Wyświetlenie artykułów z etykietą: żywienie bydła

Na początek warto wiedzieć, czym tak właściwie jest TMR?
Total Mix Rotation to nic innego jak system pełnoporcjowego żywienia bydła zarówno mlecznego jak i opasowego, którego głównym zadaniem jest dostarczenie odpowiedniej ilości paszy oraz zbilansowanej dawki przy wykorzystaniu wozu paszowego. Wcześniej ten system był wykorzystywany przy żywieniu trzody i drobiu. Główną potrzebą wprowadzenia żywienia TMR u bydła było przeciwdziałanie chorobom przemiany materii oraz zaburzeniom trawienia, zwłaszcza u krów o dużej wydajności mlecznej. Bodźcem do zastosowania pełnoporcjowego systemu jest również przeciwdziałanie zjawisku występowania hierarchii w stadzie w momencie pobierania paszy, w systemie wolnostanowiskowym. W tej sytuacji krowy słabsze, o niższej pozycji w hierarchii pozostawały niedożywione. Z kolei silniejsze dysponowały większą ilością paszy niż wynikało to z ich możliwości produkcyjnych.

Jakie są zalety stosowania TMR?

• Dostarcza paszy w takiej dawce, która zapewnia pokrycie pełnego zapotrzebowania na białko, energię, składniki mineralne i witaminy, uwzględniając przy tym prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego,
• Ma możliwość zwiększenia segmentu pasz, które mogą zostać użyte przy żywieniu zwierząt,
• Umożliwia podporządkowanie dawki w zależności od grupy, w której obecnie przebywa zwierzę,
• Zmniejsza udział pracy fizycznej,
• Oszczędza paszę dzięki zoptymalizowaniu żywienia,
• Poprawia wskaźniki rozrodu.

Jakie trudności mogą napotkać rolnicy zainteresowani przejściem na ten system żywienia?

Stosowanie żywienia TMR stwarza trudności pod względem zróżnicowania wydajności dobowej pomiędzy krowami w stadzie. Główna przyczyna tego wynika ze zróżnicowania potencjału genetycznego zwierząt, jak również wieku oraz stadium, w jakim przebywa zwierzę. Sposobem na rozwiązanie tego problemu jest zastosowanie w stadzie podziału na grupy technologiczno-żywieniowe. Jednak fakt, iż większość zwierząt utrzymywanych jest w oborach budowanych w latach 1980-1990, w znaczący sposób ogranicza możliwości funkcjonalne obory. Ponadto podział na grupy wymusza na hodowcy zmianę składu grupy. Kolejnym aspektem, który nierozłącznie towarzyszy żywieniu TMR jest aspekt finansowy. Przy wykorzystaniu tego sposobu żywienia trzeba liczyć się z kosztami tj.: zakup wozu paszowego oraz koszt paliwa.

Kilka praktycznych wskazówek dotyczących żywienia systemem TMR:

• Ważne są: powtarzalność, wilgotność oraz poprawne wymieszanie komponentów dawki,
• Resztki tzw. niedojady nie powinny stanowić więcej niż 5% z całej zadanej dawki, 
• Pasze wykorzystywane do sporządzenia dawki nie mogą być spleśniałe, zgrzane lub zanieczyszczone ziemią czy piaskiem,
• Hodowca powinien zadbać o równomierne rozłożenie paszy na korytarzu paszowym,
• Ważne jest podgarnianie paszy przynajmniej 2 razy w ciągu doby,
• Powierzchnia stołu paszowego powinna być gładka, dzięki czemu czyszczenie i usuwanie resztek przebiega znacznie sprawniej.

Źródło:
https://www.ppr.pl/wiadomosci/aktualnosci/co-to-jest-tmr-129750
https://projektagrar.pl/charakterystyka-systemow-zywienia-bydla/

W hodowli bydła mięsnego najważniejszym czynnikiem wpływającym na opłacalność i wynik końcowy produkcji jest odpowiedni wybór systemu żywienia. Dawka, skład i struktura zadawanej paszy uzależniona jest od grupy zwierząt. Miarą żywieniową powinno być odpowiednie zbilansowanie składników żywieniowych uwzględniających pokrycie potrzeb energetycznych i białkowych wybranej grupy. Wyróżniamy trzy systemy system opasu bydła mięsnego: intensywny, półintensywny i ekstensywny.

Opas intensywny
Głównym celem tego systemu jest uzyskanie jak najwyższej masy końcowej w jak najkrótszym okresie. W systemie intensywnym zwierzęta podzielone są na grupy o wyrównanym wieku i wadze startowej. Najlepsze do opasu intensywnego są młode, czystorasowe, prawidłowo odchowane buhajki w wadze około 120-150kg . W tym systemie zwierzęta są przez cały okres opasu zamknięte w pomieszczeniach inwentarskich, nie korzystają z wybiegów ani okólników, aby na ruch nie tracić zbędnej energii. Cała dawka żywieniowa oparta jest na paszach treściwych, silnie skoncentrowanych i wysoce energetycznych. Udział pasz objętościowych jest niski. Stosuje się wysoce energetyczną kiszonkę z kukurydzy, ale w niewielkiej ilości i dietetycznie siano. Pasze treściwe powinny stanowić, co najmniej 50% suchej masy dawki żywieniowej. W początkowym okresie opasu będzie to, minimum 2 kg paszy treściwej na sztukę. Podając odpowiednio zbilansowane dawki pokarmowe powinniśmy osiągnąć minimalny przyrost dobowy 1000g/dobę a przy odpowiednim doborze rasy i żywienia przyrosty mogą wynosić nawet 1600g/dobę. Zwierzęta powinny osiągnąć wagę końcową około 600 kg w 15 miesięcy. Opas intensywny jest jednym z droższych systemów żywieniowych ze względu na duże zużycie pasz treściwych, które w żywieniu zwierząt zaliczane są do pasz drogich.

Opas półintensywny
To wyśrodkowany system żywienia, który łączy system intensywny i ekstensywny. Pozwala ograniczyć koszty z żywienia intensywnego oraz zwiększyć przyrosty i opłacalność z systemu opasu ekstensywnego. System ten bardzo dobrze przyjął się w Polsce i jest obecnie stosowany w większości gospodarstw zajmujących się produkcją bydła. Stosowany najczęściej w gospodarstwach posiadających znaczne areały trwałych użytków zielonych. W tym systemie zwierzęta około półroczne, w pierwszym okresie opasu, utrzymywane są na pastwiskach, gdzie główną bazę paszową stanowi świeża zielonka. Zwierzęta rozbudowują i przystosowują swój przewód pokarmowy do pobierania dużych ilości pasz. Po zakończonym okresie pastwiskowym wracają do budynków inwentarskich, gdzie żywione są zgodnie z systemem intensywnym. W tym momencie występuje zjawisko ,,kompensacji wzrostu’’, co oznacza, że zwierzęta przechodzą na żywienie intensywne wysoko skoncentrowanymi paszami treściwymi po powrocie z pastwisk, gdzie były minimalne niedożywione. W takim momencie można uzyskać dobowe przyrosty dochodzące do 1500g/dobę. W fazie końcowej opasu masa buhajków powinna wynosić od 550 do 670 kg w wieku około 22-24 miesiące. Jest to system tańszy od intensywnego a nieco dłuższy okres opasu i początkowy brak stosowania pasz treściwych obniżają znacząco koszty żywienia zwierząt.

Opas ekstensywny
Główne założenia systemu ekstensywnego to jak najtańsze żywienie z jak największym udziałem wszystkich pasz wytwarzanych w gospodarstwie. Całe żywienie oparte jest na żywieniu świeżymi zielonkami pastwiskowymi. Zwierzęta w ciągu swojego życia korzystają z dwóch sezonów pastwiskowych. Po pierwszym okresie pastwiskowym wracają do budynków inwentarskich, gdzie w okresie zimowym ich główną bazą pokarmową są tanie pasze objętościowe tj.: siano, sianokiszonki, słomy jęczmienna i owsiana oraz odpady przemysłu rolno-spożywczego: wysłodki, wycierka ziemniaczana. Z rozpoczęciem drugiego okresu pastwiskowego zwierzęta wracają na świeżą darń. Są starsze i świetnie wykorzystują zielonkę pastwiskową do zwiększania swoich przyrostów i poprawy umięśnienia. W tym systemie zwierzęta przyrastają przeciętnie 500-650 g/dobę. W wieku około 24 miesięcy osiągają 400-550 kg. System ekstensywny to najtańszy system opasu wiążący się z silną minimalizacją kosztów. Wadą tego żywienia są często słabo umięśnione i silnie otłuszczone buhajki, co przekłada się na niższą cenę półtuszy. Przy dużej ilości zwierząt system potrzebuje dużych areałów użytków zielonych.

Mikroelementy to ważne składniki paszy, które są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu zwierzęcia. Należą do nich takie pierwiastki jak: żelazo, miedź, mangan, cynk, kobalt, jod, molibden, selen, fluor i chrom. Stanowią one od 0,01% do 0,00001% suchej masy organizmu bydła. Jest to niewielka ilość, ale podobnie jak makroelementy pełniają rolę budulcową oraz regulują procesy fizjologiczne. Są niezbędne, a ich niedobór lub co gorsza brak może być przyczyną wielu problemów zdrowotnych bydła. Przypomnę, że zgodnie z prawem Liebiga, (którego autorem był jednak Carl Sprengel, a popularyzatorem Justus von Liebig) czynnikiem decydującym o produkcji jest ten, którego jest najmniej w paszy. Na szkoleniach dotyczących hodowli bydła przypominam rolnikom, by zwracali uwagę na wszystkie aspekty, jeżeli coś niedobrego dzieje się w stadzie, a więc także na zdrowotność pasz (np. obecność mykotoksyn) oraz zawartość mikroelementów. I tak:

• Żelazo – wchodzi w skład hemoglobiny i mioglobiny, jest składnikiem wielu enzymów. Niedobór żelaza powoduje charłactwo, brak apetytu i anemię.
• Miedź – bierze udział w procesie wytwarzania krwi, wchodzi w skład enzymów, odgrywa ważną rolę w procesach reprodukcji. Jej niedobór powoduje zaburzenia w płodności, w systemie nerwowym, anemię, spadek tłuszczu w mleku oraz utratę apetytu i masy ciała.
• Mangan – jest ważnym pierwiastkiem biorącym udział w tworzeniu tkanki łącznej i kostnej, niezbędny dla normalnego przebiegu procesów rozrodczych, jest składnikiem enzymów biorących udział w przemianie materii. Niedobór tego pierwiastka w paszy powoduje osłabienie wzrostu młodych zwierząt, zniekształcenie kości, osłabienie reakcji immunologicznych i neurologicznych, obniżenie płodności (cicha ruja, ronienie).
• Cynk – bierze udział w komórkowej przemianie materii, wchodzi w skład wielu substancji czynnych (hormony, enzymy), pełni funkcję ochronną dla skóry. Niedobór tego mikroelementu powoduje zahamowanie wzrostu, wypadanie sierści, uszkodzenia skóry i racic, zaburzenia w płodności i zniekształcenie płodów, spadek mleczności, gorsze wykorzystanie paszy, schorzenia wymion krów, gorsze libido u samców.
• Kobalt – wchodzi w skład witaminy B12 (4%), jest niezbędny do budowy hemoglobiny, stymuluje rozwój mikroflory żwacza. Niedobór tego mikroelementu w paszy objawia się utratą apetytu, charłactwem, zaburzeniami w trawieniu, anemią.
• Jod – jest częścią składową tyroksyny, czyli hormonu tarczycy.  Niedobór tego mikroelementu powoduje niedoczynność tarczycy (tworzenie się wola), niedorozwój gruczołów płciowych, trudności w zacieleniu, śmiertelność embrionów, spadek mleczności, wypadanie sierści, a u cieląt obniżenie przemiany materii i przyrostów, zmiany skórne i brak okrywy włosowej.
• Molibden – uczestniczy w przemianie materii i wchodzi w skład enzymów. Jego niedobór powoduje anemię, biegunkę, porażenie.
• Selen – wchodzi w skład hormonu chroniącego komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi utlenianiem. Niedobór tego mikroelementu powoduje zaburzenia w płodności, zatrzymanie łożyska, zahamowanie wzrostu, zanik mięśni u młodych zwierząt. Zwierzęta cierpiące na niedobór selenu są bardziej podatne na raka. U bydła pobierającego paszę z dużym niedoborem selenu częściej występują skurcze mięśni, co prowadzi do zawału serca. 

W jednym kilogramie mleka krowa oddaje z własnego organizmu następującą ilość mikroelementów: 4,5 mg cynku, 0,6 mg żelaza, 0,4 mg jodu, 0,3 mg miedzi. Dlatego wiadomo, ile należy tych mikroelementów uzupełnić. Najtrudniej jest zbilansować dawkę pokarmową dla bydła pod względem pozostałych mikroelementów i pierwiastków śladowych. Należałoby wykonać laboratoryjną analizę pasz w gospodarstwie, a jest to dość kosztowne. Nie mniej jednak chcę podkreślić, że produkcja zwierzęca zaczyna się w polu i należy zadbać o  prawidłowe nawożenie roślin, wtedy potrzebne pierwiastki na pewno znajdą się w paszy.