Pod koniec 2016 roku w Polsce pojawiło się zagrożenie wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków wywołanej wirusem grypy A podtypu H5 i H7. Pierwszy przypadek wystąpienia tej jednostki chorobowej odnotowano w Polsce 5 listopada 2016 w miejscowości Lubczyna i Goleniów (powiat goleniowski). Dotyczyło to dzikich ptaków (6 sztuk), których martwe ciała znaleziono w pobliżu jeziora Dąbie.

W celu ograniczenia możliwości rozprzestrzeniania się tego negatywnego zjawiska -Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi - wprowadził obowiązujące na terenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - Rozporządzenie z dnia 20 grudnia 2016 roku w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków.

Dokument ten zakazuje:

a) organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów z udziałem żywych kur, kaczek, gęsi, indyków, przepiórek, perlic, strusi oraz innych bezgrzebieniowców, gołębi, bażantów i kuropatw, z wyłączeniem lotów treningowych lub lotów konkursowych gołębi. Dopuszcza się, po uzyskaniu zgody od powiatowego lekarza weterynarii, zorganizowanie targu, wystawy, pokazu lub konkursu z udziałem żywych ptaków, wyłącznie w pomieszczeniu uniemożliwiającym kontakt tych ptaków z dzikimi ptakami,

b) przechowywania i prezentacji w celu sprzedaży, oferowania do sprzedaży, dostarczania oraz każdego innego sposobu zbycia ptaków których mowa w pkt. a) na targowiskach,

c) pojenia drobiu oraz ptaków utrzymywanych przez człowieka wodą ze zbiorników, do których dostęp mają dzikie ptaki,

d) wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa w których utrzymywany jest drób, zwłok dzikich ptaków lub tusz ptaków łownych:

oraz nakazuje:

1. odosobnienie drobiu lub innych ptaków w gospodarstwie, w szczególności w zamkniętych obiektach budowlanych lub innych miejscach, w sposób uniemożliwiający kontakt z drobiem lub innymi ptakami utrzymywanymi w innych gospodarstwach oraz ograniczający ich kontakt z dzikimi ptakami,
2. zgłoszenie do powiatowego lekarza weterynarii miejsc, w których jest utrzymywany drób lub inne ptaki, z wyłączeniem ptaków utrzymywanych stale w pomieszczeniach mieszkalnych,
3. utrzymywanie drobiu w sposób wykluczający jego dostęp do zbiorników wodnych, do których dostęp mają dzikie ptaki,
4. zgłoszenie powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu dla miejsca wysyłki, co najmniej 24 godziny przed przemieszczeniem, informacji o planowanym przemieszczeniu przesyłek drobiu obejmujących:

- rodzaj przesyłki, ze wskazaniem odpowiedniego gatunku drobiu, piskląt jednodniowych albo jaj wylęgowych,

- datę przemieszczenia

- miejsce wysyłki i miejsce przeznaczenia

- liczbę ptaków

5. przechowywanie paszy dla ptaków w sposób zabezpieczający przed kontaktem z dzikimi ptakami oraz ich odchodami,
6. karmienie i pojenie drobiu oraz ptaków utrzymywanych w niewoli w sposób zabezpieczający paszę i wodę przed dostępem dziki ptaków oraz ich odchodami,
7. wyłożenie mat dezynfekujących przed wejściami i wyjściami z budynków inwentarskich w których utrzymywany jest drób oraz przed wjazdem i wyjazdem do gospodarstwa w przypadku braku niecek,
8. stosowanie przez osoby wchodzące do budynków inwentarskich, w których jest utrzymywany drób odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego,
9. stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą drobiu zasad higieny osobistej w tym mycie rąk przed wejściem do budynku,
10. oczyszczanie i dezynfekcja sprzętu i narzędzi używanych do obsługi drobiu, każdorazowo przed ich użyciem,
11. powstrzymywanie się przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na ptaki łowne, od wykonywania czynności związanych z obsługą drobiu,
12. dokonywanie codziennego przeglądu stad drobiu wraz z prowadzeniem dokumentacji zwierającej w szczególności informacje na temat liczby padłych ptaków, spadku pobierania paszy lub nieśności.

Posiadacz drobiu zobowiązany jest zawiadomić organ Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższy podmiot świadczący usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej w sytuacji wystąpienia u drobiu następujących objawów klinicznych:

- zwiększenie śmiertelności

- spadek pobierania paszy i wody

- drgawki, skręty szyi, paraliż nóg i skrzydeł, niezborność ruchów

- duszność

- sinicy i wybroczyn

- biegunki

- nagłego spadku nieśności

Wraz z nastaniem wiosny i pojawieniem się wyższych temperatur otoczenia – zmniejszyła się możliwość wystąpienia wysoce zjadliwej grypy ptaków wywołanej wirusem grypy A podtypu H5 i H7. Jednakże wystąpienie na terenie Polski w.w choroby drobiu nie jest to całkowicie wykluczone. W związku z powyższym - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi - wprowadził obowiązujące na terenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - Rozporządzenie z dnia 4 kwietnia 2017 roku w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków

Rozporządzenie to nie znosi nakazu odosobnienia drobiu lecz nakazuje:

a) utrzymywanie drobiu w sposób ograniczający jego kontakt z dzikimi ptakami,

b) zgłaszanie do powiatowego lekarza weterynarii miejsc, w których jest utrzymywany drób lub inne ptaki, z wyłączeniem ptaków utrzymywanych stale w pomieszczeniach mieszkalnych,

c) utrzymywanie drobiu w sposób wykluczający jego dostęp do zbiorników wodnych, do których dostęp mają dzikie ptaki,

d) przechowywanie paszy dla ptaków w sposób zabezpieczający przed kontaktem z dzikimi ptakami oraz ich odchodami,

e) karmienie i pojenie drobiu oraz ptaków utrzymywanych w niewoli w sposób zabezpieczający paszę i wodę przed dostępem dzikich ptaków oraz ich odchodami,

f) wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami i wyjściami z budynków inwentarskich, w których jest utrzymywany drób, w liczbie zapewniającej zabezpieczenie wejść i wyjść z tych budynków - w przypadku ferm, w których drób jest utrzymywany w systemie bezwybiegowym,

g) stosowanie przez osoby wchodzące do budynków inwentarskich, w których jest utrzymywany drób, odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego, przeznaczonych do użytku wyłącznie w danym budynku - w przypadku ferm, w których drób jest utrzymywany w systemie bezwybiegowym,

h) stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą drobiu zasad higieny osobistej, w tym mycie rąk przed wejściem do budynków inwentarskich,

i) oczyszczanie i odkażanie sprzętu i narzędzi używanych do obsługi drobiu przed każdym ich użyciem,

j) powstrzymanie się przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na ptaki łowne, od wykonywania czynności związanych z obsługą drobiu,

k) dokonywanie codziennego przeglądu stad drobiu wraz z prowadzeniem dokumentacji zawierającej w szczególności informacje na temat liczby padłych ptaków, spadku pobierania paszy lub nieśności.

W przypadku wystąpienia ptasiej grypy ptaków- w gospodarstwie wdrażane były procedury zgodne z przyjętym Planem HPAI dla danego powiatu - zatwierdzonym przez Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii.

Na terenie Polski (do 27 kwietnia 2017) odnotowano 65 ognisk tej choroby, natomiast na terenie województwa Wielkopolskiego wirus ten pojawił się w 14 gospodarstwach. W powiecie kolskim nie było takiego zjawiska.

W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tego zjawiska na terenie kraju prowadzone są działania informacyjne, kontrolne i represyjne. W związku z wymogiem przestrzegania zapisów Rozporządzeń - Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi - w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków - Powiatowy Lekarz Weterynarii w Kole odnotował 602 zgłoszenia dotyczące utrzymywania drobiu przyzagrodowego (tym 57 zgłoszeń dotyczyło gminy Kościelec). W celu weryfikacji poprawności przestrzegania w.w Rozporządzeń na terenie powiatu kolskiego przeprowadzono 68 wizyt kontrolnych w gospodarstwach utrzymujących drób (12 wizyt w gminie Kościelec). Na terenie powiatu kolskiego nałożono 1 karę administracyjną na fermę drobiu oraz 48 mandatów karnych wystawionych przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w czasie wspólnych kontroli w tym 14 mandatów karnych na terenie gminy Kościelec.

Pomimo poprawy warunków atmosferycznych oraz zakończeniem migracji dzikich ptaków ryzyko przeniesienia wirusa ptasiej grypy na terenie Polski nadal istnieje.

Wszystkie nakazy i zakazy dla producentów drobiu na dzień 27.04.2017r reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 kwietnia 2017r. w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków.