GINĄCE ZAWODY -LUDWISARSTWO
Ludwisarstwo to rzemiosło, którego specjalnością jest obróbka przedmiotów z brązu, miedzi i mosiądzu. Dużych, takich jak dzwony kościelne działa i pomniki oraz mniejszych codziennego użytku, jak okucia, dzwonki, ozdobne zawiasy, klamry i klamki. Ludwisarstwo właściwie zanikło w związku z rozwojem przemysłu metalurgicznego .Obecnie w Polsce działa czynnie tylko trzy zakłady ludwisarskie między innymi na Podhalu . Fach ten kojarzony jest jednak głównie z odlewnictwem dzwonów .
LUDWISARZ
Zwany też odlewnikiem – majstrem , którego fachem jest odlewanie różnego rodzaju przedmiotów z metalu .Gdy miejsce naczyń glinianych i drewnianych zajęły cynowe szybko się niszczące wędrowali oni po kraju odlewając nowe . Prestiż tego zawodu wzrastał w miarę zapotrzebowania na przedmioty trwalsze typu dzwony czy działa. Ludwisarza nazywano bardzo często odlewnikiem lub odlewaczem.
HISTORIA NA ZIEMIACH POLSKICH
Pierwsze dzwony były odlewane przez mnichów .Na przełomie XIII/XIV wieku rzemieślnicy świeccy wypierają odlewnictwo klasztorne .Wtedy , jak już wspomniano ,ludwisarstwo było zawodem wędrownym i wędrowano od kościoła do kościoła realizując zlecenia .W tym czasie ludwisarze zaczynają odlewać również lufy armatnie ,płyty nagrobne ,chrzcielnice ,moździerze i drobne przedmioty użytku domowego .Jednak w XV wieku ludwisarstwo wędrowne zanika i powstają pierwsze stałe warsztaty .Najbardziej znane ludwisarnie w Polsce działały w Przemyślu ,Gdańsku ,Krakowie ,Warszawie ,Toruniu ,Lwowie ,Wilnie oraz na Śląsku .Rozkwit ludwisarstwa w Polsce przypadł na epokę renesansu, kiedy to powstały największe i najdoskonalsze dzieła sztuki odlewniczej chociażby Dzwon Zygmunta .Bardzo ważnym odłamem sztuki ludwisarskiej stało się lanie dział i moździerzy . Przykładem ogromnego znaczenia odlewnictwa militarnego może być odbudowana w 1780 roku ludwisarnia warszawska zatrudniająca , jak na ówczesne czasy ,wiele osób: ludwisarza ,pisarza ,15-stu majstrów różnego rodzaju i 30-stu czeladników .
Nie da się ukryć ,że zawód ten jest coraz bardziej zapomniany ,a jeżeli już komuś się z czymś kojarzy to są to dzwony .
TECHNIKA ODLEWANIA NA PRZYKŁADZIE DZWONU
Współcześnie odlewa się dzwony z brązu czasami używa się spiżu (odmiana brązu),lub innych metali, jak aluminium ,stali czy nawet złota. Pierwszym etapem jest tworzenie formy indywidualnie dla każdego wyrobu ,jakość formy odpowiada za efekt finalny i jakość odlewu .Formy przygotowuje się z gliny naturalnie suszonej proces tworzenia samej formy trwa około 2 miesiące .
Pierwszą warstwą formy jest rdzeń ,druga warstwa to dzwon fałszywy trzecia płaszcz stanowiący zabezpieczenie zewnętrzne formy . Całość zostaje przygotowana do odlewu .Następnie przechodzi się do „ubierania formy" ,czyli na odpowiednio oczyszczoną formę nakłada się woskowe ornamenty i napisy. W piecu powstaje stop ,który płynie wydrążoną w ziemi rynną i wlewa się do wnętrza formy. Materiał w momencie wypustu ma około1250 stopni ,moment odlewu nazywany jest „narodzinami dzwonu". Dzwon to też arcydzieło artystyczne i jest on czyszczony ,polerowany i odpowiednio zdobiony .
LUDWISARZ
Zwany też odlewnikiem – majstrem , którego fachem jest odlewanie różnego rodzaju przedmiotów z metalu .Gdy miejsce naczyń glinianych i drewnianych zajęły cynowe szybko się niszczące wędrowali oni po kraju odlewając nowe . Prestiż tego zawodu wzrastał w miarę zapotrzebowania na przedmioty trwalsze typu dzwony czy działa. Ludwisarza nazywano bardzo często odlewnikiem lub odlewaczem.
HISTORIA NA ZIEMIACH POLSKICH
Pierwsze dzwony były odlewane przez mnichów .Na przełomie XIII/XIV wieku rzemieślnicy świeccy wypierają odlewnictwo klasztorne .Wtedy , jak już wspomniano ,ludwisarstwo było zawodem wędrownym i wędrowano od kościoła do kościoła realizując zlecenia .W tym czasie ludwisarze zaczynają odlewać również lufy armatnie ,płyty nagrobne ,chrzcielnice ,moździerze i drobne przedmioty użytku domowego .Jednak w XV wieku ludwisarstwo wędrowne zanika i powstają pierwsze stałe warsztaty .Najbardziej znane ludwisarnie w Polsce działały w Przemyślu ,Gdańsku ,Krakowie ,Warszawie ,Toruniu ,Lwowie ,Wilnie oraz na Śląsku .Rozkwit ludwisarstwa w Polsce przypadł na epokę renesansu, kiedy to powstały największe i najdoskonalsze dzieła sztuki odlewniczej chociażby Dzwon Zygmunta .Bardzo ważnym odłamem sztuki ludwisarskiej stało się lanie dział i moździerzy . Przykładem ogromnego znaczenia odlewnictwa militarnego może być odbudowana w 1780 roku ludwisarnia warszawska zatrudniająca , jak na ówczesne czasy ,wiele osób: ludwisarza ,pisarza ,15-stu majstrów różnego rodzaju i 30-stu czeladników .
Nie da się ukryć ,że zawód ten jest coraz bardziej zapomniany ,a jeżeli już komuś się z czymś kojarzy to są to dzwony .
TECHNIKA ODLEWANIA NA PRZYKŁADZIE DZWONU
Współcześnie odlewa się dzwony z brązu czasami używa się spiżu (odmiana brązu),lub innych metali, jak aluminium ,stali czy nawet złota. Pierwszym etapem jest tworzenie formy indywidualnie dla każdego wyrobu ,jakość formy odpowiada za efekt finalny i jakość odlewu .Formy przygotowuje się z gliny naturalnie suszonej proces tworzenia samej formy trwa około 2 miesiące .
Pierwszą warstwą formy jest rdzeń ,druga warstwa to dzwon fałszywy trzecia płaszcz stanowiący zabezpieczenie zewnętrzne formy . Całość zostaje przygotowana do odlewu .Następnie przechodzi się do „ubierania formy" ,czyli na odpowiednio oczyszczoną formę nakłada się woskowe ornamenty i napisy. W piecu powstaje stop ,który płynie wydrążoną w ziemi rynną i wlewa się do wnętrza formy. Materiał w momencie wypustu ma około1250 stopni ,moment odlewu nazywany jest „narodzinami dzwonu". Dzwon to też arcydzieło artystyczne i jest on czyszczony ,polerowany i odpowiednio zdobiony .
Opracowała:
Katarzyna Kowalska
ZD Jarocin