ARiMR przypomina, że w tym roku zwiększył się zakres kontroli tzw. wymogów wzajemnej zgodności w gospodarstwach rolnych.
Rolnicy, którzy ubiegają się o przyznanie dopłat bezpośrednich, a także prowadzą gospodarstwa, w których realizowane są działania PROW 2007 - 2013 takie jak np. "Program rolnośrodowiskowy", "Zalesianie gruntów rolnych i gruntów innych niż rolne" oraz wsparcie z tytułu tzw. dopłat ONW, zobowiązani są do przestrzegania tzw. "Zasad wzajemnej zgodności"(ang. cross compliance).
Nakazują one prowadzenie działalności rolniczej w sposób nieszkodzący środowisku naturalnemu, dbałość o "zdrowotność roślin" czyli m.in. przestrzeganie norm użycia nawozów i środków ochrony roślin i zachowywanie szczególnej troski o zwierzęta gospodarskie. Przestrzeganie tych zasad jest poddawane kontroli.
Dotychczas polscy rolnicy, w ramach "Zasad wzajemnej zgodności" zobowiązani byli do przestrzegania, od 1 stycznia 2009 r.:
- wymogów z obszaru A - związanych z ochroną środowiska naturalnego oraz identyfikacją i rejestracją zwierząt
- od 1 stycznia 2011 r., zasad dotyczących obszaru B - zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt oraz zdrowotności roślin.
- Natomiast od początku tego roku w Polsce obowiązują też zasady wzajemnej zgodności dotyczące też tzw. obszaru C, czyli dbania o tzw. dobrostan zwierząt i obejmują posiadaczy wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich.
Głównym celem wymogów w zakresie dobrostanu zwierząt jest zapewnienie zwierzętom gospodarskim dobrych warunków przetrzymywania, opieki i ochrony ze strony rolnika, jak również zaspokojenie wszystkich potrzeb biologicznych i możliwości naturalnego zachowania zwierząt. W dobrostanie ważne jest, by zwierzęta gospodarskie nie były traktowane jak przedmiot produkcji, ale przede wszystkim jako istoty żyjące, które są zdolne do odczuwania cierpienia.
Chów i hodowla zwierząt nie mogą być prowadzone metodami czy też w warunkach, które mogłyby spowodować cierpienie, urazy i uszkodzenia ciała zwierząt. Każdy, kto opiekuje się zwierzętami, powinien stosować się do wymagań dobrostanu, pielęgnacji, bezpiecznej obsługi, naturalnych, zdrowych zachowań czy też obsługi urządzeń wykorzystywanych w przyjętej technologii.
Podczas doglądania zwierząt (co najmniej raz dziennie) należy sprawdzać ich stan zdrowia, stan odżywienia, stan racic, występowanie kulawizn, wykryć ewentualne otarcia, skaleczenia, czy też osowiałość, niepobieranie pokarmu, problemy z oddychaniem, biegunki czy też odstawanie od stada.
Jeżeli zauważone zostaną niepokojące objawy dotyczące stanu zwierząt, należy natychmiast otoczyć opieką chore czy też ranne zwierzę, a w przypadku grupowego utrzymania zwierząt trzeba je odizolować od reszty grupy, zapewnić odpowiednie warunki (ściółka, stały dostęp do wody). Jeśli taka opieka nie przynosi rezultatu trzeba wezwać lekarza weterynarii.
Wszelkie zabiegi lekarsko-weterynaryjne może wykonywać tylko lekarz weterynarii. Lekarz ma obowiązek pozostawienia w gospodarstwie odpowiedniej dokumentacji dotyczącej leczenia zwierząt, a posiadacz zwierząt ma obowiązek ją przechowywać. Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne należy wykonywać w sposób zapewniający ograniczenie stresu i cierpienia zwierzęcia.
Nieprzestrzeganie wymogów wzajemnej zgodności może skutkować zmniejszeniem lub utratą przyznawanych rolnikowi płatności bezpośrednich oraz płatności niektórych działań w ramach PROW 2007-2013 tj. płatności z tytułu naturalnych utrudnień dla rolników na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), rolnośrodowiskowych i na zalesianie gruntów rolnych. Wysokość sankcji, czyli naliczenie konkretnego % obniżenia płatności, zależy od rodzaju i skali naruszenia norm i wymogów wzajemnej zgodności.
Przestrzeganie zasad ochrony środowiska kontrolują pracownicy ARiMR. Natomiast kontrolą identyfikacji i rejestracji zwierząt gospodarskich, zdrowia zwierząt, bezpieczeństwa pasz i żywności w części dotyczącej produktów pochodzenia zwierzęcego oraz dobrostanu zwierząt zajmuje się Inspekcja Weterynaryjna.
Wprowadzenie "Wymogów wzajemnej zgodności" (Cross compliance) wynika z przepisów Unii Europejskiej i są one jednakowe we wszystkich krajach wspólnoty. Dzięki temu żywność wyprodukowana na terenie Unii Europejskiej, niezależnie od kraju producenta, spełnia te same "Wymogi wzajemnej zgodności", a co za tym idzie, jest takiej samej jakości.
Dorota Antczak