zajmie się ubezpieczyciel, u którego wykupili polisę OC, a nie jak dotąd firma, w której ubezpieczony jest sprawca kolizji. W bieżącym roku mają wejść w życie również wytyczne Komisji Nadzoru Finansowego, które zapewnią jednolite standardy wyliczania szkód przez ubezpieczycieli.

Zgodnie z warunkami ubezpieczeń, kary za brak polisy ubezpieczenia OC w 2016 roku wynoszą:

• w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:
  • samochody osobowe – równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (3 700 zł),
  • samochody ciężarowe, ciągniki samochodowe i autobusy – równowartość trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (5 550 zł),
  • pozostałe pojazdy – równowartość jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę (620 zł),
• w ubezpieczeniu OC rolników – równowartość jednej dziesiątej minimalnego wynagrodzenia za pracę (190 zł).

Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2016 r. wynosi 1 850 zł.

4. Ubezpieczenie budynków

To ubezpieczenie  zapewni odszkodowanie, jeśli np. w wyniku powodzi, pożaru czy gradu zniszczeniu ulegną budynki składające się na gospodarstwo rolne. Obowiązkowi ubezpieczenia podlegają zarówno budynki mieszkalne gospodarstwa, jak i budynki gospodarcze, np. obory czy stodoły. Ubezpieczenie chroni od zdarzeń losowych, takich jak: pożar, huragan, podtopienie, deszcz nawalny, powódź, grad, opady śniegu, wyładowania atmosferyczne. Zgodnie z prawem budowlanym budynkiem rolniczym, który należy ubezpieczyć, jest będący w posiadaniu rolnika obiekt o powierzchni powyżej 20 m², który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. W przypadku braku obowiązkowego ubezpieczenia budynków rolniczych, od 1 stycznia 2016 r. wysokość kary z tytułu niespełnienia obowiązku ubezpieczenia wynosi równowartość jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r., tj. 460 zł.

Podstawa prawna:

Źródło informacji: