08 stycznia 2018

Burak Ćwikłowy – źródło naturalnych przeciwutleniaczy

Napisane przez Daria Nowak

W ostatnich latach zmienia się podejście do roli, jaką w kształtowaniu zdrowia człowieka odgrywa żywność. Wzrasta zainteresowanie przeciwutleniaczami (antyoksydantami) jako komponentami diety, co jest związane z ich korzystnym wpływem na ludzkie zdrowie. W badaniach epidemiologicznych wykazano, że poprawnie skomponowana dieta, dostarczająca energii głównie ze źródeł roślinnych może zapobiegać rozwojowi pewnych chorób, np. nowotworów lub arteriosklerozy.  Szczególne zainteresowanie wzbudza aktywna rola niektórych substancji pokarmowych w kształtowaniu dobrego zdrowia i długowieczności oraz w procesach inicjacji, promocji i hamowania chorób, szczególności chorób nowotworowych i układu krążenia.
Wśród substancji bioaktywnych zawartych w żywności niezwykle istotną rolę odgrywają przeciwutleniacze takie jak polifenole, witamina C, E i karotenoidy. Szczególnie dużą aktywnością przeciwutleniającą wśród produktów roślinnych wyróżniają się owoce jagodowe bogate w antocyjany i taniny, a także produkty przetworzone, jak soki i wina.
W grupie warzyw wskazać należy na pomidory i przetwory pomidorowe bogate w likopen, ponadto takie gatunki, jak: czosnek, jarmuż, brokuły, buraki i brukselka.
Burak ćwikłowy jest powszechnie uprawianym w Polsce warzywem korzeniowym. Korzenie buraka spożywa się w postaci wielu potraw i przetworów. Burak ćwikłowy jest spożywany w stanie świeżym przez większą część roku, ponadto stanowi jedno
z podstawowych warzyw wykorzystywanych powszechnie w przemyśle przetwórczym do produkcji ćwikły, soków pitnych, zup, konserw, mrożonek. U młodych roślin częścią jadalną są również liście.
W świeżej masie buraka znajduje się ok. 1,8% białka i 4,9% cukrów,
1% błonnika. Są one ponadto źródłem soli mineralnych, wapnia, fosforu, magnezu i żelaza. Liście buraka zawierają więcej białka i soli mineralnych niż korzenie. Zwraca się uwagę na dużą wartość dietetyczną buraków ze względu na obecność błonnika, wpływającego korzystnie na procesy trawienne.
Za właściwości przeciwutleniające buraka ćwikłowego odpowiedzialne są głównie betalainy. Barwniki betalainowe buraka ćwikłowego składają się z fioletowej betacyjaniny (betanina)
i żółtej betaksantyny. Znacznie większą aktywność przeciwutleniającą wykazują barwniki czerwone, niż barwniki żółte. Betanina łatwiej przenika z przewodu pokarmowego do krwioobiegu i wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe. Działa odkwaszająco oraz regulujące funkcjonowanie układu pokarmowego. Staje się wschodzącą gwiazdą wśród antyoksydantów. Burak ćwikłowy jako jedyne warzywo zawierające betaninę, stał się surowcem do produkcji barwników naturalnych, dopuszczonych do stosowania bez ograniczeń w przemyśle spożywczym.
Polska znajduje się w światowej czołówce jeśli chodzi o spożycie burków ćwikłowych,
a dzięki zawartej w nich betaninie, która ma duże właściwości antyoksydacyjne, korzystnie wpływa na nasz organizm z żywieniowego punktu widzenia.
 
Źródła:
1.    Dobrakowska-Kopecka Z., Doruchowski W.R, Gapiński M.(1999): Warzywnictwo.  
     PWRiL Warszawa
2. Orłowski M., Kołota E. (1999): Uprawa Warzyw. Wyd. BRASIKA, Szczecin
3. Nogala-Kałucka M. (2007): Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne,       
    technologiczne, molekularne i analityczne. Red.: Grajek W., Wyd. Naukowo-Techniczne,    
    Warszawa
 

Czytany 2465 razy