Wielu rolników zainteresowanych jest działaniem z PROW 2014-2020 „Restrukturyzacja małych gospodarstw”, który nabór ma ruszyć w I kwartale 2017 roku.

Podstawowym pytaniem jest, do których gospodarstw skierowana jest pomoc. Rozporządzenie Ministra Rolnictw i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. definiuje małe gospodarstwo jako gospodarstwo, którego wielkość ekonomiczną jest mniejsza niż 10 tys. euro (wielkość ekonomiczna gospodarstwa jest ustalana na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa wyrażonej w euro).

Aby móc skorzystać z pomocy trzeba być posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego obejmującego co najmniej 1 ha lub prowadzić działy specjalne produkcji rolnej. Należy także podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik nieprzerwanie przez okres co najmniej ostatnich 24 miesięcy i w tym okresie nie prowadzić innej działalności gospodarczej.

Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, podaje do publicznej wiadomości na stronie internetowej administrowanej przez Agencję, w co najmniej jednym dzienniku o zasięgu krajowym oraz w Centrali Agencji, oddziałach regionalnych i biurach powiatowych Agencji ogłoszenie o naborze wniosków o przyznanie pomocy, nie później niż 30 dni przed dniem planowanego rozpoczęcia terminu składania tych wniosków.

Po ogłoszeniu naboru, należy do biura powiatowego Agencji właściwego ze względu położenia gospodarstwa złożyć wniosek oraz biznesplan. Biznesplan musi zawierać koncepcję restrukturyzacji gospodarstwa oraz składać się z opisu wyjściowej sytuacji gospodarstwa obejmujący informacje dotyczące: gruntów ornych znajdujących się w gospodarstwie, ich powierzchnię i rodzaj użytków, dane dotyczące budynków, budowli, maszyn, urządzeń i wyposażenia, wykorzystywanych do produkcji rolnej, struktury produkcji roślinnej, uwzględniając rodzaj i powierzchnię upraw, lub produkcji zwierzęcej, uwzględniając gatunek i liczbę zwierząt gospodarskich, wielkości ekonomicznej gospodarstwa oraz opisu docelowej sytuacji gospodarstwa obejmujący informacje dotyczące planowanej: powierzchni i rodzaju użytków rolnych, struktury produkcji roślinnej, uwzględniając rodzaj i powierzchnię upraw, lub strukturę produkcji zwierzęcej, uwzględniając gatunek i liczbę zwierząt gospodarskich, wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Ponadto biznesplan musi zawiera informacje dotyczące: sposobu, w jaki realizacja biznesplanu doprowadzi do osiągnięcia wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa do co najmniej 10 tys. euro i co najmniej o 20% w stosunku do wielkości wyjściowej, opis i szacunkową wartość planowanych inwestycji w środki trwałe, opis planowanych działań dotyczących zrównoważonego środowiska w zakresie nawożenia, udziału powierzchni trwałych użytków zielonych w powierzchni użytków rolnych, udziału zbóż w strukturze zasiewów na gruntach ornych oraz opis planowanych działań dotyczących efektywnej gospodarki zasobami gospodarstwa, planowanego udziału w szkoleniach, korzystania z usług doradczych, prowadzenia działań w zakresie przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania tych produktów, lub uczestnictwo w unijnym systemie jakości lub krajowym systemie jakości w ramach działania „Systemy jakości produktów rolnych środków spożywczych”.

Biznesplan musi wskazać jak gospodarstwo uzyska docelową wielkość ekonomiczną gospodarstwa przy uwzględnieniu planowanej struktury produkcji oraz zasobów gospodarstwa, zgodność szacunkowych wartości planowanych inwestycji w środki trwałe z cenami rynkowymi, dostosowanie planowanych inwestycji w środki trwałe do zasobów gospodarstwa oraz docelowej struktury produkcji,

Biznesplan musi przewidywać: inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy, zakup wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia w ramach planowanych inwestycji. Biznesplan musi zawierać elementy wzajemnie ze sobą spójne i zgodne.

Pomocy nie przyznaje się: na inwestycje dotyczące plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne oraz niektórych działów specjalnych produkcji rolnej, w szczególności: hodowli zwierząt laboratoryjnych, hodowli ryb akwariowych, hodowli psów rasowych, hodowli kotów rasowych. Wsparcia nie uzyskają również osoby, które były lub są beneficjentami jednego z poniższych instrumentów wsparcia: „Ułatwianie startu młodym rolnikom”, „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” objętych PROW 2007-2013, jak i „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Premie dla młodych rolników”, „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” objętych PROW 2014-2020.     

Pomoc przyznaje się na operację polegającą na: przeprowadzeniu inwestycji w środki trwałe, udziale w szkoleniach, korzystaniu z usług doradczych, udziale w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych, w szczególności w celu dostarczania na rynek większych ilości produktów i przygotowywania ich do sprzedaży, realizacji innych działań niezbędnych do przeprowadzenia restrukturyzacji gospodarstwa.

Pomoc przyznaje się w wysokości 60 tys. zł i wypłaca w dwóch ratach: I rata 80% kwoty pomocy – 48 000 tys. zł, II rata 20% kwoty pomocy – 12 000 tys. zł. Pomoc przyznaje się na dane gospodarstwo tylko raz.

O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punków, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, przyznawanych na podstawie następujących kryteriów wyboru operacji.

Za kwalifikacje zawodowe można uzyskać następujące punkty:

• wykształcenie wyższe rolnicze – ukończone studia – 5 pkt,
•  wykształcenie w zawodzie rolniczym na poziomie kwalifikacji technika – 5 pkt,
• wykształcenie wyższe oraz co najmniej 3 letni staż pracy w rolnictwie - 5 pkt,
• wykształcenie w zawodzie rolniczym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej – 4 pkt,
• tytuł wykwalifikowanego robotnika lub tytuł mistrza, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodach rolniczych uzyskany w formach pozaszkolnych oraz co najmniej 3 letni staż pracy w rolnictwie – 3 pkt,
• wykształcenie średnie i co najmniej 4 letni staż pracy w rolnictwie – 2 pkt,
• wykształcenie zasadnicze i co najmniej 5 letni staż pracy w rolnictwie 1 pkt,

Punkty można również uzyskać za rodzaj planowanej produkcji: za zobowiązanie się do uczestnictwa w unijnym systemie jakości lub krajowym systemie jakości w ramach działania „ Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych” – 2 pkt, w przypadku uczestnictwa w systemie rolnictwa ekologicznego – 4 pkt, za produkcja roślin wysokobiałkowych – jeżeli powierzchnia użytków rolnych, na których będą uprawiane te rośliny wynosi co najmniej 1 ha – 2 pkt.

Dodatkowe punkty uzyskamy również za: inwestycja budowlana związana z działalnością rolniczą – 2 pkt, udział w szkoleniach, korzystanie z usług doradczych – od 0,5pkt do 2pkt, prowadzenie działań w zakresie przygotowywania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie – 1 pkt, zaś za przetwarzanie tych produktów - 3 pkt, udział w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych- 2 pkt,

Również punkty można uzyskać za wpływ na realizację celów przekrojowych:

w zakresie ochrony środowiska: udział zbóż w strukturze zasiewów na gruntach ornych mniejszy lub równy 66% -0,5 pkt, zobowiązanie do przygotowania planu nawozowego oraz stosowanie tego planu – 2 pkt, inwestycje w zakresie ochrony środowiska i zapobieganiu zmianom klimatu – nie więcej niż 5 pkt (wykaz inwestycji jest w załączniku nr 2 do rozporządzenia).

Inwestycje zakresie innowacyjności za postęp biologiczny, organizację produkcji, nowoczesne technologie produkcji lub innowacyjny produkt – po 1 pkt za każdy z tych obszarów, jednak nie więcej niż 2 pkt. Są również punkty za docelowa wielkość ekonomiczna gospodarstwa i jeśli jest ona większa niż 20 tys. euro - 5 pkt, jest w przedziale 16-20 tys. euro - 3 pkt, oraz przedział 12-16 tys. euro – 1 pkt

Premiowane są osoby młode, jeżeli w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy beneficjent nie ma więcej niż 40 lat otrzyma dodatkowo 3 pkt.

Pomoc jest przyznawana jeżeli podmiot uzyska co najmniej 10pkt.

Kierownik biura powiatowego Agencji wydaje decyzję w sprawie przyznania pomocy w terminie 180 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy. Decyzję o przyznaniu pomocy wydaje się w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia tej decyzji, z zastrzeżeniem dopełnienia przez beneficjenta następujących warunków: rozpoczęcia realizacji biznesplanu, rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie, najpóźniej w dniu rozpoczęcia realizacji biznesplanu, złożenia wniosku o płatność pierwszej raty pomocy

Uznaje się, że rozpoczęcie realizacji biznesplanu następuje przez dokonanie czynności mającej na celu realizację określonych w nim działań, w szczególności przez: rozpoczęcie prac budowlanych związanych z inwestycją, jeśli inwestycja budowlana, zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić przeniesienie własności lub posiadania maszyny, urządzenia lub wyposażenia, zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić świadczenie usług, prace przygotowawcze, takie jak uzyskanie zezwoleń lub przeprowadzenie analiz wykonalności inwestycji, zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić przeniesienie własności lub posiadania gruntów rolnych.

Wniosek o płatność I raty pomocy składa się w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. Wypłata pierwszej raty pomocy następuje w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku o płatność wraz z dokumentami. Drugą ratę pomocy, wypłaca się na wniosek o płatność, który składa się po realizacji biznesplanu, jednak nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, a w przypadku, bądź po wyrażeniu zgody przez kierownika biura powiatowego ARiMR– nie później niż do dnia upływu 4 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy. Pomoc jest wypłacana na rachunek bankowy beneficjenta wskazany we wniosku o płatność.

Istotna rzeczą są zobowiązania które posiada rolnik korzystając z tej pomocy, mianowicie musi: prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, zrealizować biznesplan w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, prowadzić ewidencję przychodów i rozchodów w gospodarstwie lub księgę przychodów i rozchodów, lub księgę rachunkową, lub ewidencję przychodów i rozchodów na podstawie odrębnych przepisów co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, prowadzić działania, z tytułu których przyznano punkty, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, umożliwiać przeprowadzenie przez uprawnione podmioty kontroli na miejscu lub kontroli dokumentów, udostępniać uprawnionym podmiotom informacje niezbędne do monitorowania i ewaluacji programu, przechowywać dokumenty związane z przyznaną pomocą co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

Anna Sierakowska
ZD w powiecie kolskim
WODR w Poznaniu