Według normy PN-EN 12566 „Małe oczyszczalnie ścieków dla obliczeniowej liczby mieszkańców (OLM) do 50” przydomowa oczyszczalnia ścieków jest instalacją oczyszczającą ścieki bytowo-gospodarcze do deklarowanej jakości, obsługująca do 50 OLM (Obliczeniowej Liczby Mieszkańców). Urządzenie to pozwala na redukcję zanieczyszczeń zawartych w ściekach do pożądanych wartości z jednego lub kilku gospodarstw, a następnie odprowadzenie ich w stanie oczyszczonym do odbiornika, którym może być: grunt, rzeka lub rów melioracyjny.

Technologia oczyszczania ścieków polega na biochemicznym rozkładzie zanieczyszczeń organicznych zawartych w ściekach. Wyróżnia się 5 typów oczyszczalni: drenaż rozsączający do gruntu, filtry piaskowe, filtry gruntowo-roślinne, złoże biologiczne, zbiornik z osadem czynnym. Przy wyborze odpowiedniej technologii oczyszczania należy mieć na uwadze: warunki wodne i gruntowe lokalizacji oczyszczalni, powierzchnia działki jaką dysponujemy, wymagania ochrony środowiska, koszt montażu oraz koszt eksploatacji.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków należy budować na terenach o zabudowie rozproszonej, nieobjętych zbiorczą siecią kanalizacyjną. W sytuacji, gdy budowa zbiorczej sieci kanalizacyjnej jest technicznie bądź ekonomicznie nieuzasadniona – wówczas posesje mogą być wyposażone w przydomowe oczyszczalnie ścieków lub zbiorniki bezodpływowe (tzw. szamba). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (DzU z 2005 r. nr 236, poz. 2008 ze zm.) właściciele nieruchomości mają obowiązek przyłączenia się do sieci kanalizacyjnej. Odstępstwem jest jedynie sytuacja, gdy posesja posiada przydomową oczyszczalnie ścieków spełniającą wszystkie wymagane prawem normy. W związku z powyższym, przydomowa oczyszczalnia ścieków jest doskonałą alternatywą dla szamba, które dodatkowo należy systematycznie wywozić (co ok. 2 tygodnie). Wywóz osadów z osadnika gnilnego POŚ odbywa się tylko raz  w roku.

Uwarunkowania prawne:

Lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W sytuacji gdy nie ma takiego planu jej usytuowanie zależne jest od lokalnych przepisów z zakresu bezpieczeństwa i ochrony środowiska.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 3 oraz art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016 z późn. zm.), budowa przydomowej oczyszczalni ścieków o przepustowości nie przekraczającej 7,5 m³/d nie wymaga pozwolenia na budowę, wymaga ona jedynie zgłoszenia właściwemu organowi, którym w tym przypadku jest starosta. W zgłoszeniu należy określić: rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Należy również dołączyć oświadczenie o posiadanym prawie do dysonowania działką na cele budowlane. Jeśli starosta w ciągu 30 dni od złożenia pełnej dokumentacji nie zgłosi sprzeciwu na drodze decyzji, wtedy można przystąpić do budowy oczyszczalni – nie później jednak niż w ciągu 2 lat od daty określonej we wniosku jako termin jej rozpoczęcia. W sytuacji, gdy przepustowość przydomowej oczyszczani ścieków przekracza 7,5 m³/d, wówczas wymagane jest wykonanie dokumentacji projektowej w oparciu o przepisy powyższej ustawy z dnia 7 lipca 1994r., oraz uzyskanie pozwolenia na budowę.

Według ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ) pozwolenie wodnoprawne do budowy przydomowej oczyszczalni ścieków nie jest wymagane, jeśli ilość odprowadzanych ścieków bytowo-gospodarczych do wód lub ziemi stanowiących własność właściciela nie przekracza 5 m³/d (tzw. zwykłe korzystanie z wód). Konieczność uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi istnieje, gdy ilość odprowadzanych ścieków jest większa od 5 m³/d lub gdy ścieki są wprowadzane do ziemi bądź wód będących cudzą własnością. W takim przypadku należy również uzyskać pozwolenie na wykonanie wylotu urządzeń kanalizacyjnych służących do wprowadzania ścieków do wód.  Pozwolenie wodnoprawne wydawane jest w starostwie powiatowym.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków musi spełniać wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U z 2014 r. poz. 1800). Potwierdzeniem spełnienia wymagań jest deklaracja zgodności wyrobu z Europejską Normą EN 12566-3 oraz oznaczenie europejskim znakiem bezpieczeństwa CE.

Właściciel nieruchomości jest zobowiązany do dokonania zgłoszenia faktu wybudowania przydomowej oczyszczalni ścieków w urzędzie gminy na 30 dni przed rozpoczęciem jej eksploatacji. Do eksploatacji można przystąpić, jeśli organ właściwy w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji (art. 152-153, art. 378 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Gminy prowadzą ewidencję przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstości i sposobu pozbywania się komunalnych osadów ściekowych. W przypadku przydomowych oczyszczalni, które wymagają pozwolenia wodnoprawnego, zamiar rozpoczęcia eksploatacji wymaga zgłoszenia w starostwie powiatowym na co najmniej 30 dni przed planowanym rozpoczęciem użytkowania.

Uwarunkowania budowlane:

Warunki lokalizacji przydomowej oczyszczalni ścieków określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Poszczególne elementy oczyszczalni powinny znajdować się w odpowiednich wymaganych odległościach nie tylko na ternie własnej działki ale również w stosunku do działek sąsiednich.

Osadnik gnilny powinien być umieszczony w takim miejscu aby, ścieki odprowadzane z budynku przebywały jak najkrótszą drogę, gdyż ciepłe ścieki znacznie szybciej ulegają procesowi rozkładu niż chłodniejsze. Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych, służące do wstępnego ich oczyszczenia, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych. Jeśli ten warunek nie może być spełniony, osadnik musi być oddalony od budynku co najmniej 5 m. Dodatkowo należy pamiętać, iż osadnik musi być oddalony minimum 15 m od najbliższej studni i zbiornika wodnego, co najmniej 2 m od granicy działki i drogi, 0,8 m od kabli elektrycznych oraz 1,5 m od rur z gazem i wodą.

Najbardziej wymagająca pod względem powierzchni jest przydomowa oczyszczalnia ścieków z drenażem rozsączającym. Długość drenażu rozsączającego zależy od przepuszczalności gruntu oraz liczby mieszkańców domu, dla którego budowana jest oczyszczalnia. W celu uzyskania wymaganej długości równolegle układa się więc kilka ciągów drenarskich zachowując między nimi minimum 1,5 metrowy odstęp. Ważne jest również zachowanie wymaganej odległości pomiędzy drenażem rozsączającym a najwyższym rocznym poziomem wód gruntowych – wynoszącej minimum 1,5 m. Drenaż powinien być usytuowany w odległości co najmniej: 2 m od granicy działki, 30 m od studni lub zbiornika wodnego (nawet na sąsiedniej działce) , 3 m od drzew i dużych krzewów oraz w bezpiecznej odległości od rur z gazem i wodą – co najmniej 1,5 m i kabli elektrycznych- minimum 0,8 m.

Rys. 1. Wymagane minimalne odległości pomiędzy przydomową oczyszczalnią ścieków z drenażem rozsączającym a poszczególnymi elementami zabudowy terenu.

Dofinansowanie budowy POŚ:

Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków może zostać dofinansowana z dwóch źródeł.

Pierwsze źródło to dotacje na budowę POŚ uzyskiwane z gminy bądź funduszy Unii Europejskiej. Dotacje te można pozyskać z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub funduszy z Unii Europejskiej – m.in. z programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Informacje na temat możliwości dofinansowania budowy przydomowej oczyszczalni ścieków należy więc pozyskiwać w urzędzie gminy.

Drugim źródłem pomocy są preferencyjne kredyty i pożyczki na budowę POŚ pozyskiwane z banków, instytucji rządowych i pozarządowych. Należą do nich m.in. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Bank Ochrony Środowiska oraz Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.

Literatura:

[1].         Norma PN-EN 12566 „Małe oczyszczalnie ścieków dla obliczeniowej liczby mieszkańców (OLM)   do 50”

[2].         Ustawa z  dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (DzU z 2005 r. nr 236, poz. 2008 ze zm.)

[3].         Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016 z późn. zm.)

[4].         Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. z 2001 r. Nr 115, poz. 1229 )

[5].         Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U z 2014 r. poz. 1800)

[6].         Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).

[7].         Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

[8].         Świgoń Z., Prawne i techniczne aspekty budowy przydomowej oczyszczalni (cz. 1)., Rynek Instalacyjny 1-2/2008

[9].         Sterniccy A i M., Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków- 7 ważnych zasad, które musisz poznać przed budową, Murator

[10].     Strona internetowa - http://oczyszczalnie.e26.eu/przepisy-budowlane.php

[11].     Strona internetowa- http://zbudujmydom.pl/index.php?page=rozmieszczenie-elementow-oczyszczalni-sciekow-na-dzialce