Raport dynamiczny wytwarzany jest w biurze rachunkowym przez Aplikację Polski Fadn na podstawie bazy typu Biuro od roku 2009 . Dostaje go każdy rolnik, który uczestniczy w systemie PL FADN. Podstawą jego wytworzenia są dane z 5 poprzednich lat. W przypadku gdy gospodarstwo rolne prowadzi rachunkowość krócej niż 5 lat wówczas kolumny w raporcie dla których nie ma danych są niewypełnione.( zaznaczone kolorem szarym) Na podstawie raportu dynamicznego możemy prześledzić zmiany w działalności Gospodarstwa Rolnego. Począwszy od zasobów środków produkcji (Bilans finansowy) poprzez poniesione nakłady ( koszty i wydatki) aż do uzyskanych wyników (produkcja, dochód). Dane do raportu dynamicznego pochodzą z raportu indywidualnego z poszczególnych lat. Podstawowym celem raportu dynamicznego jest umożliwienie rolnikom prześledzenia i oceny zmian jakie zaszły w gospodarstwie rolnym w przeciągu kilku lat. Na podstawie wyników obserwujemy sytuację finansową oraz wszelkie zmiany majątkowe i finansowe.
Przedstawione wyniki pochodzą z grupy losowo wybranych 15 gospodarstw rolnych. Stanowią one próbę odzwierciedlającą gospodarstwa z powiatu chodzieskiego. W myśl zasady, iż reprezentowane i omówione wyniki nie mogą pochodzić z pojedynczego gospodarstwa rolnego a minimalna ich próba musi wynosić min. 15.
Poniższy wykres ( bilans finansowy ) przedstawia wartość, strukturę aktywów i pasywów. Dla przypomnienia na aktywa składają się aktywa trwałe i obrotowe a pasywa to kapitał własny, zobowiązania długo i krótkookresowe. Ważnym elementem w bilansie finansowym jest kapitał pracujący. Rozumiemy go jako ( kapitał własny + zobowiązania długoterminowe – aktywa trwałe). Wskaźnik ten jest bardzo przydatny do porównań w okresie dynamicznym. Przyrost kapitału pracującego w ciągu roku oznacza poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstwa a jego spadek pogorszenie. Jeżeli bezwzględna wartość kapitału pracującego zbliży się do zera lub osiągnie wartość ujemną należy szybko zareagować i podjąć działania naprawcze. W tym momencie część zadłużenia krótkookresowego finansuje majątek trwały co powoduje konieczność jego spłaty poprzez sprzedaż części majątku trwałego.
Przyrost kapitału własnego oznacza prawidłowo zarządzane gospodarstwo rolne. Spadek tego wskaźnika oznacza sytuację niepokojącą i może wynikać z nadmiernego zadłużenia gospodarstwa, niskiej efektywności lub zdarzeń losowych.
Na pierwszym wykresie widzimy jak kształtują się aktywa i pasywa oraz kapitał pracujący. Aktywa trwałe na przestrzeni lat rosną mniej lub więcej ale nie ma drastycznych zmian. Oznaczać to może, iż rolnicy zakupują nowe maszyny, urządzenia, stado podstawowe. Rośnie wartość rynkowa ziemi własnej. Kapitał własny zachowuje się tak samo jak aktywa trwałe. Największy wzrost jest w 2015 i 2016 r. Jest to spowodowane rozliczeniem finansowym i wypłatą środków pieniężnych z PROW 2007-2013 oraz pierwszych z 2014-2020 .
Wykres nr 2 przedstawia tylko aktywa obrotowe, zobowiązania długo i krótkoterminowe oraz kapitał pracujący w celu lepszego zobrazowania i interpretacji uzyskanych wyników.
Kolumna niebieska aktywa obrotowe zachowują tendencję rosnącą oprócz 2015 roku gdzie następuje niewielki spadek, w stosunku do 2014 i 2016 r. oznaczać to może zmniejszenie wartości zapasów w magazynie, ilości (wartości) zwierząt stada obrotowego.
Kolumna pomarańczowa zobowiązania długoterminowe rośnie do roku 2015 a w 2016 jest minimalny jej spadek. Być może w 2015 r. nastąpiło zaciągnięcie największej ilości kredytów na zakup maszyn, urządzeń pochodzących z współfinansowania z Unii Europejskiej. Rok 2016 jest mniejszy wartościowo w kredyty jednak w porównaniu z latami 2012 czy 2013 to również zauważamy tendencję wzrostową.
Kolumna zielona zobowiązania krótkoterminowe rosną wraz z upływem lat jednak tendencja wzrostu zobowiązań przypada na rok 2015. W porównaniu z innymi latami nie ma dużych skoków wartości. Przeważnie są to kredyty krótkoterminowe do spłaty w roku bieżącym.
Kolumna czerwona kapitał pracujący utrzymuje tendencję wzrostową. Nie licząc roku 2015 gdzie nieco spada jednak jest to spowodowane inwestycjami w gospodarstwie. Patrząc na tę kolumnę widzimy, iż sytuacja w gospodarstwach rolnych się poprawia z roku na rok. Jest to dobra wiadomość dla gospodarstw uczestniczących w systemie PL FADN.
Podsumowanie
Raport dynamiczny jest narzędziem wspomagającym zarządzanie gospodarstwem rolnym. Porównanie danych w kolejnych latach może ułatwić ich weryfikację oraz ocenić ryzyko zarządzania gospodarstwem rolnym. Przyrost kapitału własnego i kapitału pracującego jest solidną podstawą do zachowania konkurencyjności gospodarstwa, do jego rozwoju, oraz możliwości utrzymania się w związku z wahaniami sytuacji ekonomicznej.
Materiały źródłowe:
1.Opracowanie własne
2.www.fadn.pl
