W dniu 17 sierpnia 2012 r dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu opublikował rozporządzenie w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Program ten będzie realizowany przez okres 4 lat począwszy od dnia jego wejścia w życie. Większość obszaru powiatu jarocińskiego znalazła się na terenie obowiązywania programu.
Celem programu jest zapobieganie pogorszeniu stanu wód i poprawa stanu wód w których pogorszenie już nastąpiło . Program obowiązuje na obszarach szczególnie narażonych wyznaczonych w drodze rozporządzenia dyrektora RZGW w Poznaniu zwanych dalej obszarami OSN. W programie zostały określone rodzaje, terminy i okresy obowiązywania środków zaradczych na obszarach OSN.
W rozporządzeniu tym zawarto przepisy dotyczące dawek i okresów nawożenia , przechowywania nawozów naturalnych oraz magazynowania pasz soczystych. W zakresie nawożenia zmieniły się terminy stosowania nawozów :
- nawozy naturalne stosuje się na gruntach ornych od 1 marca do 15 listopada
- nawozy płynne naturalne stosuje się na łąkach i pastwiskach od 1 marca do 15 sierpnia
- nawozy stałe naturalne stosuje się od 1 marca do 30 listopada na łąkach trwałych i od 1 marca do 15 kwietnia oraz od 15 października do 30 listopada na pastwiskach.
Wprowadzone zostały również terminy stosowania azotowych nawozów mineralnych na gruntach ornych i uprawach wieloletnich stosuje się je od 1 marca do 15 listopada natomiast na łąkach i pastwiskach od 1 marca do 15 sierpnia.
W zakresie przechowywania nawozów naturalnych określone zostały nowe normy dotyczące powierzchni , pojemności i okresów ich przechowywania. Płynne nawozy naturalne należy tak przechowywać aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód. Pojemność zbiorników do przechowywania gnojówki i gnojowicy powinna wystarczyć na okres nie krótszy niż 6 miesięcy(dotychczas było 4 miesiące).
Obornik należy przechowywać w sposób zabezpieczający przed przenikaniem odcieków do wód lub gruntu za wyjątkiem okresu od dnia 1 marca do dnia 31 października gdzie dopuszcza się składowanie obornika na pryzmie bezpośrednio na gruncie przy zachowaniu następujących warunków :
- okres przechowywania nie dłuższy niż 12 tygodni
- pryzmę lokalizuje się na płaskim terenie w odległości co najmniej 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych
- lokalizację pryzmy i datę złożenia obornika rolnik zaznacza na mapie lub szkicu działki
- w przypadku złożenia obornika na pryzmie w przyszłym sezonie wegetacyjnym lokalizacja musi być inna.
Sposoby obliczania pojemności i powierzchni do przechowywania nawozów zostały podane w załączniku nr 3 do programu.
Rolnicy którzy gospodarują na obszarach OSN muszą również właściwie przechowywać pasze soczyste – kiszonki. Należy je przechowywać na zabezpieczonym gruncie w taki sposób aby wycieki nie przedostawały się do wód lub gruntu czyli w silosach lub na podkładzie z folii i sieczki oraz pod przykryciem foliowym.
W programie zostały określone też wielkości dawek nawożenia azotem roślin w plonie głównym ,są one zawarte w załączniku nr 5 Programu. Rolnik gospodarujący na obszarach OSN nie może tych dawek przekraczać . Rolnicy którzy posiadają powyżej 100 ha na obszarach OSN zobligowani są do posiadania i realizacji planu nawożenia opartego na bilansie azotu.
Ponadto wszyscy rolnicy gospodarujący na obszarach OSN zobowiązani są do prowadzenia dokumentacji wszystkich zabiegów agrotechnicznych a w szczególności związanych z nawożeniem ( termin, rodzaj i zastosowana dawka pod daną uprawę).
Część przepisów wymienionych w programie weszła w życie z chwilą jego uprawomocnienia , większość wchodzi jednak w życie z dniem 1 marca 2013 . Rolnicy powinni pamiętać że mogą ponieść sankcje wynikające z nieprzestrzegania wymogów programu , bowiem przestrzeganie programu OSN będzie kontrolowane przez ARiMR w ramach kontroli cross-compliance jak również przez Wojewódzką Inspekcje Ochrony Środowiska .
Rolnicy pragnący poznać szczegółowe wymogi programu OSN mogą zgłaszać się do biur Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego gdzie doradcy udzielą im fachowej porady .
Jacek Furmaniak