ZAZIELENIENIE
To, co ważne przed siewem ozimin w perspektywie przyszłego roku.
Rolniku! Sprawdź czy to Cię dotyczy.
W przyszłym roku zostaną wprowadzone nowe zasady przyznawania płatności. W 2015 roku wszyscy rolnicy otrzymają tzw. płatność na zazielenienie - z tytułu realizacji praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska. Planowana stawka płatności za zazielenienie ma wynosić ok.74 euro/ha. Niektórzy rolnicy już dziś spełniają wszystkie wymagania w zakresie zazielenienia inni powinni - też już dziś zainteresować się tym tematem.

Do praktyk zazielenienia należą:

Dywersyfikacja upraw
Jeżeli rolnik posiada w gospodarstwie:
• od 10 ha do 30 ha gruntów ornych, będzie musiał prowadzić, co najmniej 2 różne uprawy, a powierzchnia uprawy głównej nie może przekraczać 75% gruntów ornych,
• powyżej 30 ha gruntów ornych będzie musiał prowadzić co najmniej 3 różne uprawy, przy czym uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% gruntów ornych, a dwie uprawy główne łącznie nie mogą zajmować więcej niż 95% gruntów ornych.
Obszary proekologiczne
Jeżeli rolnik posiada w swoim gospodarstwie więcej niż 15 ha gruntów ornych, będzie zobowiązany do przeznaczenia co najmniej 5% gruntów ornych w gospodarstwie na obszary proekologiczne. Do obszarów proekologicznych (EFA) będzie można zaliczyć np.: grunty ugorowane, elementy krajobrazu tj. drzewa, oczka wodne, rowy, strefy buforowe oraz wiele innych pod różnymi szczególnymi warunkami.
Powierzchnię obszaru proekologicznego oblicza się poprzez mnożenie fizycznej powierzchni /długości/sztuk obszaru proekologicznego przez współczynnik ważenia oraz współczynnik przekształcenia (konwersji (służące do przeliczenia powierzchni różnych obszarów proekologicznych liniowych i punktowych według ich znaczenia dla zachowania bioróżnorodności). Jeżeli wyliczony obszar proekologiczny w gospodarstwie stanowi poniżej 5% gruntów ornych, a do spełnienia obowiązkowego progu realizacji obszarów proekologicznych „zabraknie" nie więcej 2,5% gruntów ornych stanowiących obszary proekologiczne w ramach gospodarstwa, nadal jest możliwość spełnienia obowiązkowego progu realizacji obszaru proekologicznego, poprzez umowne współdzielenie z innymi rolnikami obszaru objętego obowiązkową praktyką (wspólna realizacja). Ważne jest, aby minimum 50% obszarów proekologicznych było położone na terenie gospodarstwa. Aby gospodarstwo można było uznać za znajdujące się w bliskiej odległości, 80% powierzchni każdego gospodarstwa, uczestniczącego we wspólnej realizacji musi znajdować się w promieniu maksymalnie 15 km (okręg o średnicy 30 km).
(Obszary proekologiczne (EFA), co do zasady, powinny być położone na gruntach ornych, z wyłączeniem zagajników o krótkiej rotacji i obszarów zalesionych w ramach PROW po 2008. Elementy krajobrazu i strefy buforowe muszą przylegać do gruntu ornego dłuższą krawędzią. Nie każdy obszar proekologiczny kwalifikuje się do przyznania jednolitej płatności obszarowej. Międzyplony zadeklarowane jako praktyki równoważne do dywersyfikacji upraw nie mogą być jednocześnie deklarowane jako obszary EFA).
Trwałe użytki zielone
Jeżeli rolnik posiada trwałe użytki zielone, położone na obszarach Natura 2000 obowiązuje go zakaz ich przekształcania, w tym zaorywania, gdyż są to trwałe użytki zielone cenne przyrodniczo.
Jeśli rolnik posiada trwałe użytki zielone, które nie są cenne przyrodniczo wówczas obowiązuje go zakaz ich przekształcania, w tym zaorywania ale tylko wówczas, gdy stosunek trwałych użytków zielonych do wszystkich użytków rolnych w danym roku dla całego kraju zmniejszy się o więcej niż 5% do wskaźnika referencyjnego, ustalonego w roku 2015.
Aby otrzymać płatność na zazielenienie należy przestrzegać wyżej wymienionych trzech obowiązkowych praktyk rolniczych, które nie są bezwzględnie obowiązkowe dla wszystkich rolników.
Stosowanie wymogów w zakresie zazielenienia nie jest obowiązkowe dla rolników, którzy:
• przystąpią do systemu dla małych gospodarstw,
• prowadzą produkcję metodami ekologicznymi w całym gospodarstwie, zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym,
• gospodarują na obszarach Natura 2000 oraz obszarach objętych tzw. ramową dyrektywą wodną, pod warunkiem, że realizują praktyki zgodne z celami dyrektywy ptasiej, siedliskowej oraz ramowej dyrektywy wodnej.
Realizacja praktyki dywersyfikacji upraw będzie możliwa poprzez tzw. praktyki równoważne, do których należą:
• w działaniu rolnośrodowiskowo-klimatycznym PROW 2014-2020 Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone albo Pakiet 2. Ochrona gleb i wód (wyłącznie w zakresie międzyplonu ozimego lub ścierniskowego), pod warunkiem wypełnienia przez rolników wymogów określonych w ramach pakietów,
• wariant 8.2 Międzyplon ozimy lub wariant 8.3 Międzyplon ścierniskowy, Pakietu 8. Ochrona gleb i wód PROW 2007-2013, pod warunkiem wypełnienia przez rolników wymogów określonych w ramach pakietów.
W przypadku pakietu ochrona gleb i wód, praktyki równoważne nie mogą być przedmiotem podwójnego finansowania (filar I i II) – zmniejszenie stawki pomocy PROW dla pakietu, który
jest realizowany, jako praktyka równoważna.
Dodatkowe wyłączenia z obowiązku dywersyfikacji upraw
W przypadku, gdy grunty orne zajmują powierzchnię 10 ha lub więcej, nadal można być zwolnionym
z konieczności realizacji praktyki dywersyfikacji upraw, jeżeli gospodarstwo spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków:
1. więcej niż 75% gruntów ornych to:
• trawy lub inne zielne rośliny pastewne, lub
• grunt ugorowany,
a pozostałe grunty orne nie przekraczają powierzchni 30 ha
2. więcej niż 75% gruntów rolnych to:
• trwałe użytki zielone, lub
• trawy lub inne zielne rośliny pastewne,
a pozostałe grunty orne nie przekraczają powierzchni 30 ha

To co będzie trzeba zrobić, aby spełnić warunki zazielenienia zależy po pierwsze od powierzchni posiadanych użytków rolnych a po drugie od tego co jest na nich uprawiane. Jeżeli rolnik ma zamiar ubiegać się o jednolitą płatność obszarową, ważne jest, aby wiedział jak ustalić (obliczyć) powierzchnię gruntów ornych na których należy realizować praktyki zazielenienia (np. uwzględnia się również grunty orne, które nie są zgłaszane do płatności). Płatność z tytułu zazielenienia przysługuje do powierzchni użytków rolnych kwalifikujących się do jednolitej płatności obszarowej. Do celów obliczania udziału różnych upraw uwzględnia się tylko uprawy główne, czyli takie, które są uprawiane, co najmniej w okresie od 15 maja do 15 lipca roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności. Za uprawę w ramach dywersyfikacji upraw uznawany będzie każdy rodzaj w klasyfikacji botanicznej upraw - formy wszystkich gatunków z rodzin krzyżowych, psiankowatych i dyniowatych (Brassicaceae, Solanaceae i Cucurbitaceae), a także grunt ugorowany. Formy ozime i formy jare uważa się za odrębne uprawy, nawet jeśli należą do tego samego rodzaju - oznacza to, że na przykład pszenicę ozimą oraz pszenicę jarą traktujemy jak oddzielne uprawy. Przy ustaleniu realizacji praktyk zazielenienia pomocny będzie kalkulator, który dostępny jest na stronie internetowej ARiMR, umożliwi on sprawdzenie czy dane gospodarstwo spełnia warunki w zakresie przestrzegania praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska. Nie przestrzeganie zasad zazieleniania, stwierdzone zarówno w kontroli administracyjnej jak i w kontroli na miejscu, naraża na zmniejszenie kwoty należnych płatności. Do płatności za zazielenienie zostanie zatwierdzona powierzchnia po zastosowaniu zmniejszeń wynikających z niezgodności w zakresie realizacji praktyk zazielenienia.
UWAGA!!!
Aby otrzymać płatności za zazielenienie w przyszłym roku już w tym roku, rolnicy, którzy posiadają ponad 10 ha gruntów ornych a zamierzają zasiać oziminy muszą przestrzegać dywersyfikacji upraw, (która polega na zróżnicowaniu upraw w ramach gospodarstwa) czyli tak zaplanować strukturę upraw, aby spełnić wymagane kryteria.
Na podstawie informacji z poradnika MRiRW i komunikatu ARiMR opracowała Danuta Matusiak.