Prawidłowe żywienie człowieka polega na systematycznym dostarczaniu organizmowi około 60 składników wchodzących w skład produktów żywnościowych
Warzywa stanowią grupę produktów, która powinna znaleźć się w każdym posiłku każdego dnia. Stanowią one bowiem najbogatsze źródło witamin i składników mineralnych. Stwierdza się wciąż niższe od zalecanych norm spożycie warzyw szczególnie w tym okresie zimowym .Warzywa traktowane są przez nas jako dodatek smakowy i urozmaicający posiłek. A przecież warzywa zalicza się do produktów niezbędnych w codziennym żywieniu.
Skład chemiczny, a zatem wartość odżywcza warzyw, nie jest jednakowa i ze względu na przewagę jednego lub kilku składników odżywczych podzielono je na 3 grupy.
Pierwszą grupę stanowią warzywa bogate w witaminę C do których należą wszystkie warzywa kapustne.
Drugą grupę stanowią warzywa zawierające karoten, który w organizmie człowieka przetwarzany jest na witaminę A. Warzywa należące do tej grupy mają zabarwienie żółto pomarańczowe i zielone to marchew, dynia, fasola, groszek, sałata, pomidory oraz papryka.
Do trzeciej grupy wchodzą pozostałe warzywa tj. cebula, burak, seler i por.
Warzywa zawierają błonnik. Niektóre frakcje błonnika pokarmowego mają korzystny wpływ na obniżenie cholesterolu we krwi.
Występujące w warzywach składniki mineralne pełnią ważne i różnorodne czynności. Wchodzą w skład kośćca i zębów, wpływają na krzepliwość krwi, biorą udział w procesach trawienia i umożliwiają utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Warzywa zwierają wapń, żelazo i potas, które są stosunkowo łatwo przyswajalne przez organizm.
Większość produktów żywnościowych zakwasza organizm człowieka a nadmiar kwasu prowadzi do kwasicy, która objawia się szybkim męczeniem, apatią, utratą apetytu i zaburzeniami przemiany materii. Dlatego też warzywa zawierają składniki zasadotwórcze, które zobojętniają nadmiar kwasów w organizmie i dlatego tak ważne jest codzienne ich spożywanie.
Omówione właściwości warzyw powinny zachęcać do obfitego ich spożywania, należy również podkreślić, że warzywa są produktem niskoenergetycznym.
Największą wartość odżywczą mają warzywa bezpośrednio po zbiorze, ale przechowywane w odpowiednich warunkach nie tracą wartości odżywczych natomiast przechowywane w niewłaściwych warunkach sprzyjających więdnięciu i wysychaniu obniża ich wartość odżywczą.
Z punktu widzenia prawidłowego żywienia dzienne spożycie owoców i warzyw powinno wynosić na jedną osobę 700-1000g. Spożycie warzyw w ciągu roku powinno być równomierne. Dlatego też w okresie sezonowości warzywa powinny być poddane konserwowaniu. Wprawdzie wartość witaminowa warzyw w postaci przetworów jest uboższa, niemniej jednak stanowią źródło witamin i składników mineralnych w okresie zimowym zwłaszcza te w postaci mrożonek.
Pamiętajmy o tym, żeby każdego dnia obok warzyw gotowanych znalazły się w naszym pożywieniu surowe warzywa. Jedząc codziennie warzywa łatwiej nam będzie do późnej starości zachować zdrowie i smukłą sylwetkę.
Danuta Matuszewska
ZD Koło