W Łaszkowie koło Kalisza w Hotelu „Kristoff” odbyła się 21 stycznia 2020 r. konferencja przeznaczona dla producentów warzyw gruntowych, jednak wiele przedstawionych zagadnień dotyczyło szerokiej produkcji rolniczej. Omówiono wiele nowych rozwiązań i przydatne aktualności. W spotkaniu uczestniczyło ponad 140 producentów oraz doradcy.
Ponad 140 uczestników konferencji
Wybrane zagadnienia dotyczące kontroli gospodarstw rolnych pod kątem przepisów związanych z ochroną środowiska omówiły: Anna Jagodzik i Krystyna Zielonka z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Panie przedstawiły wymagania w stosunku do gospodarstw rolnych pod kątem przepisów dotyczących ochrony środowiska w związku z przyjęciem „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. 2018 poz. 1339). Program ma zastosowanie dla rolników wykorzystujących w swoich gospodarstwach nawozy naturalne (obornik, gnojówkę, gnojowicę, pomiot ptasi), produkt pofermentacyjny oraz mineralne nawozy azotowe.
Wymagania dla gospodarstw rolnych:
- posiadanie planu nawożenia pozytywnie zaopiniowanego przez stację chemiczno-rolniczą – dotyczy to podmiotów prowadzących chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk albo chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior;
- posiadanie planu nawożenia przez podmioty posiadające gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych lub uprawiające uprawy intensywne, których lista została określona w załączniku nr 7 do „Programu…” (m.in. większość warzyw, pszenica nawożona powyżej 120 kg N/ha, pszenżyto i żyto mieszańcowe powyżej 100 kg N/ha, kukurydza powyżej 160 kg N/ha, ziemniak późny powyżej 120 kg N/ha) na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha lub utrzymujący obsadę większą niż 60 DJP (dużych jednostek przeliczeniowych) według stanu średniorocznego;
- posiadanie planu nawożenia azotem albo obliczanie maksymalnych dawek azotu dla prowadzących działalność na powierzchni większej lub równej 10 ha użytków rolnych lub utrzymujących zwierzęta gospodarskie w liczbie większej lub równej 10 DJP według stanu średniorocznego;
- prowadzenie ewidencji zabiegów agrotechnicznych;
- nabywanie/zbywanie nawozu naturalnego tylko na podstawie zawartych umów w formie pisemnej;
- stosowanie nawozów mineralnych posiadających oznakowanie „WE” lub dopuszczonych do obrotu, zgodnych z wykazem nawozów, które można wprowadzić do obrotu na podstawie pozwoleń wydanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi;
- wpis do Bazy Danych o Odpadach (BDO), dotyczy to gospodarstw wytwarzających odpady o powierzchni większej niż 75 ha;
- posiadanie pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód z ujęcia wód podziemnych, jeżeli jest wymagane;
- posiadanie pozwolenia na odprowadzanie ścieków przemysłowych, jeżeli jest wymagane.
Jeszcze po konferencji trwały konsultacje
Dr inż. Jan Golba i Dariusz Lempkowski (Perma Guard Agro) omówili zastosowanie organicznych biostymulatorów krzemowych poprawiających zdrowotność i kondycję roślin.
Niedoceniany krzem w ostatnim czasie szybko zyskuje na popularności. Odgrywa on bardzo ważną rolę, zwiększając odporność roślin na niekorzystne warunki, np. zbyt niską temperaturę i niedostatek wody m.in. dzięki znacznemu wzmocnieniu ścian komórkowych. Udowodniono jego rolę ochronną przed działaniem patogenów i szkodników.
Perma Guard Agro jest przedstawicielem na Europę amerykańskiej firmy Perma-Guard Inc. – od 60 lat światowego lidera w branży amorficznej ziemi okrzemkowej, która jako jedyna ma atesty i certyfikaty amerykańskie i UE.
Dariusz Lempkowski – przedstawiciel na Europę amerykańskiej firmy Perma-Guard Inc.
Podstawowym preparatem jest sypki AdeSil z najwyższą, bo 92% zawartością krzemionki. Drugim jest płynny ZumSil z również bardzo wysoką, bo 24-30% zawartością krzemionki. Oba produkty są źródłem krzemu, ale różnią się tempem działania, na korzyść ZumSilu. Sypki AdeSil składa się z okrzemek amorficznych. To ich amorficzność jest źródłem wielu niestandardowych zalet, wśród których na szczególną uwagę zasługuje wykorzystanie okrzemek do ograniczania liczebności mszyc. Doświadczenia przeprowadzone w sadzie doświadczalnym w Skierniewicach potwierdziły blisko 70% skuteczność w zwalczaniu mszyc, przy 3-krotnym zabiegu.
Redukcja ilości mszyc po zastosowaniu preparatów krzemowych
Ponadto długo działająca forma krzemu jest świetnym sposobem na zaopatrzenie roślin takich jak np. kukurydza, która odznacza się długim okresem wegetacji, a szybko tracimy możliwość wjazdu opryskiwaczem w pole z uwagi na wysokość roślin. Oprócz tego produkty te są polecane do podnoszenia dostępności składników pokarmowych, szczególnie fosforu, a blokowaniu metali ciężkich i glinu (toksycznego niskim pH), rozwoju systemu korzeniowego, zwiększania odporności na suszę, intensyfikacji fotosyntezy, gromadzenia wody w roślinach oraz istotnego podnoszenia odporności na szereg chorób i szkodników.
ZumSil posiada niestandardowe właściwości żelowania wody. Jest to cecha, którą można wykorzystać zarówno podczas suszy, jak i przeciw przymrozkom wiosennym. Doświadczenie w fitotronie przeprowadzone na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie wykazało całkowitą ochronę ogórka przed przymrozkiem -4°C trwającym 3 godziny, w sytuacji gdy preparaty porównawcze dopuściły do 30-35% strat.
Kwestia ograniczania chorób grzybowych dzięki stosowaniu krzemu jest coraz powszechniej znana, ale w przypadku ZumSilu ważne jest działanie na 4 sposoby w tym zakresie:
- zwiększa wytwarzanie chitynazy przez roślinę oraz innych związków obronnych (działa również podczas deszczu),
- zwiększa grubość ściany komórkowej roślin wzmacniając mechaniczną barierę ochronną,
- wytwarza dodatkową warstwę krzemionkową na powierzchni liścia,
- działa fizycznie poprzez wysoki odczyn cieczy roboczej. Chodzi o to, że grzyby nie znoszą alkalicznego środowiska, a dawka 0,3 l ZumSilu na 300 l wody potrafi podnieść pH do ok. 9, a stężenie 0,5% nawet do 10 pH. Ważne jest to, że zabieg nalistny wysokim stężeniem ZumSilu nie jest groźny dla roślin nawet w warunkach wysokiego nasłonecznienia.
Wpływ preparatów krzemowych na rozwój kukurydzy
FungiZum – nowy skuteczny preparat do zapobiegania infekcji m.in. kiły kapustnych zaprezentował dr inż. Jan Golba.
FungiZum to biologiczny preparat bakteryjny stosowany w celu zabezpieczenia korzeni roślin przed organizmami chorobotwórczymi. Cechą charakterystyczną preparatu jest tworzenie ochronnego biofilmu wokół korzenia. Zawarty w preparacie opatentowany szczep bakterii Paenibacillus polymyxa DCF B/00052 ma zdolność rozkładu komórek grzybów patogennych. Zaleca się stosowanie FungiZumu we wszystkich uprawach roślinnych narażonych na działanie chorób grzybowych, szczególnie tych atakujących system korzeniowy roślin uprawnych. FungiZum jest pomocny również w zakresie ograniczania porażenia zielonych części roślin, jak również owoców. Produkt ten posiada jeszcze jedną cenną z rolniczego punktu widzenia zdolność. Rozpuszcza kompleksy fosforu biologicznie związanego w resztkach pożniwnych powodując lepszą jego dostępność. Producent standardowo zaleca dwukrotną aplikację w dawce 5 l/ha – pierwszą doglebową w celu umożliwienia zasiedlenia gleby przez bakterie symbiotyczne, a drugą dolistną w przypadku zaobserwowania występowania patogenów na zielonych częściach roślin. Preparat warto stosować w warunkach podwyższonej wilgotności powietrza, najlepiej w pochmurne dni.
Drugą nowością oferowaną przez Perma Guard Agro jest zestaw preparatów FungiZum Complex. Składa się on z bakteryjnego preparatu biologicznego FungiZum z krzemowym stymulatorem wzrostu ZumSil, który podwójnie wzmacnia i zabezpiecza roślinę.
FungiZum Complex to świetne rozwiązanie, gdy sytuacja wymaga szybkiego działania i potrzebne jest „mocne uderzenie”. Producent rekomenduje ten zestaw do ograniczania wielu chorób, ale szczególnie w celu zwalczania poważnego problemu jakim jest kiła kapusty. W tym celu zaleca wykonanie zabiegu doglebowego w dawce 20 l/ha FungiZum + 2 l/ha ZumSil.
Pozostałe efekty stosowania zestawu FungiZum Complex to:
- zabezpieczenie rośliny przed wieloma chorobami grzybowymi (wzmocnione działanie),
- zwiększenie pobierania składników pokarmowych z gleby (wzmocnione działanie),
- ograniczenie grzybów patogennych,
- ograniczenie liczby nicieni chorobotwórczych oraz mszyc,
- konkurencja z bakteriami patogennymi (zatem zmniejszenie ich liczebności),
- ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin.
Nowości w asortymencie warzyw kapustnych i cebulowych przedstawił Łukasz Bogaczyk (Enza Zaden).
Enza Zaden we współpracy z firmą Takii Seed posiada w swojej ofercie asortyment kapust na świeży rynek oraz przemysłowych. Oferowane typy to: kapusta biała, czerwona, włoska, pekińska, stożkowa i płaska. Na wstępie prelegent scharakteryzował rośliny kapustne:
- kapusta biała Cheeta F1 (nowość) – długość okresu wegetacji ok. 70 dni, przeznaczona na świeży rynek, uprawiana pod przykryciami oraz bez okrywania, zbiór w czerwcu i lipcu;
- kapusta biała Strukta F1 – bardzo uniwersalna, może być uprawiana na rynek świeży oraz z przeznaczeniem do przemysłu, bardzo dobra zawartość suchej masy, cukrów i witaminy C;
Kapusta Strukta F1
- kapusta biała Storka F1 – do uprawy w plonie głównym, ale także po wczesnych ziemniakach, łatwo i szybko przygotowuje się do sprzedaży, posiada wysoką zdrowotność i tolerancję na wciornastki;
- kapusta biała Coronata F1 (nowość) – wegetacja ok. 140 dni, do bardzo długiego przechowywania, bardzo dobrze regeneruje się po wystąpieniu warunków stresowych, przeznaczona na rynek świeży oraz do przemysłu;
- kalafiory Crossway F1, Bielic F1, Chione F1 (nowość) o okresie wegetacji 75 dni, a 85-90 dni w uprawie na zbiór jesienny, odmiany przeznaczone na świeży rynek, róże ciężkie, dobrze okryte;
Kalafior Crossway F1
- brokuł Thunder Dome F1 – na świeży rynek zarówno do sprzedaży konwencjonalnej, jak i na rynek ekologiczny (CMS), przeznaczony do sadzenia w lipcu o okresie wegetacji 90 dni.
Następnie zaprezentował warzywa cebulowe:
- por Chinook F1 – odmiana bardzo wczesna, szybko tworzy długą łodygę, bardzo odporna na warunki stresowe występujące wiosną;
- por Cherokee F1 – odmiana jesienna do sadzenia od maja do 10 czerwca, liście ciemne, wzniesione, bardzo mała podatność łodygi na brązowy pasek, łatwy w czyszczeniu;
- por Oslo F1 – nowość, odmiana na późny zbiór oraz na przezimowanie, termin sadzenia czerwiec-lipiec, odmiana o ciemnych liściach, wzniesionym pokroju;
Por – odmiana Oslo F1
- cebule Takstar F1, Takmark F1 i Bonus F1 – odmiany bardzo wczesne do siewu marcowego, na zbiór letni z przeznaczeniem do sprzedaży konfekcjonowanej i do obierania;
Cebula Bonus F1
- cebula Medusa F1 – do siewu kwietniowego, charakteryzuje się bardzo dobrym plonem i mocnymi korzeniami;
- cebula Samantha F1 – jedyna odmiana z asortymentu Enza Zaden, którą można przechować aż do kwietnia, bardzo wyrównana cebula o ciemniejszym kolorze łuski.
Piotr Zawadzki omówił temat: Mikrobiologia oraz nawożenie nalistne.
Nawożenie to jeden z aspektów, na który każdy producent ma wpływ. Odpowiednie nawożenie przekłada się na plon i jakość produktu.
Firma INTERMAG jest od ponad 30 lat polskim producentem nawozów nalistnych, biostymulatorów, agrochemikaliów oraz grupy produktów mikrobiologicznych serii Bactim.
Prelegent stwierdził, że wielu producentów stoi na stanowisku, że nie jest istotne nawożenie doglebowe, właściwy dobór odmiany czy „chemii”. Bardzo istotne jest dostarczanie wapna – podnoszenie pH, lecz należy zwrócić uwagę, iż przy wysokim pH obniża się możliwość pobierania składników mikro z gleby. Zachodzi wtedy konieczność dostarczenia ich nalistnie.
Ważne jest, w jakiej formie są poszczególne pierwiastki mikro i makro w nawozach nalistnych, aby efekt dostarczenia roślinie był wysoki. Nowością w produktach Amino Ultra Mn, Zn, Cu i Fe jest skompleksowanie mikroelementów przez glicynę, która jest roślinnym aminokwasem. Pozwala to szybciej, efektywniej i precyzyjnie dostarczyć roślinie te składniki, by zapewnić wysokie wysycenie roślin w dane mikroskładniki.
Tytanit to produkt, który pozwala wspomóc pobieranie mikro i makroskładników oraz intensyfikuje proces fotosyntezy i jakość pyłku kwiatowego, co powoduje podniesienie klasy owoców. Krzem dostarczany roślinom w produkcie Optysil to kolejny produkt INTERMAG. Krzem nadal pozostaje niedoceniony, choć w wielu aspektach odgrywa ogromną rolę w budowie tkanek. Roślina lepiej reaguje na stresy temperaturowe czy wodne w okresach niedoboru.
W związku z wieloma zmianami legislacyjnymi, ograniczeniami w stosowaniu preparatów chemicznych musimy sięgać do innych produktów naturalnych grupy Bactim. Produkty te są oparte o zestaw grzybów mikoryzowych, bakterii i grzybów ryzosferowych, promieniowców oraz drożdży. Odpowiednie szczepy grzybów czy bakterii, poznane ich działanie na roślinach silnie stymulują system korzeniowy, co umożliwia pobieranie mikro i makroskładników do budowy części nadziemnej, dając wyższy plon o lepszej jakości.
Proradix to jeden z pierwszych produktów bakteryjnych, który jako zaprawa w uprawie ziemniaków ogranicza ich infekcje i chroni przed chorobą bakteryjną – rizoktoniozą.
Na zakończenie Piotr Zawadzki stwierdził, że istniejąca od ponad 30 lat Firma INTERMAG diagnozuje potrzeby swoich klientów, a za sprawą oferowanych produktów wspiera efektywność produkcji roślinnej na każdym jej etapie.
Jak uzyskać wzrost plonu i zwiększyć zawartość próchnicy w glebie – temat ten omówił Paweł Mietlicki.
Prezes CARBOHORT prezentuje zalety Carbohumic
Prelegent zaprezentował preparat Carbohumic, który jest ekstraktem z czystego miękkiego węgla brunatnego – lignitu (nie z kompostu lub odpadów z oczyszczalni ścieków). Powstaje z czystego surowca (bez pyłów, piasków), co gwarantuje wysoką jakość produktu, posiada bardzo gęstą konsystencję osiągniętą w naturalny sposób – bez stosowania syntetycznych środków zagęszczających, co bezpośrednio wpływa na jego wydajność (zaledwie 1 g C org. zawartego w preparacie wystarcza, by pokryć obszar wielkości 4000 m2). Środek zawiera stężone kwasy humusowe, fulwowe oraz huminy, sprzyjające tworzeniu się próchnicy w glebie, stanowiącej podstawowe źródło odżywcze dla roślin. Carbohumic poprawia strukturę gleby, zwiększa zasobność oraz stymuluje jej aktywność mikrobiologiczną. Paweł Mietlicki stwierdził, że preparat ten jest bardziej skuteczny od powszechnie stosowanego obornika oraz kompostu, które szybko ulegają mineralizacji i nie pozwalają wytworzyć odpowiedniej ilości próchnicy. Podał też, że poprzez stosowanie tego produktu jesteśmy w stanie korzystnie, a zarazem jednocześnie, wpłynąć na szereg zjawisk dotyczących rolnictwa i ogrodnictwa, np.:
- poprawę jakości i ilości plonu (nawet o 30%),
- zwiększenie pojemności wodnej gleby (ograniczenie ilości zużywanej wody nawet o 50%),
- ochronę klimatu poprzez sekwestrację CO2 (szacuje się, że dodatek węgla organicznego do gleb w dawce 13,5 t/ha (co stanowi 3% górnej warstwy o głębokości 30 cm) zapewnia magazynowanie węgla przez przynajmniej dwa stulecia,
- ochronę środowiska poprzez wiązanie i neutralizowanie metali ciężkich – remediacja zanieczyszczonych gleb, a także znacząco pomniejszone wypłukiwanie pierwiastków biogennych w głąb gleby i do wód gruntowych – lepsza retencja składników odżywczych w wyższych partiach gleby,
- poprawę stanu gleb poprzez przyspieszanie regeneracji biologicznej, zwiększenie zawartości próchnicy.
Cechy preparatu Carbohumic:
- Preparat skutecznie użyźnia i wzbogaca glebę w naturalne związki próchniczne.
- Kwasy humusowe wnoszone do gleby wraz z preparatem ograniczają wypłukiwanie mineralnych związków nawozowych, zwłaszcza azotu, co więcej, poprzez dostarczanie do gleby pierwiastka C zawartego w preparacie, poprawiamy ogólny stosunek C/N.
- Kwasy humusowe stanowią naturalny bufor sorpcyjny zapobiegający nadmiernemu zasoleniu gleb, niekorzystnie oddziałującemu (np. formy amonowej azotu NH4+) na rozwój i fizjologiczne funkcjonowanie systemu korzeniowego.
- Próchnicowe koloidy przeciwdziałają erozji gleb, jednocześnie stymulują rozwój systemu korzeniowego, zwłaszcza fazy włośnikowej.
- Kwasy humusowe wspomagają system odpornościowy roślin, dzięki czemu rośliny są mniej podatne na niekorzystne warunki pogodowe (w tym niedobory wody), szkodniki i choroby.
- Przyczyniają się do zwiększenia aktywności pożytecznych mikroorganizmów glebowych i korzystnej równowagi biologicznej w strefie systemu korzeniowego.
- Pierwiastki szkodliwe dla roślin, zwierząt i ludzi, jak aluminium i szereg metali ciężkich, nie są pobierane przez rośliny, ponieważ są wiązane i neutralizowane przez węgiel (C).
- Zawarty w preparacie węgiel aktywny ma właściwości antyseptyczne; nie tylko przechwytuje zanieczyszczenia z powietrza, ale też chroni rośliny przed chorobami, grzybami, szkodnikami i szkodliwymi mikroorganizmami.
- Węgiel organiczny, będący częścią preparatu, posiada właściwości sekwestracji CO2 z gleby oraz z powietrza (poprzez rośliny => fotosynteza).
W związku z tym, Carbohumic jest całkowicie naturalny i wykonany z najbardziej wydajnego źródła materii organicznej dostępnego w przyrodzie – węgla brunatnego, jest całkowicie bezpieczny i nie obejmują go żadne okresy karencji po zastosowaniu. Z uwagi na bogaty zakres właściwości oraz znaczące ilości makro- i mikroelementów zalecany jest do upraw w zasadzie wszystkich gatunków roślin.
Pomimo że sam koncentrat nie zawiera żadnych żywych organizmów – nie jest to preparat bakteryjny, to zdecydowanie sprzyja ich powstawaniu. Preparat pozwala ekosystemowi glebowemu na regenerację w krótkim czasie jako naturalny proces – bez dodatku chemikaliów i w sposób całkowicie nieszkodliwy dla życia biologicznego. Produkt może być stosowany ze szczepami bakterii do rozkładu resztek pożniwnych lub RSM.
Carbohumic jest bogatym źródłem węgla aktywnego, który jest elementem silnie „przechwytującym”, oczyszczającym i odkażającym. Dzięki takim właściwościom możemy z powodzeniem stosować preparat również w miastach (parki miejskie, ogrody działkowe lub przydomowe), gdzie często borykamy się z nagromadzeniem metali ciężkich w glebie i powietrzu.
Ofertę rozsad GPR Krasoń przedstawił Krzysztof Kucharski.
Firma Krasoń działa na rynku od 1997 roku. W dwóch obiektach na powierzchni 11 ha szklarni produkuje się 215 milionów sztuk rozsad warzyw gruntowych i 8 mln sztuk rozsad warzyw szklarniowych. Stosowane są najnowsze technologie. Wysiewu nasion dokonuje się za pomocą nowoczesnych siewników, a następnie siewki (np. pomidorów) sortowane są przy użyciu automatycznej linii.
Racjonalne gospodarowanie wodą i nawozami uzyskano dzięki zastosowaniu zalewowego systemu z zamkniętym obiegiem. Wykorzystana pożywka jest filtrowana i dezynfekowana. Rozsady dostarczane są do klientów własnym specjalistycznym transportem.
W gospodarstwie duży nacisk kładzie się na higienę. Po załadunku rozsady szklarnie są myte i dezynfekowane. Głównym celem misji firmy jest jakość rozsad i zadowolenie odbiorców.
Aktualne informacje dla producentów warzyw gruntowych omówił Stanisław Zabarski – koordynator Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w powiecie kaliskim.
Stanisław Zabarski – pracownik Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu
Pracownik Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu podkreślił, że nieznajomość prawa nie zwalnia nikogo z obowiązku jego stosowania, i przypomniał uczestnikom zebrania niektóre akty prawne obowiązujące rolników, np. nowelizację ustawy o odpadach, która weszła w życie 13 sierpnia 2019 roku. Dzięki nowelizacji, rolnicy gospodarujący na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha są zwolnieni z obowiązku uzyskania wpisu do rejestru BDO – bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami, prowadzenia ewidencji odpadów i sprawozdawczości, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru z tytułu prowadzenia innej działalności w zakresie gospodarki odpadami. Pozostałe gospodarstwa rolne zobowiązane są do posiadania wpisu do rejestru BDO i ewidencjonowania odpadów niekomunalnych, jak np. folie rolnicze, opakowania po środkach produkcji.
Wniosek o wpis do rejestru BDO składa się do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu. Od 1 stycznia 2020 r. wnioski o wpis do rejestru BDO można składać wyłącznie przy użyciu rejestrowego formularza elektronicznego za pośrednictwem strony internetowej https://rejestr-bdo.mos.gov.pl.
Spis odpadów powinien być przechowywany przez 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym został sporządzony.
Stanisław Zabarski omówił jeszcze kilka zagadnień, w tym dopłaty do zużytego do siewu lub sadzenia elitarnego lub kwalifikowanego materiału siewnego. Nastąpiła zmiana terminu przyjmowania wniosków. W bieżącym roku wnioski będzie można składać w terminie od 25 maja do 25 czerwca w biurach powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W kolejnych latach będzie to analogiczny termin.
Prelegent zaprosił producentów warzyw gruntowych na XXI edycję Dni Ogrodnika – Targów Międzynarodowych w Gołuchowie, które odbędą się 12-13 września 2020 r. Zachęcał do udziału w seminariach podczas targów oraz bezpłatnych konsultacji, których będą udzielali naukowcy – praktycy, między innymi na tematy nawadniania, ochrony roślin przed chorobami, szkodnikami i chwastami, nawożenia, stosowania najnowszych technologii upraw, zbioru i przechowywania, jakości produktów.
W razie jakichkolwiek wątpliwości czy problemów, zachęcał rolników do odwiedzania biur doradców Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.